Fálkinn - 08.01.1943, Qupperneq 11
F Á L K 1 N N
11
MAISKY OG SIR CHARLES PORTAL.
Ivan Maisky, sendiherra Rússa i London, hefir gegnt stöðu
sinni þar síðan 1932, en hún hefir eigi ætið 'verið Ijett. Eng-
lendingar höfðu yfirleitt illan bifur á honum, þó að þeir teldu
víst að liann hallaðisf fremur að stefnu Litvinoffs, sem var
talinn vinveittur Bretum, en að stefnu Molotoffs, sem i byrj-
un stríðsins var talinn andvígur þeim. Meðan samningar fóru
fram milli Rússa annarsvegar og Breta og Frakka hinsvegar
var Maisky nefndur oftar i enskum blöðum en nokkur annar
sendiherra, og ekki altaf vinsamlega. En nú er þjóð hans sam-
herji Breta og vináttan mikil. Maisky er fæddur i Síberiu og
gekk í háskóla i Petrograd uns hann fór til Englands, árið
1912. Þar dvaldi hann til 1917, er hinir landflótta byltingai'-
sinnar fengu að koma heim, og lærði hann ensku til hlítar.
Maisky stjórnaði fundum alþjóðasambandsráðsins í Geneve i
mai 1939, siðasta fundinum, sem þar var haldinn. —
Myndin hjer að ofan er tekin af Maisky og sir Charles Portal,
yfirflugmarskálki Breta, á samkomu, sem flugmálaráðuneytið
breska hjelt i London nýlega.
LESSING.
Frh. af bls. ti.
heim, Jjekkir hringinn — það er
trúlofunarliringur, sem von Tell-
lieim liefir gefið henni á sínum tíma.
Og hún verður harla glöð, því að nú
muni hún geta hitt elskhuga sinn,
sem hún hefir svo lengi leitað að.
Þegar Tellheim kemur og hittir
hana, neitar hann að lofast henni
á ný eða taka upp kynni við hana,
vegna þess hve ástæður hans eru
bágar. Minna von Barnlielm grípur
þá til þess úrræðis, að þykjast sjálf
vera öreigi, og Franziska þerna
hennar lijálpar lienni í þeim leik.
Þegar Tellheim verður þess vísari
vill hann fúslega endurnýja gömul
heit við Minnu von Barnhelm.
Þegar hjer er komið sögu kemur
brjef frá konunginum. Þar er til-
kynt, að von Tellheim fái aftur all-
ar sínar eignir og rjettindi. En nú
vill Minna liefna sin fyrir fyrri
framkomu von Tellheims, og segisl
ekki geta gifst honum, þvi að svo
ójafnt sje á komið um efnahag þeirra.
Þegar hann reynir að telja henni
hughvarf þá nolar hún sömu rökin
sem liann áður liafði notað gegn
henni. En á síðustu stundu segir
Minna lionum allan sannleikann. Og
leiknum likur með lijónabandi þeirra
von Tellheims og Minnu Barnhelm,
og. Franziska og Werner undirfor-
ingi giftast svo i þokkabót.
Þeoar Bretar
tófeu Madapskar.
Hinn 10. september að inorgni
rjeðst enskt landgöngulið á liafnirn-
ar Majunga og Morendava og fleiri
staði á vesturströnd Madagaskar.
Japanar voru þá farnir að nálgast
þetla eyland ískyggilega mikið, svo
að Bretum hefir þótt nauðsynlegt,
að lála þá ekki ná fótfestu þar, því
að eyjan er í siglingaleið á austur-
strönd Afríku. — Franska setuliðið
í Majunga gafst fljótlega upp og
sýnir myndin franskan foringja er
liann dregur upp friðarflaggið til
þess að biðja um vopnahije.
Mozambikssundið, sem liggur milli
Madagaskar og meginlands Afríku
er um fjórum sinnum stærra en
ísland, eða 427.000 ferkílómetrar
og heitir höfuðborgin Antananarivo,
en aðalhafnarborgin er Tamatave.
Eylandið er bygt þjóð af Malajakyn-
stofni og Evrópufnenn eru þar fáir.
íbúatalan er tæpar fjórar miljónir.
Madagaskar er fjallaland og er þar
Súesskurðurinn
Þegar Vasco da Gama uppgötvaði
sjóleiðina til Indlands framhjá
Góðravonarhöfða árið 1498 ruddi
hann heimsveisluninni nýja braut,
svo að hún gerbreyttist. En afrek
það, sem Ferdinand de Lesseps vann
370 árum siðar var ekki minna.
Honum tókst að fullgera Súesskurð-
inn, sem stytti leiðina til Indlands
og Austur-Asíu um nálægt helming.
Það var snemma á öldum, sein
ýmsir gerðu sjer ljóst, að eigi mundi
mjög miklum erfiðleikum bundið að
grafa skurð milli Miðjarðarhafs og
Rauðahafs, gegnum Súes-eiðið, þvi
að landið er mjög láglent þarna og
fjöldi útbrunninna eldfjalla. En frjó-
semi er þar mikil, enda liggur land-
jarðvegur auðveldur viðureignar. Á
stórveldistímum Egypta hafði verið
grafinn skipaskurður milli Nílar og
Rauðahafs. Það var á 14. öld f. Kr.
sem faraóarnir Seþos I. og Ramses
II. grófu þennan skurð úr Nil til
Timsahvalns og þaðan til Rauðaliafs,
en eftirmenn þeirra lijeldu honum
illa við og hann fyltist af sandfoki
úr eyðimörkinni. Á 7. öld f. Kr. tók
faraóinn Neko sig til og ætlaði að
koma skurðinum í lag, en gafst upp
á þvi, vegna þess að vjefrjett spáði,
að skurðurinn mundi koma útlend-
um villiþjóðum en ekki Egyptum að
gagni. Enda mun verkið hafa reynst
ið í hitabeltinu en nýtur hinsvegar
nægilegrar úrkomu. Allur þorri
landsmanna lifir á landbúnaði og
er kvikfjárræktin afar mikil, en
ræktað er bæði risgrjón og kaffi,-
kókó, tóbak, bómull og gúmmi.
