Fálkinn - 08.01.1943, Side 14

14
F A L K I N N
Sviar hjálpa norskn bornunnm.
STOFNA MÖTUNEYTI OG REISA BARNAHÆLI
OG SPÍTALA. ÞEIR HAFA GEFIÐ 700 HÚS.
E. W. STEDMAN YARALOFTMARSKÁLKUR
hefir einna mest metorð allra canadiskra flugmanna i striðinu
og er forseti flugmálanna í Canada, og sjerfræðingur i upp-
götvunum viðvíkjandi fluglist. Hann er 53 ára gamall og var
í breska flughernum í síðustu styrjöld og hefir langan flug-
feril að baki sjer. Canada hefir orðið ein hin merkasta stóð
flugliðsþjálfuhar í þessu striði og Bretar og Norðmenn hafa
sent flugmannaefni sín þangað til náms.
ERKIBISKUPINN AF KANTARABORG,
æðsti maður ensku kirkjunnar virðist vera „grallaralegur karl“
eftir myndinni að ofan að dæma. Iiann er þar staddur um borð
í orustuskipinu „King George V“, og er að slá upp á gamni
við skipsmennina, en áður hafði hann haldið guðsþjónustu um
borð í skipinu og eins i flotastöðinni. Síðan 1253 hefir erki- *
biskup Kantaraborgar verið yfirbiskup Englands og fylgir því
em.bælti skyldan til þess að krýna Englakonunga. Hann hefir
einnig rjettindi til þess að veita mönnum doktorsstig, ekld að-
eins i guðfræði lieldur einnig i lögfræði. Frá upphafi hafa 95
biskupar setið i Kanlaraborg. Þeir hafa um 390.000 krónur i
árslaun, auk tveggja embættisbústaða.
»♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦»
Samkvæml sænskum frjettum frá
þvi í nóvember hefir norska stjórn-
in í London verið að leita fyrir sjer
í Ameríku um möguleilca á hjálp
þaðan til Noregs, þar sem matvæla-
skortur er nú orðinn mikill og fer
hríðversnandi. Kvað norslci sendi-
herrann hafa rætt við Roosevelt for-
seta um málið og hann tekið vel í
það. Ef nokkuð verður úr þessu er
talið að Svíum verði falið að flytja
vistirnar frá Ameríku og sjá um út-
hlutun á þeim. Svíar munu vera fús-
ir til að taka þetta að sjer, eí ske
kynni að lausn fengist á málinu.
Svíar liafa sýnt það á margvísleg-
an hátt að þeim er ant um að gera
alt, sem í þeirra valdi stendur til
þess að iina þjáningar hinna nor-
rænu bræðraþjóða sinna með ýmis-
konar líknarstarfsemi. En hvað mat-
vælahjálp snertir þá getur lmn ekki
orðið nema litil, því að mjög þröngt
er i búi lijá Svíum sjálfum. Hjálp
Svía beinist einkum að þvi að hjálpa
sjúkum og vanfæddum börnum í
Noregi.
Fyrir nokkrum mánuðum var sjer-
stök hjálparnefnd sett á laggirnar í
Stockliolm, til þess að sameina hjá
einum aðila lijálparviðleitni þá, sem
Svíar hafa með höndum í Noregi.
(Eins og kunnugt er varð sænski
Ráuði Krossinn að hætta starfsemi
í Noregi, vegna þess að milligöngu-
stofnun lians í Noregi — Norslci
Rauði Krossinn — komst undir yf-
irráð nasista). Hefir nefnd þessi
skipað undirnefndir víðsvegar um
iand og fjársöfnunin gengur vel.
Prins Carl, bróðir Svíakonungs og
forseti Sænska Rauða Krossins, hef-
ir eigi alls fyrir löngu skýrt frá
starfsháttum nefndarinnar og á-
rangri þeim, sem hún hefir náð.
Sænskt fólk, svonefnd „guðfeðgin",
sjá nú meira en 4000 norskum
börnum farborða og í mörgnm
norskum bæjum fá börn mat, ýmist
í mötuneytum, sem komið hefir ver-
ið upp i skólunum, eða i almenn-
ingsmötuneytum bæjanna. 1 Osló fá
um 400 börn ókeypis máltíðir á
Jjennan hátt, fyrir sænskt fje. Enn-
fremur liafa Svíar stofnað sex barna-
heimili í Noregi á kostnað sænska
Rauða Krossins, sem einnig hefir
áformað að koma upp barnaspítala
með 200 rúmum i Osló. Öll þessi
starfsemi er undir stjórn hinnar
sænsku hjálparnefndar i Osló.
Nýlega var sjerstakur „Noregsdag-
ur“ haldinn í Stocklíolm, með eink-
unnarorðunum: „Bróðir i neyð“, til
þess að safna fje til matgjafa lianda
fleiri börnum í Osló og til að byggja
hæli fyrir 300 börn nálægt Lille-
hammer. Kunnir leikarar og leik-
konur gengu um með safnbauka og
fjekst álitleg fjáruppliæð handa
norsku börnunum þennan dag.
