Fálkinn - 05.03.1943, Blaðsíða 9

FÁLKINN
9
Jeg lilýt að liafa verið náfölur,
þegar jeg gaf þá yfirlýsingu,
að í töskunni minni væri ekk-
eft annað en nærföt og snyrti-
tæki.
Ekkert áfengi? urraði toll-
þjónninn. Og til þess að sann-
færast um þetta, hristi hann
töskuna, barði í liana og hristi
hana á nýjan leik.
Mjer lá við yfirliði og reik-
aði að næsta stólpa . .. . í hug-
anum hölvaði jeg samborgur-
um mínum, tollvörðunum og
ferðalaginu, og jeg var svo full-
ur örvæntingar, að jeg þráði
innilega, að sprengjan springi
undir eins ....
Jeg fjekk töskuna mína og
flýtti mjer sem mest á burt. -—
Þegar jeg kom út úr járnbraut-
arstöðinni sá jeg manninn frá
Newhaven stiga upp í leigu-
vagn og aka á burt.
Jeg fór inn í veitingahús og
át prýðilegan morgunverð. Jeg
drakk nolckur glös af góðu víni
og reylcti ágæta Havanavindla.
Nóg hafði jeg af peningum,
því að fjelagið rnitt er rausnar-
legt við starfsmenn sína.
Klukkan þrjú leið mjer ágæt-
lega og jeg var eiginlega hættur
að hugsa um erindið, sem jeg
átti að rækja. í liuga mjer óm-
uðu gleðisöftgvar og viðkvæði
fjölleikahúsanna og jeg heimt-
aði blöðin, til þess að sjá hvað
á boðstólum væri í samkomu-
húsum Parísarborgar .... og
eitt af því fyrsta, sem jeg rak
augun í var þetta: Heimsókn
furstans af Z........ skemti-
skráin.
Þetta var alt með feitu letri
og jeg gleypti í mig auglýsing-
una, eins og svangur maður
mat.
Jeg ákvað að fá mjer gist-
ingu í einhverri götunni, sem
furslinn ætti að aka um daginn
eftir. Avenue Bonaparte vai’ð
fyi’ir valinu, því að árdegis
næsta dag átti furstinn að vei'a
viðstaddur hátíð á St. Sulpice-
torge, sem veit út að strætinu,
og jeg vissi að fjöldi stjórn-
málamanna mundi verða við-
staddur þar.
Jeg fjekk mjer leiguvagn og
ók á gistihúsið „Hviti svanur-
inn“. Eftir að jeg hafði fengið
hei’bergi þar setti jeg töskuna
varlega á stól, og af því ag jeg
var eittlivað skrítinn í hausnum
og ginningar Parisar lokkuðu
mig, bað jeg ármanninn á gisti-
húsinu að vekja mig klukkan
sjö og hjelt svo af stað út í
Champs Elysées, og þar át jeg
miðdegisverð. Það var rauna-
legt kvöld, sem jeg átti hjerna
í París, herra dómari.
Mjer voru skyndilega opnað-
ar allar vei'aldaiúnnar vellyst-
ingar: fagrar konur brostu til
mín, zigaunahljómsveitirnar
ljeku viðkvæma liæga valsa,
og hið hrjúfaða rafljós gaf laufi
og stofnum trjánna annarlegan
lit.
En hugur minn snei'ist aðeins
um þetta eitt: 1 dag verður þú
að njóta lífsins, því að á morg-
un áttu að deyja! Og hver glað-
ur hlátur, hver töfrandi tónn
hljómsveitarinnar minti mig á
‘þetta eitt: „Hjá dauðanum get-
ur þú ekki komist! Þetta var
í fyrsta slcifti á æfinni, að jeg
fann það til fulls, hvers virði
það er að lifa!
Fólk, sem ekki hefir gei't sjer
Ijóst, að það haf neitt takmark
með lifinu, skilur ekki hvers
virði sú fórn er, sem við morð-
ingjar færum, eftir að við höf-
um unnið heitstrengingu okkar.
Og jeg verð að játa, herra dóm-
ari, að jeg hafði ekki heldur
gert mjer þetta ljóst, fyr en þá.
Tilhugsunin um banatilræðið
kvaldi mig, hvar sem jeg fór,
og hjarta mitt var i krampa-
flogum .......
Það var orðið bjart af degi
þegar jeg kom heim á gistihús-
ið i Avenue Bonaparte. Jeg sá
mynd af sjálfum mjer í einum
stóra speglinum í anddyrinu,
þegar jeg gekk fram hjá. Það
var hörmung að sjá mig. Jeg
minti næturvörðinn á loforðið
— að vekja mig klukkan sjö,
og færa mjer morgunblöðin.
svo fleygði jeg mjer í rúmið, í
öllum fötunum, og steinsofnaði.
