Fálkinn - 05.03.1943, Blaðsíða 3

FÁLKINM
3
i
Haraldur Á. Sigurðsson sem Eldstál X. Eldstáls og Alfreð Andrjesson
sem Egvindur á Felli.
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM
Ritstjóri: Skúli Skúlason.
Framkv.stjóri: Svavar Hjaltested
Skrifstofa:
Bankastr. 3, Reykjavík. Sími 2210
Opin virka daga kl. 10-12 og 1-6
Blaðið kemur út hvern föstudag
Allar áskriftir greiðist fyrirfram
HERBERTSpren/.
Skraddarabankar.
Schopenhauer segir: „Hugsum okk-
ur mann, sem á klukku, er sýnir
jafnán rjettan borgaralegan og
stjörnufræðilegan tíma. Nú á þessi
maður heima í horg, þar sem allar
klukkur ganga vitlaust og meira að
segja allar jafn vitlaust, segjum sund-
arfjórðungi of seint. Hvaða gagn
hefir aumingja inaðurinn af rjettu
klukkunni, þegar enginn tekur mark
á henni, og hvað á þessi maður að
gjöra?“ Og ergilegast er segir hann
ennfremur, að jafnvel þeir, sem vita
að þessi ltlukka er sú eina rjetta,
fara samt eftir vitlausu klukkunum,
af því að meit’i lilutinn fer eftir
þeim.
Goethe ráðleggur þolinmæðina og
segir, að hún beri verltið uppi.
Shakespeare lætur Hamlet kvarta yf-
ir afvegaleiddum heimi, sem hann
eigi að koma á rjettan kjöl. En hver
segir að maðurinn ineð rjettu klukk-
una eigi að segja mönnum til um
tímann. Menn rekast stundum á
sannindi og hugsa sjer: Eftir þúsund
ár verða mennirnir máske farnir
að hugsa svona! Það er ekki ann-
ars úrkostar, en að hafa þolinmæði
— bíða.
En svo munu sumir mæla, að bið-
in geti orðið of löng og alt verði
orðið um seinan, þegar sannleikur-
inn kemst til viðurkenningar. En er
það svo skaðlegt? Við verðum óþol-
inmóðir af því, að okkur finst að
ekki sje tekið nægilegt mark á okkar
eigin meiningum, en kemur þetta þá
ekki af því, að við oftreystum sjálf-
um okkur og gerum okkur hærri
hugmyndir um okkar eigin skoðan-
ir, en þær eiga skilið? Tíminn sjálf-
ur er og verður sá sterkasti. Hann
kemur meiru til leiðar með hækj-
unni einni, en Herakles með kylfu
sinni, sögðu Grikkir.
Nú er það staðreynd, að þolin-
mæðin og athafnafýsnin eiga örð-
uga samleið. Mesta listin er því fólg-
in í undirbúningnum. Að keppa ekki
eftir þvi ómögulega er góður fyrir-
vari þeim, sem ekki eru of birgir af
þolinmæði. Og því næst að gera sjer
ljósa erfiðleikana á fyrirtækinu áð-
ur en byrjað er á því. Og loks það,
sem mest er um vert, að láta sjer
nægja, að koma fyrirtækinu svo
langt áleiðis, sem kraftarnir leyfa
og reiða sig á, að þeir sem á eftir
koma, geri það sem á vantar. Atorka,
heiðarleikur og hyggindi deyr ekki
með þeim, sem burtu fer. Einhvern
tíma verður vitlausu klukkunni
breytt eftir þeirri rjettu.
Leikfjelao Reykjavíkar:
„Fagurt
Frumsýning Leikfjelags
Reykjavíkur á leiknum var s.l.
sunnudag.
Það væri dauður maður, sem
ekki gæti hlegið að leiknum
„Fagurt er á fjöllum“, og með-
ferð leikendanna á lionum, enda
ætlaði alt um koll að keyra af
hlátri og jafnvel ánægjuópum
á frumsýningunni s.l. sunnudag.
Það er óhætt að slá því föstu
strax, í eitt skifti fyrir öll, að
sá skopleikarinn, sem mest á-
hrif hefir á þá vöðva reykvískra
leikhúsgesta, er hlátrinum
stjórna, er Haraldur Á. Sigurðs-
son.
Halli Ásgeirs, eins og hann er
oft nefndur í daglegu tali, minn-
ir mig oft á viðurnefnið, sem
Björn Gunnlaugsson yfirkenn-
ari, hlaut á sínum tíma, „spek-
ingurinn með barnshjartað“.
Öll framkoma hans á leiksvið-
inu svo og framsögn hans á
er á fjöílum“
málinu, eru með þeim vand-
ræða-í-sjálfan-sig-skríðandi-hætti
að helst minnir á feiminn
krakka, sem maður ósjálfrátt
vorkennir. Þarna liggur ef til
vill hundurinn grafinn. Hið
frumstæðasta er ef til vill. þeg-
ar öllu er á botninn hvolft, liið
sannasta og besta, jafnt á sviði
skopsins og alvörunnar.
En Halli og „Fagurt er á
fjöllum“ er ekki eitt og hið
sama, þó ágætlega fari á með
þeim tveimur. Leikritið er á yf-
irborðinu, hið mesta ljettmeti,
en heisk ádeila, ef það er skoð-
að í því ljósi. Gamall danskur
brandari hljóðar eitthvað á þá
leið, að barn spyr móður sína,
hvort öll æfintýri hyrji svona:
„Einu sinni var en móð-
irin segir að elcki sje það algild
regla. Sum æfintýri byrji nefni-
lega svona: „1 kvöld þarf jeg
að fara á aðalfund í . .. . “ Hið
fámenna bæjarfjelag okkar gef-
ur þó lítið tækifæri til „útúr-
dúra“ á nokurn hátt, og þó
skotið sje á fundi um miðjar
nætur þegar skip sigla liafnar-
garð, þá er það ekkert tiltöku-
mál. En leikurinn fjallar um
ýmsa „útúrdúra“ eða „gönu-
lilaup“ frá hinni langleiðu smá-
borgaralegu tilveru. Leikurinn
er ádeila á siðferðisástand, sem
mjög algeng var orðið, á sinni
tíð, í landi höfundanna, Kraatz
og Neal, Þýskalandi, en ádeila
Alfreð Andrjesson sem Eyvindur á
Felli.
með vopnum skopsins, hins
skæðasta vopns, sem getur.
Emil Thoroddsen hefir þýtt
leikinn og staðfært, og er engu
líkara, en að sá maður sje ó-
þi-jótandi uppspretta brandara
og hugmynda um skoplegar að-
stæður á leiksviði. Er hann og
eflaust studdur drengilega á
Jón Aðils sem Snjófells og tnga
Þórðardóttir sem Sisi.
því sviði af Indriða Waage. sem
hefir leikstjórn á hendi. Eru
handaverk hans auðsæ á gang-
inum í leiknum, sem á þó auð-
vitað eftir að batna til muna,
því allt það, sem Waage leggur
hönd á, á leiksviðinu, er með
sama sniði, ef svo mætti segja.
Alt sljett, fágað og stílhreint;
engin sjerstök skerandi tilþrif
né yfirborðsmenska, eins og
brenna vill við hjá öðrum, en
alt fært í sama ramma um lista-
Frh. á bls. U.