Fálkinn - 18.09.1942, Blaðsíða 4

4
F Á L K 1 ri N
MEÐ ELDFLUGU
UM
HIMINGEIMINN
Svorni hugsa menn sjer núna eldfluguna, sem muhdi komast til tunglsins eftir 25. ár.
„Halló! Halló! Eldflugan til New
York ferðbúin! Ryðjið brautina!"
— „Halló! Farþegarnir í eldflugunni
til tunglsins eru beðnir að taka sjer
sæti!“
Svona skipunarköll munu þykja
fjarri sanni, en þó er það svo að
þau eru altaf að færast nær veru-
leikanum. Viðsvegar að koma fregnir
um, að einliver hugvitsmaðurinn
liafi náð ágætum árangri með til-
raunum sínum og að eldflugan sje
fræSileg staðregnd. Það er aðeins.
eftir að smíða hana og senda hana
á aðrar stjörnur.
Á hverju byggist eiginlega eld-
l'luguáðferðin og livernig hreyfist
eldflugan? Það er spurning, sem
jiörf er á að svara áður en talað er
um eldflugurnar, sem eiga að geta
farið til annara stjarna.
Eins og kolkrabbinn skýst áfram
i sjónum með því að spúa frá sjer
vatnsgusum, þýtur eldflugan áfram
með því að skjóta sprengilofti, sem
veldur svo miklum þrýstingi að hún
hrekkur undan. Eldflugan getur náð
meiri liraða en fallbyssukúlan, sem
líka fær hraða sinn við loftþrýst-
inginn sem myndast þegar sprengi-
efnið í skotinu brennur. En eld-
flugan nær ekki hraðanum í einu
vetfangi, eins og kúlan i byssunni,
heldur á nokkrum sekúndum eða
jafnvel mínútum, um leið og hún
spýr sprengiefninu.
Uppgötvun eldflugunnar er eigin
lega jafngömul byssunni. Það voru
Kínverjar, sem fundu púðrið. Þeir
tóku eftir þvi, fyrir meira en þ.ús-
und árum, að ef maður blandttr salt-
pjetri saman saman við brennanleg
efni þá brenna þau með meiri hita
en áður. Þessvegna notuðu þeir
þetta efni í svonefndar brunaörvar,
sem þeir skutu af boga til þess að
kveikja í lierbúðum og borgum ó-
vina sinna. Ef þetta brunaefni var
í hylki á örinni, þannig að opið á
hylkinu sneri aftur, flaug örin miklu
lengra en ella: loftið sem mynda'ðist
við brensluna spyrnti henni áfram.
Það þurfti jafnvel ekki að skjóta
svona ör; hún flaug áfram sjálf
þegar kveikt var i púðrinu. Þetta
var með öðrum orðuiu eins og flug-
eldar nútímans.
Og Kínverjar notuöu ekki aðeins
þessar eldflugur sem vopn, þoir
bjuggu líka til flugelda sjer lil
skemtunar. Flugeldakunnáttan barst
svo til Indlands en þaðan til Eng-
lands, Þýskalands, Rússlands og við-
ar. Og í Frakklandi varð flugelda-
gerðin að sjerstakri lisc.
í byrjun 18. aldar var gerður i
Kína vagn, sem gekk fyrir l'Iugeld-
um og fyrsta einkaleyfið á eldflugu
var veitt í Englandi árið 1841 —
löngu áður en menn for að dreyma
um vjelknúðar flugvjelar. Eftir ið
hreyfilflugið náði útbreiðslu hurfu
menn frá eldflugudraumunum um
tíma, en tóku svo til við málið nl'tur.
M. a. var talsvert gert að því að
reyna að smiða eldflugur i síðustu
styrjöld. Eftir styrjöldina var mikið
tala'ð um rakettuDÍtreið Þjóðverjans
Fritz von Opel og flugrakettu Variers
Kölluðu menn þessar iilraunir fá-
sinriu fyrst í stað, en saint hefir
brítLf-LÍ OY fXWY
SOCKtT TUM.5
Ptó5ÍNCEB,
HXXMOOmöN
RðC-KtT CÚKrt&XWC
HECHANf 5M
j 30UKi> PKOCA atNINC
KifCRÍh t' ÍLttfJK
A 1,1 AS.V MAC • ' 4
A* SC«£.w

