Fálkinn - 12.02.1943, Blaðsíða 11

F Á L K I N N
11
Svíþjóð á stríðstímum
Eftirtektarverð bók, sem nefnisl
„Sweden — a Wartime Survey“, er
nýlega komin út á ensku, á vegum
utanríkisráðuneytisins sœnska. Seg-
ir þar frá þeim sjerstöku viðfangs-
efnum — liernaðarlegum, fjelagsleg-
um og fjárhagslegum — sem komið
hafa fram síðan styijöldin hófst.,
Bókin gefur góoa hugmynd um þá
skeleggu baráttu, sem þjóðin hefir
háð til þess að varðveita frelsi sitt
og lýðræði, og hvernig þessi bar-
átta hefir orðið að megingjörðuvn
á allri þjóðinni, og livernig allt snýst
uin þennan kjarna þjóðlífsins. Clirist-
ian Gúnther utanríkisráðherra rilar
formála fyrir bókinni, og lætur þá
von í ljósi, að lienni megi takast að
sýna hvernig Svíar liafa leitast við
að berjast við örðugleikana, án þess
að stol'na arfleifð frelsis síns í voða.
Bókin flytur fjölda inynda og hefst
með fróðlegri grein um Gustaf kon-
ung fimta, sem er nú sem stendur
elsti rikjandi konungur i lieimi. Sið-
an rekur liver greinin aðra, um ýmis-
leg efni, og eru þær skrifaðar £#f
hinum færustu mönnum í liver.ri
grein. Erling Eidem erkibiskup seg-
ir frá starfi sænsku kirkjunnar á
striðstimum, einnig er sagt frá ýms-
um varnarráðstöfunum, hervörnum
og hervæðingaráætlunum o. s. frv.
ítarlega er sagt frá fjárhagsviðhorf-
um þeim, sem leiddu af stríðinu.
Verslunarmálaráðherrann skrifar
um utanrikisverslunina síðan 1938
og annar ráðherra frá eldsneylis-
málinu, sem hefir verið eitt örðug-
asta viðfangsefnið. Þá eru greinar
um siglingar Svía og samgöngur inn-
anlands.
Ennfremur má nefna greinar um
tæknilegar framfarir, atvinnumálin
og samvinnuhreyfinguna.
Mikill hluti bókarinnar er helgað-
ur menningarþróun þjóðarinnar á
stríðsárunum. í þeim kafla bókar-
innar segir t. d. frá blaðaútgáfu og
útvarpinu, svo og því, sem gert hef-
ir verið til þess, að varðveita prent-
frelsið á styrjaldarárunum. • Þarna
eru og greinar um sænska list, leik-
hús og kvikmyndagerð, bókmentir
og hljómlist.
„Sweden — A Wartime Survey“
er tvímælalaust hin þarfasta bók
lil þess að flytja mönnum í stuttu
máli áreiðanlegar upplýsingar um
ástandið í Svíþjóð í dag, og margt
það, sem gert hefir verið á stríðs-
árunum lil þess að efla hag þjóðar-
innar, en sem fáum er kunnugt er-
lendis.
SVÍÞJÓÐ ER Á VERÐI.
Svíþjóð liefir verið að hervæðast
undanfarin styrjaláarár og hefir nú
á að skipa álitlegum herstyrk til
varnar landinu og frelsi þess og
sjálfstæði.
Herinn er vel búinn nýtísku vopn-
um, og allir herskyldir menn liafa
verið þjálfaðir á nýjan leik, flotinn
befir eignast livorki meira nje minna
en 80 ný ljettiskip og mörg gömlu
skipin hafa verið færð í nýtisku
horf, og styrkur flughersins hefir
margfaldast og vex í sífellu. Seni
dæmi um það, hve Svíar nota alla
möguleika sína til þess að gera her-
varnir sínar sem öflugastar má
nefna, að herskyldualdur hefir verið
hækkaður upp í 47 ár, og að allir
menn undir 30 ára, sem áður höfðu
verið leystir frá herskyldu heils-
unnar vegna liafa nú verið skoðaðir
af lækni á ný. Um 50.000 af þessum
mönnum liafa nú verið dæmdir fær-
ir til herþjónustu, eða ýmsra starfa
í sambandi við liervarnirnar.
Allmikill liðstyrkur er að staðaldri
undir vopnum, og þegar horfurnar
þykja hafa verið tvísýnar, hefir
þetta lið verið aukið að mun. Síðast-
liðið vor var þetta viðbúna lið auk-
ið mjög og var enn aukið í vetur.