Það var portugalskur landkönn-
uður, sem fyrstur fann Madagaskar,
en ekki lijelst Portugölum þó á land-
inu og það lenti undir yfirráðum
Frakka árið 1910. Iiöfðu þá kon-
ungar af innbornum ættum hafl
völdin um hrið, að minsta kosti i
orði kveðnu, og hinn síðari þeirra
dó árið 1916. Siðan hafa Frakkar
haft þar herstjóra, sem er æðsti
maður landsins, og hefir hann valda-.
litla ráðgjafanefnd til aðstoðar sjer.
KAUPIÐ »FÁLKANN«
erfitt á þessum stað, þvi að sagnir
herma, að það hafi kostað 120.000
verkamenn lifið. Síðar ljet Darius
Persakonungur ljúka verkinu, en
þegar Kleopatra varð drotning í
Egyptalandi, var þessi skurður orð-
inn fullur af sandi. Þegar Arabar
lögðu undir sig Egyptaland ljet Amr
herstjóri þeirra koma skurðinum í
lag, en á 8. öld e. Kr. var liann orð-
inn óskipgengur í jjriðja sinn, og nú
heitir varla, að sjáist móta fyrír
lionum. Oft var á það minst livílikt
ómetanlegt hagræði gæti orðið að
því, að gera siglingafært milli Mið-
jarðar- og Rauðahafs, en kostnaður-
inn virtist mundu verða óviðráðan-
legur, þangað til Frakkar rjeðust i
verkið undir forustu de Lesseps.
Honum tókst að vekja áliuga Egypta-
konungs, eða khedívans og fá liann
til að láta land af hendi til fyrir-
tækisins, útvega verkamenn, og veita
verktakanum sjerleyfi til 99 ára,
gegn því að Lesseps útvegaði pen-
ingana. Honum tókst að stolna liluta-
fjelag með 200 miljón franka fram-
lögum, og 1859 var fyrsta skóflu-
stungan gerð að skurðinum. En and-
staða varð mikil gegn fyrirtækinu,
ekki sist af hálfu Breta. Þeir áttu
Höfðaborg, sem liafði blómgast á
verslun og siglingum suður fyrir
Afríkuodda, og hlaut að verða hart
úti vegna hinnar nýju leiðar. Var
mikið deilt um fyrirtækið og margl
fáránlegt notað því til niðurdreps,
svo sem það að sjávarborð Miðjarð-
arhafsins væri tíu metrum hærra
en Rauðahafs og mundi þvi Rauða-
haf flæða norður skurðinn. Og á
laun var Ismail, næsti khedivinn
eftir Said pasha fenginn til að sýna
fyrirtækinu hverskonar , óþjálni. En
Lesseps sigraðist á öllum andróðri,
og eftir að hann liafði boðið 100
verkfræðingum og kauþsýslumönn-
um frá ýmsum löndum að skoða live
langt verkinu var komið, árið 18G5,
efaðist enginn um,að honum mundi
takast að fullgera það. Vatnsleysið
var það, sem olli meslum vandræð-
um við skurðgröftinn. 25.000 verka-
menn störfuðu að honum, en 1600
úlfalda þurfti til að reiða á vatn
handa þessum hóp, og kostaði það
um 8000 franka á dag. Drepsóttir
komu upp og deyddu fjölda manns,
þar á meðal kólera, en úr henni dóu
um 50 manns á dag, og aðrir skelfd-
ust þá þetta pestabæli og flúðu á
burt. En Lesseps Ijet ekki bugast,
og hann virðist vel að jjví kominn
að minnismerki lians stendur við
innsiglinguna að skurðinum. í nóv-
ember 1868 var hann vigður og tek-
inn til afnota, en í stafni fyrsta
skipsins, sem um hann fór, stóð
Eugenía Frakkadrotning' og klipti
sundur blátt silkiband, sem slrengt
var yfir skurðinn, bakka á milli.
Veisluhöldin keyrðu svo úr hófi, að
frægt er orðið, og er lalið að þessi
gleðskapur allur liafi kostað khedív-
ann um 20 miljón franka. Einn gest-
anna var Henrik Ibsen, cn tón-
skáldið Verdi samdi óperuna „Alda“,
sem var leikin sem hátíðarsýning
við jjetta tækifæri. — Skurðurinn
kostaði 380 miljón franka, en þeir
peningar komu fljótt aftur og Eng-
lendingar sneru brátt við blaðinu
og tóku að kaupa hlutabrjef fje-
lagsins. — Súesskurðurinn er 160
kilómetra \angur, eða álika og úr
Reykjavik og austur að Kötlugjá og
eru skip nálægt 18 tima að fara
hann, þvi að ekki má sigla nema
hægt. Yfir 4000 skip fara um skurð-
inn á ári.