o#k*'/aTUJ*‘

1A?<X5
ROOM
Eldfluguskip, sem „aðeins" er ætlað til ferðalaga milli staða á jörðinni.
Að baki til sjást flugeldarnir, sem skotið er eftir þörfum til að knýja
vjelina áfram.
þeim sífelt farið f.jölgandi sem
vinna að þessum tilraunum, og nú
er hætt að kalla tilraunirnar vit-
leysu. Það er jjvert á móti viður-
kent, að fræðilega sje ekkert þvi til
fyrirstöðu að hægt sje að reka flug-
vjelar með sprengilofti, og að ljær
geti haft ómetanlega þýðingu sem
Eldflugan lýsir himinhvolfið eins
og vígahnöttur.
samgöngutæki milli fjarlægra staða
á hnettinum. Þær ná margfalt meiri
hraða en vjelknúnar flugvjelar og
geta farið um liáloftin þar sem mót-
staða loftsins er minni, svo að
minna eldsneyti þarf til að knýja
þær áfram en niðri við. jörðina.
Hitt er annað mál hvernig skil-
yrðin eru til ferðalaga millí st.jarn-
annna, þegar komið er út fyrir
gufuhvolf jarðarinnar. Það mundi
þurfa að sjá fyrir mörgu áður en
langt væri í ferð t. d. til tunglsins,
því að þar er mörgu að mæta, sem
maður á ekki að venjast niðri á
jörðinni. Og ýmsar ráðstafanir yrði
að gera vegna hraðans, sem yrði svo
mikill , að núningsmótstaða eld
flugunnar mundi hita hana upp. í
fyrstu yrði þessi núningur eltki
mikill, en þegar hraðinn er kominn
á hástig þá gegnir öðru máli. Þegar
eldflugan er komin í 20.000 km.
hæð verður hún líkust einskonar
vígahnetti, en vígahnettirnir hitna
svo, að þeir verða eldglóandi.
Það er liægt að finna ráð til þess
að sjá farjiega í svoria eldflugu fyr-
ir mat og drykk og súrefni til að
anda að s.jer, en hitt er enn óleyst
gáta hvernig á að verja hann fyrir
hita og kulda. Að visu eru ekki
hitamælingar tif úr heimingeimnum.
en með sniðugum aðferðum hefir
tekist að mæla hitastigið á tunglinu.
Ef dæmt skal eftir því, mundi sú
hlið eldfugunnar, sem sneri frá
verða um 200 stiga köld. Þessvegna
yrði að láta eldfluguna hringsinia.il
til þess að halda sama hita báðum
megin og auk þess hafa í henni efni,
sem ekki leiðir hita.
Þá.má gera ráð fyrir, að farjjeg-
arnir fengi leiða, sem væri verri en
nokkur s.jósótt, og stafaði af því,
að j)eir væri sviftir jafnvægistil-
finningunni. í svona eldflugu er
hvorki hægt að tala um „upp nje
niður“. Og afnám þyngdarlögmáls-
ins mundi líka hafa óþægilegar til-
fínningar í för með sjer,
Það væri yfirleitt ómögulegt að
sjá við öllum þeirn annmörkum, sem
samferða yrðu ferðalagi um himin-
geiminn, því að menn þekkja svo
lítið til þess hvernig það er að vera
fyrir utan gufuhvolf jarðarinnar.
fyrsta skrefið er að rannsaka loftið
svo langt frá jörðinni sem hægt er.
Til þessa hafa menn hpgsað sjer
eldflugu, mannlausa en með alls-
konar sjálfvirkum áhöldum, sem rit-
uðu niður liita og kulda, og Ijós-
mynduðu háloftsgeisla og því Uin
líkt. Vinna menn að því að finna
tæki til að stjórna þessum eldflug-
um,vsvo að þær komi til baka aft-
ur. Á þennan hátt gera menn sjer
vonir um, að safna upplýsinguin
um, hvort ferðalag út í hiningeim-
inn sje hugsanlegt.