Fálkinn - 22.01.1943, Blaðsíða 2

2
F A L K I N N
NATASHA - kven'málmfræðingarmn.
Eftir Noel Barber.
VIi) l'yrslu sýn mundi jeg liafa
giskað á að liún væri þritug.
En í rauninni var hún 24 ára, en
hal'ði þó tekið próf i málmefnafræði.
Hún hafði, síðan liún varð 16 ára,
starfað að merkilegari rannsókn en
jeg mun nokkurntima gera, —- og
hún vissi af því! En kvenrjettindi
— þau varðaði hana ekkert um!
„Jeg get ekki skilið í ykkur kven-
fólkinu,“ sagði hún við Helen. „Þið
hangið yfir engu. Til hvers lifið
þið?“
„Við ölum börn, og þess þarf líka
með,“ svaraði Helen.
„Uss!“ Natasha virtist telja þetta
einskonar tómstundavinnu. „Jeg á
líka barn — jeg liefi ekki sjeð það
i sjö mánuði. Hann er ársgamall,
strákurinn Undir eins og jeg bafði
eignast hann bjó jeg um hann og
sendi bann á barnaheimili ríkisins
— það fer miklu betur um bann
þar. Þar verður hann ekki skemd-
ur.“
Natasha lærði undirstöðuatriðin
i smiðjunni bans föðuc síns frá þvi
að hún var fjórtán ára; þar glímdi
hún við hamar og járn og smiðju-
belg þangað til hún datt í Jukku-
pottinn — bún fjekk nefnilega und-
jrtyllustöðu i dráttarvélavork-
smiðju. Hún var ein af mörgum, en
lá í námsbókum í öllum fristund-
um sínum. Enginn skal segja mjer,
að Rússinn geti ekki lært af bókum.
Atján ára var bún orðin deil iar-
stjóri, og nú var hún send á málm-
fræðisstofnunina í Moskva — sjer
að kostnaðarlausu. Hún giftist með-
an hún dvaldi við námið, tók próf
við stofnunina, og síðan hefir liún
verið yfirumsjónarmaður með vjela-
verksmiðjum og fer stað úr stað og
lítur eftir og gefur bendingar.
„Saknið þjer ekki mannsins yð-
ar?“ sagði jeg i gamni.
Hún sagði, bægt og blátt áfrarn:
„Þó að jeg væri ekki starfandi mundi
jeg ekki sjá hann samt, — bann er
lika á einlægu ferðalagi, sjáið þjer.
Hann stýrir eimreið á járnbraut.“
Mjer opnaðist ný innsýn í Rúss-
land nútímans við að lieyra hvernig
hún sagði þetta — meiri innsýn en
við nokkuð það, sem nokkur annar
hefir áður sagt við mig. Hún sagði
það á þann hált, að þetta varð lesið
út úr þvi: „Maðurinn minn er eim-
reiðarstjóri. Jeg býst ekki við að
hann verði nokkurntíma annað, og
jeg vona að hann verði það ekki,
því að við álítum bæði, að eimreið-
arstjórn sje svo mikilvægur þáttur í
líl'i þjóðarinnar. Ef ekki væri eim-
reiðarstjórar væru hjer engar virki-
legar samgöngur, og hvernig færi þá
fyrir okkur, hvort heldur væri í
friði eða stríði? Þessvegna býst jeg
við að maðurinn minn sje eins gagn-
legur sovjetþegn og liver annar.“
Jeg liló þegar Natasha mældi
Helen frá hvirfli til ilja, eins og
gáskafull stelpa (Helen er há og
grönn, snyrtileg, með langa fingur
og neglur) og sagði: „Jeg skal segja
yður nokkuð, frú Ensk, þjer væruð
ágætur kyndari á eimreið. Þjer haf-
ið einmitt vöxt til þess!“
Helen svaraði að vörmu spori:
„Það eru svo margir atvinnulausir
menn í Englandi. Annars ....“
Natasha hristi höfuðið og varð
dapurleg. „Konurnar í Englandi,“
sagði bún. „Jeg örvænti um þær.
Iljerna i Rússlandi eru 4.000 konur
eimreiðarstjórar. Og þær stýra eim-
reiðum miklu betur en karlmenn —
jeg imdanskil manninn minn.“ Hún
deplaði augunum um k-ið og 'hún
sagði þetta.