í tilkynningu, sem stjórnin gaf
nýlega út um þetta efni, er það
tekið fram, að þó að brennidepill
stríðsins sje nú allfjarri Svíþjóð þá
hafi reynslan sýnt, hve styrjaldarað-
stæðurnar sjeu fljótar að breytast.
Þessvegna sje það nauðsynlegt, að
Svíar sjeu jafnan við öllu búnir.
Ákveðnar herdeildir eru smátt og
smátt kvaddar til herþjónustu i
stuttan tima, til þess að æfa sig á
ný. Þessar ráðstafanir auka lið-
styrkinn, sem undir vopnum er, og
jafnframt stuðla þær að því, að
herinn sje betur samæfður og að
cnginn rygði i hermenskukunnátt-
unni.
KUBELIK. l
Frh. af bls. (1.
þetta er yfirnáttúrleg leikni, en við
fáum of lítið með henni af því, sem
gleður hjartað og sálina.
ítalir tóku Kubelik fádæma vel og
Páfinn sjálfur (Leó XIII) sæmdi
liann Sánkti Gregors-orðunni.
Til Ameríku fór hann fyrst 1902,
og var elcki aðeins fagnað ákaft,
heldur aflaðist lionum stórfje í þeirri
för.
Hánn var i mörg ár á sífelldum
ldjómleikaferðalögum, kom meðal
annars til Rómaborgar aftur 1905
og fjekk þá áheyrn hjá Píusi páfa
tíunda. En upþ úr því mun hann
hafa þótst vera búinn að spila út
flestum trompum sinum og fór að
draga sig í lilje og hefir lítið ú hon-
um borið um langt skeið.
Sonur hans, Rafael Kubelik, er
merkur liljómsveitarstjóri. Hefir
meðal annars gegnt hljómsveitar-
stjórastarfi í þjóðleikhúsinu (óper-
unni) í Prag síðan 1937.
MAÐURINN OG REIÐHJÓLIÐ.
Maður nokkur hætti að nota bif-
reiðina sina og tók reiðhjól sitt í
staðinn — vegna striðsins. Á leið-
inni heim í úthverfi borgarinnar
fór hann inn í búð og skildi hjólið
eftir við dyrnar. En þegar hann kom
út aftur hafði hann gleymt að hann
var á hjóli og fór lieim í strætis-
vagni.
Konan hans fór að spyrja um
hjólið, þegar hann kom heim. Hann
fór með næsta strætisvagni inn i
borgina, og sjer til mikillar furðu
fann hann hjólið við búðardyrnar,
þar sem hann hafði gleymt því.
Hann komst við af heiðarleik sam-
borgara sinna og dalt í liug, að
leggja nokkra skildinga í fétækra-
baukinn i næstu kirkju, i viður-
kenningarskyni.
En þegar hann kom út úr kirkj-
unni hrærður og glaður í huga, var
búið — að stela hjólinu!
ENSKAR KONUR í HERÞJÓNUSTU.
,,Einhverstaðar i Englandi“ er stór æfingastöð fgrir fallbyssu-
æfingar, þar sem konur vinna mikilsvert hlutverk. Þær stjórna
mælingatækjunum sem sýna hvar fallbyssukúlurnar koma nið-
ur, en samkvæmt þeim mœlingum er fallbyssunum svo miðað,
og æfingin endurtekin þangað til fullkomin nákvœmni fæst. Eru
kvikmyndaáhöld notuð í sambandi við mœlingatækin. Hjer á
myndinni sjást þrjár af þessum stúlkum með tœki sín, að at-
huga hvernig fallbyssukúlurnar hafa hitt markið og sima úr-
slitin jafnóðum til skotstöðvarinnar, sem er yfir mllu veqar
i burtu.
EINFÖLD HÚSGÖGN — TIL EFNISSPARNAÐAR.
A sýningu i London voru nýlega sýnd allskonar einföld hús-
gögn, sem ætlað er að spara efnivið frá þvi, sem verið hefir.
Húsgögn þessi eru ekki ósvipuð stálhúsgögnum að gerð, en
mest af þeim er úr krossviði. Þau eru Ijett og þykja lientug og
þykja sjálfsögð nú á timum, þegar alt þarf að spara. Hjer sjást
borðstofuhúsgögn af þessari nýju gerð: borð, stólar, skápur og
ruggustóll. Allur íburður og útskurður hefir verið sparaður,
en húsgögnin gera fult gagn fyrir því.