Fálkinn - 29.01.1943, Blaðsíða 4
4
FÁLKINN
HINN LANDFLÓTTA
KONUNGUR NOREGS
í tæp 35 ár liafði Hákon konungur Nor-
egs ríkt i friði, ástsæll af þjóð sinni, og sjeð
hana blómgast er óvinahcr rjeðst inn í landið
og lagði það undir sig, á tveim mánuðum.
Þessi konungur var í fylsta máta þjóðkon-
ungtir. Hann liafði ekki tekið riki að eríð-
um, heldur liafði þjóðin sjálf kjörið hann,
kvatl hann, útlendan mann, til þess að
setjast i hásæti hinna fornu Noregskon-
unga eftir að landið hafði um margar ald-
ir haft konung, sem búsettiir var erlendis.
Eftir að fullur skilnaður var afráðinn með
Norðmönnum og Svíum, sumarið 1905, var
leitað lil Svíakonungs og hann spurður
um, hvort að hann mundi leyfa, að einhver
ættingi hans yrði tekinn til konungs yfir
Noreg. Með þvi vildu Norðmenn m. a. sýna,
að það væri ekki af fjandskap við sænsku
konungsættina, sem þeir knúðu fram skiln-
aðinn við Svía. Osear kónungur liafnaði
þessu boði og var þá leitað til Kristjáns
konungs niunda, og hann spurður, hvort
liann leyfði að Carl prins, sonarsonur hans
yrði konungur i Noregi. Stórveldin- Brel-
land og Þýskaland höfðu tjáð sig þessu
fyigjandi, en sjálfur hafði Carl prins ýmis-
legt við þetta að athuga, meðal annars
það, að hann þvertók fyrir að gerast kon-
ungur Norðmanna, nerha að þjóðin væri
því fylgjandi, og ýms önnur skilyrði selti
hann fyrir þvi, að hann tæki konungdóm
þar. Þau skilyrði voru tekin til greina, og
samkvæmt þeim fór alment þjóðaratkvæði
fram um það í Noregi, 12. og 13. nóvember
1905, hvort Norðmenn vildu aðhyllast kon-
ungdæmi eða lýðveldi. Sú atkvæðagreiðsla
fór þannig, að 259.563 kusu konungdæmið,
en 69.264 ekki. — Carl prins er þannig
hinn eini þjóðkjörni konungur nútímans,
jiví að allir vissu að hann var konungs-
efnið.
Og þegar liin norska sendinefnd fór til
Kaupmannahafnar til þess að skýra kon-
ungsefni formlega frá úrslitunum, mæiti
Carl prins lil hennar á jjessa leið, í höll-
inni á Amalienborg: „Eins og yður mun
vera kunnugt, herrar mínir, þá var það
samkvæmt kröfu minni, að leitað var þjóð-
aratkvæðis þess, sem nú er nýlega gengið
um garð. Jeg vildi vita vissu mína um, að
jjað væri þjóðin, en ekki flokkur, sem ósk-
aði að taka mig til konungs, því að hlut-
verk mitt á umfram alt að vera það að
sameina, en ekki sundra.“
Konungurinn kom til Noregs 25. Nóv-
ember 1905, og var fagnað af miklum
mannfjölda, þrátt fyrir leiðinlegt veður.
Það var Hákon sjöundi, sem steig á land
i höfuðstað Noregs ásmt Maud drotningu,
og hann baj- Ólcef son sinn á handleggnum.
Og kjörorðið, sem hann hafði tekið sjer
var „Alt fyrir Noreg“.------
- Og hver var hann svo, þessi danski
prins, sem norslca þjóðin hafði
kjörið sjer til konungs, ineð
yfirgnæfandi meirihluta?
Hann var næstelsti sonur
Friðriks, sem síðar varð Dana-
konungurinn Friðrik áttundi,
og dóttursonur Carls XV. Svía-
konungs. Kvæntur var hann
Maud prinsessu, dóttur Ját-
varðar VII. Bretakonurigs, og
var sonur þeirra þriggja ára.
Þegar hann kom lil Norogs,
sem krónprins Norðmanna. en
konungur 33 ára. Hákon kon-
ungur var sjóliðsforingi að
mentun og hafði ferðast víða,
m. a. kom hann eitt sinn til
íslands á dönsku herskipi, og
til Noregs hafði hann komið
tvivegis áður en liann kom
þangað sem konungur. Próf.
S. Worm MiUler, sem skrifað
hefir fróðlega ritgerð urn kon-
unginn og 1905 í afmælisriti því,
sem gefið var út á siötugsaf-
mæli konungsins, 3. ágúsí i
sumar sem leið, að liann hafi
bæði þessi skifti komið til Ar-
endal og kynst ýmsu fólki þar.
í síðari ferðinni, 1904 hafi einn
af útgerðarmönnunum þar
sagt við hann: „De má faen la
meg bli konge i Norge!“ Það
rættist hráðlega.
Og hitt rættist einnig bráð-
lega, eftir að Hákon konungur
hafði tekið við konungdómi
Noregs, að liann varð konung-
ur þjóðarinnar en ekki flokk-
anna. Oft stóðu rammar flokka-
Hákon konungur fyrir utan bœki-
stöð sína í London. — Að neðan:
Konungur talar við norska sjó-
liðsforingja.