„Það sem jeg ekki get skilið,“
sagði hún um leið og hún helti aft-
ur í teglasið sitt, „er að yður skuli
geta liðið svona vel í lífinu, án þess
að liafa starfa sjálf. Hugsið þjer yð-
ur hvernig þjer munduð njóta lífs-
ins, ef þjer stunduðuð verksmiðju-
vinnu þó að þjer væruð gift. Þjer
munduð liafa mikið upp úr þvi.“
„Jeg get ekki sjeð, að þjer hafið
liafl neitt upp úr því,“ sagði Helen.
„Og ef jeg stæði við vjel í verk-
smiðju, þá mundi jeg i'ara þangað
á morgnana og koma dauðþreytt
aftur á kvöldin. Líklega mundi jeg
vinna fyrir hæfilega miklu til að
borga vinnukonunni, sem gerði hús-
verkin hjá okkur. Og liver væri svo
árangurinn?"
„Þegar jeg vann í verksmiðjunni,“
svaraði Natasha, „ og var óbreyttur
verkamaður, lærði jeg að fljúga. Jeg
gerði það í frístundunum og lærði
að stjórna flugvjel án þess að það
kostaði mig einn eyri. Verksmiðjan
okkar átti þrjár kensluflugvjelar. Við
fengum þær frá stofnun, sem heitir
Osoviakbim. Hún sjer okkur fyrir
ýmsu til fróðleiks og skemtunar. Jeg
var sex mánuði við flugnámið, en þá
sagði jeg kennaranum, að nú lang-
aði mig til að stýra hraðfleygari
flugvjelum. Og svo þegar jeg fjekk
fríið — þjer vitið að verkafólk fær
lengra leyfi en þeir, sem gegna and-
legum störfum — fór jeg á fram-
lialdsskóla. Jeg flaug á herflugvjel-
um. Og alt þetta fyrir ekki neitt!“
„Verfíið þjer ekki að gera (ilt fyr-
ir ekki neitt?“ spur'ði jeg.
„Mjög fátt. Við verðum að læra
ofurlítið til landvarna — einföld at-
riði, svo sem að nota gasgrímu,
halda á riffli, og kunna hjálp í við-
lögum. Svo gelur maður stundað
liað sem maður vill. Besta vinkona
mín lærði notkun fallhlífa. Hún
byrjaði með því að stökkva út úr
turnum — það eru þúsúndir af fall-
lilífaturnum víðsvegar um Rússland
—- og svo fór hún að hlaupa út úr
flugvjelum. Það er ljómandi gaman.
Karlménnirnir læra reiðmensku og
skriðdrekastjórn, og á vetrin læra
lieir á skíðum. Og ef við lendum í
ófriði við Japana .... jæja, þá skal
ekki standa á mjer. Jeg get gegnt
verkfræðingastörfum, ef með þarf,
og ef okkur vantar flugmenn þá get
jeg tekið að mjey að stýra herflutn-
ingavjel. Það er fjöldi af kvenfólki
í rauða flughernum, sem stjórnar
herflutningavjelum — en maður
verður leiður á því áður en vika er
liðin.“
Hún setti tómt teglasið á borðs-
hornið og kveikti sjer í vindlingi.
„Jeg vildi óska að jeg gæti komist
til London og komið upp ráðstjórn
þar,“ sagði hún. Og svo bætti hún
dálitlu við, sem er svo dagsatt: „Alt
kvenfólk, sem nokkuð kveður að i
Englandi, er stutt til frama af rík-
um mönnum. Það er afarleiðinlegt.
En jeg veit hversvegna þetta er.
Karlmennirnir vilja ekki láta kven-
fólkið fá nema fá slór verkefni, til
þess að hafa þær góðar.“
Jeg sá hvert Nataslia var að fara.
Rússland var enn að berjast fyrir
hinni miklu tilraun þjóðskipulags-
ins, og hver ró sem Natasha herti á,
styrkti bygginguna, sem liugur þjóð-
arinnar var að reisa Natasha skildi
-—• eins og allir aðrir llússar sem
jeg kyntist — að liugsjónirnar gálu
ekki ræst nema því aðeins að miklu
væri fórnað fyrir þær. Og vitanlega
var lnin reiðubúin til að fórna miklu.
Mig grunar að Natasha liafi sakn-
að litla drengsins síns mikið og
sömuleiðis mannsins síns, eimreið-
arstjórans. En tilfinning hennar var
þessi: — Ráðstjórnin þarf á mjer að
halda. Og í þessu slarfi get jeg orð-
ið þjóðinni að mestu gagni. Og það
eitt skiftir máli eins og stendur;
það verður eflaust hægara hjá þeim,
sem á eftir koma. En hitt er jafn
víst, að þjer getið ekki kent ensk-
um konum að hugsa svona.