Auk þess sem nú hefir verið talið
hafa Svíár hjálpað Norðmönnum á
ýmsan annan hátt. Þannig hafa þeir
gefið Norðmönnum mikið af meðul-
um og hjúkrunargögnum, að ó-
gleymdum 700 tilhöggnum timbur-
húsum, og einnig hefir norskum
flóttamönnum í Svíþjóð verið hjálp-
að mikið og þeim útveguð atvinna.
Alls er talið að Sviar hafi fram að
þessu varið um 17 miljón krónum
til lijálparstarfsemi Norðmönnum til
handa. Svíar liafa ennfremur boðist
til að taka norsk börn i fóstur, eius
og þeir liöfðu áður tekið finsk, en
af þeim mun nú vera um 20.000 i
Sviþjóð, en norsku yfirvöldin hafa
að svo stöddu ekki viljað þiggja
það boð.
Vegna þess að svo þröngt er í búi
lijá Svium, einkarlega að því er mat-
væli snertir, hafa þeir ekki megnað
að veita eins mikla hjálp og þeir
helst hefðu viljað. En þeir gera alt
sem í þeirra valdi stendur til þess
að líkna sveltandi og sjúkum börn-
um, og öll þessi hjálparúthlutun fer
fram undir eftirliti sænskra um-
boðsmanna.
SÆNSKUR BISKUP HEIÐRAÐUR. .
AF BRETUM.
Sænski biskupinn, próf. Ingve
Brilioth hefir nýlega hlotið æðsta
heiðursmerki, sem enska kirkjan
getur veit útlendingum, en þáð er
Lambetli-krossinn svonefndur. Var
biskupinn fyrir nokkru í Bretlandi,
i boði erkibiskupsins af Kantara-
borg. Er hann annar útlendingurinn,
sem hlotið hefir þetta heiðursmerki,
og fjekk liann það fyrir frábært rit
um kristilega kirkjufjelagssamvinnu.
Erkibiskupinn af Kantaraborg af-
henti sænska biskupnum heiðurs-
merki þetta, en það er gullkross í
festi.
BOTNLANGABÓLGAN ER
HÆTTULEG.
Um 500 manns deyja úr henni á ári
í Svíþjóð, vegna þess að þeir fara
of seint til læknis.
Gunnar Nyström prófessor í Upp-
sölum hefir nýlega gefið fróðlega
skýrslu um heilbrigðisástandið i
Svíþjóð. Dauðsföllum hefir fækkað
þar um meira en lielming síðan á
18. öld, og meðalæfin lengst að kalla
má um helming. Hún er núna 65 ár,
en fyrir 200 árum var hún ekki
nema 35 ár. Það er einkum rjenun
ungbarnadauðans, sem á þátt í þess-
ari miklu framför, en að auki bætt
aðbúð lmennings og framfarir í fje-
lagsmálum, að ógleymdri framför
Iæknavísindanna og heilbrigðismál-
anna, en þessi málefni munu hvergi
i heimi vera með meiri myndarbrag
en í Svíþjóð.
En þó eru í Svíþjóð óþarfar dán-
arorsakir, sem læknarnir geta ekki
ráðið við. Þannig er til dæmis talið,
að meira en 500 Svíar deyi árlega
fyrir aldur fram, vegna þess að þeir
ganga of lengi með botnlangabólgu
án þess að leita læknis. Um 20.000
botnlangaskurðir eru gerðir í Svi-
þjóð á ári hverju, og um 3000 sjúkl-
ingar þurfa um tólf daga aukalegu,
vegna þess að þeir hafa ekki komist
á skurðarborðið í tíma. Þetta svar-
ar til þess, að 100 rúm sjeu bundin
handa þessum sjúklingum allan árs-
ins hring, og að um 200.00 krón-
um sje kastað á glæ vegna tómlæsis
sjúklinganna.
*+/ nJ ev
SVÍA VANTAR EFNI í SKIP.
Hin fræga smiðastöð Götaverken
í Götaborg lileypti nýlega af stokk-
unum 7300 tonna skipi, sem hlaut
nafnið „Mangalore“ og er smíðað
fyrir Sænska Austur-Asíufjelagið. Er
það 425 feta langt, 57' breitt og
35'6" djúpt, og hefir 6400 hestafla
dieselvjel og á að fara 16 mílur full-
hlaðið. Götaverken hefir bygt tíu
skip, alls 97.00 tonn fyrir þetta fje-
lag.
Smíðastöðin hefir nóg að starfa,
því að fyrir liggja pantanir á 35
stórskipum. Auk kaupskipa hefir
stjórnin einnig samið um smíði á
herskipum við Götaverken. En mestu
vandkvæðin eru þau, segir Hedén
forstjóri smíðastöðvarinnar, að erf-
itt er að ná i stálplötur og ýmislegt
annað til smiðanna. Sænskir fram-
leiðendur hafa til þessa getað stað-
ið við skuldbindingar sínar, en mið-
ur gengur með efndir á þeim samn-
ingum, sem gerðir hafa verið við
Þjóðverja.
Otbreidið „Fá!kann“