Magnús Guðmiindstion, skipa-
smiður, verður 55 ára 24. þ. m.
Hitler talar, en sigurvonin dalar.
Svenska Dagbladet komst hnitti-
lega að orði um síðustu ræðu Hitlers
er það sagði svo: „Árið 1940 taldi
Þýskaland sig sigursælt, árið 1941
laldi það sig mundu verða sigur-
sælt og 1942 taldi Jiað sig mega til
með að verða sigursælt. Og í ræð'-
um sínum liefir Hitler ekki sparað
stóru orðin, eins og eftirfarandi
„glefsur“ sýna: Ilinn 30. des. 1939
sagði hann:
„Megi 1940 færa úrslit í stríð-
inu. Komi livað sem koma vill, en
okkar verður sigurinn“.
Hinn 4. september sagði liann:
„Hvernig sem alt fer,þá mun Eng-
land verða að lúta í lægra haldi.
Jeg þekki enga aðra lausn á mál-
inu. Enska þjóðin er skrítin þjóð.
Hún segir: „Hann (þ. e. Hitler)
kemur ekki“. En mitt svar er þetta:
Verið þið á verði, hann er að koma.
Hinn 31. desember 1940 sagði
Hitler: „Árið 1941 mun færa okkur
stærsta sigur í sögu Þýskalands.
Árið 1941 mun sýna þýska herinn,
flotann og flugherinn i miklu sterk-
ari mynd, en áður og með betri
vopn en áður. Hinir síðustu stríðs-
glæpamenn muiiu hjaðna niður
undan höggum Þjóðverja. Við full-
vissum um, að fyrir hverja sprengju
sem yfir okkur kemur, skulu hundr-
að látnar koma i slaðinn. Jeg er
sannfærður um, að árið 1941 verð-
ur sögulegt ár fyrir nýskipun Ev-
rópu.
Hinn 16. mars 1941: „í dag standa
Þjóðverjar á vígvöllum heimsins
reiðubúnir til að fullkomna verk-
iðv sem þeir hófu 1940.
3. október 1941: „Morguninn 22.
•júní hófst stærsta orusta veraldar-
sögunnar, með innrásinni í Rúss-
land. Síðan liefir alt farið fram
samkvæmt áætlun hjá oss. Svo mik-
ið get jeg sagt, að mótstöðuafl óvin-
arins þar, er þegar bilað, og liann
mun aldrei ná sjer aftur.
Ilinn 8. nóvember 1941: „Aldrei
hefir stórveldi verið brotið á bak
aftur á skemmri tíma en Rússland
nú. Leningrad er umkringd og mun
falla í vorar hendur. í lok þessa
árs mun það sennilega orðið berl,
að við þurfum ekkert að' óttast af
Rússa hálfu framar. Við þurfum
ekki að efast um, að við höfum
ráðið fram úr örlögum Evrópu uni
næstu þúsund ára skeið.“
Hinn 31. desember 1941: „Árið
1942 — pg við biðjum til guðs að
svo verði — ætti að færa okkur
þann árangur, sem bjargar lijóð vorri
og þjóðum þeim, sem bjargast ineð
oss.“
Hinn 15. mars 1942: „En eitt vit-
um vjer í dag: að bolsjevíkarnir,
sem ekki gátu bugað þýska her-
inn, og bandamenn þeirra, munu
veríía gersigraðir á komandi
sumri.“
Hinn 6. apríl 1942: „Churchill
lióf þessa styrjöld. Jeg mun láta
liöggin dynja á móti, þangað til
þessi glæpamaður er farinn í lætl-
ur.“
„Hinn 30. september 1942: í mín-
um augun helir þetta ár reynl mjög
á þolrif þjóðarinnar. Veturinn 1941
—42 gerði það. Verri áföll geta
ekki komið fyrir okkur. Annað
livort munum við lifa striðið af og
fá sigur, eða okkur verður tor-
tímt gersamlega. Vjer gefumst elcki
upp undir neinum kringumstæðum.
Og það er óhugsándi og liafið yfir
allan vafa, að við bíðum nokkurn
tíma ósigur."

CHEVALIER VAN STYDONCK
hershöfðingi er hæslrúðandi belg-
iska hersins, sem undan komst til
Bretlands.