Þegar þjónnin kom inn i her-
bergið með morgunblöðin og
morgundrykkinn minn, þótti
honum skrítið, að jeg skyldi
vera kominn svona snemma á
fætur. Mjer leið illa, hausinn
var þungur eins og blý, mig
sveið i augun, og liálsinn var
eins og þuri' torfusnepill.
Jeg var ekki svangur, en samt
sem áður þótti mjer gott að
drekka súkkulaðið, sem hann
færði mjer; og svo fór jeg að
lesa blöðin.
Getið þjer hugsað yður, herra
dómari, hvernig jeg hrökk við,
þegar jeg las greinarfyrirsögn-
ina: ANARKISTASAMSÆRI!
Hafði alt komist upp um mig
þá þegar?
Jeg þorði ekki að lesa áfram.
En loks stautaði jeg fram úr
þessum línum, sem fara hjer á
eftir. Þar stóð:
„t rue du Havre, rjett fyrir utan
„brautarstöðina í St. Lasare, varð
„í gær ógurleg sprenging í leigu-
„vagni. Hann tættist í tætlur. öku-
„maður særðist svo, að honum var
„vart hugað lif, og tveir menn,
,,sem ekki hefir enn tekist að
„þekkja, urðu fyrir járnflísum úr
.jprengjunni. Ferðamaðurinn, sem
„í leiguvagninum sat, var bókstaf-
„lega hálshöggvinn. Samkvæmt
„rannsóknum þeim, sem lögregl-
„an gerði, þegar á slysastaðnum,
„hefir það komið i Ijós, að ferða-
„maðurinn hafði haft sprengju i
„ferðalösku sinni, sem var úr
„leðri, og sem fundist hafa tætl-
„ur úr. Nokkrar leifar af fötum
„mannsins fundust einnig, litlar
„pjötlur. Ennfremur nokkur snyri
„gögn, brunnið skjal, sem virðist
„hafa verið áætlun um ferðalög
„furstans af Z.... Lögreglan
„er ekki í vafa um, að hjer er um
„að ræða samsæri af hálfu anai•-
„kista, sem aðeins hefir mistek-
„ist fyrir tilviljun. Á fórnarlamb-
„inu, sem var hræðilega limlest,
„fundust engin skjöl. í blaðinu á
„morgun verður nánar sagt frá
„þessum hræðilega atburði."
Þegar jeg hafði lokið við að
lesa þetta, herra dómari, barð-
ist blóðið i gagnaugnaæðunum
á mjer og jeg fór að lilæja, eins
og jeg væri vitfirringur. Nú
vissi jeg ráðninguna á gátunni:
Maðurinn frá Newliaven liafði
tekið öfuga ferðatösku, og í
sömu mund, sem hann spralck
i loft upp, leið jeg allar þessar
kvalir, og horfði á ferðatöskuna
mína með skelfingu og ógnar-
kvíða, þó hún væri algerlega
óskaðleg.
Endurminningin um þjáning-
ar mínar á tollstöðinni og hina
hræðilegu nótt, sem jeg liafði
átt, var mjer nú hvorttveggja
opið fyrir sjónum. óstjórnleg
reiði greip ^nig. Jeg liló. Jeg
bölvaði sjálfum mjer, jeg krepti
saman lúkurnar og æddi, fram
og aftur um gólfið.
Hvað mundu þeir segja, kunn-
ingjarnir heima, er þeir frjettu
að samsærið liefði mistekist —
flónsku minnar vegna?
Jeg arkaði um, eins og óður
maður, eins og villiljón. Loks
þreif jeg til töskunnar, herra
dómari, og fleygði henni út um
opinn gluggann ....
Nú varð ógurlegt uppþot ....
Harmakvein, hrygla deyjandi
manna, hófaþytur, ^lerbrots-
hljóð .... jeg heyrði eiminn af
þeim, og nú gustaði kaldur vind-
urinn beint í andlitið á mjer,
gegn um opinn gluggakarm-
inn.
Svo vitið þjer niðurlagið af
sögunni minni, herra dómari.
Furstinn af Z. .. . fór fram lijá
einmitt í þessu augnabliki —
hinu örlagaþrungna augnabliki
— og það var rjetta taskan, sem
jeg kastaði í veginn fyrir hann.
Fjelagar minir höfðu sent mann
á vettvang, til þess að vera viss-
ir um úrslitin. Þessvegna veit
jeg, herra dómari, að jeg hefi
drepið furstann, án vitundar og
vilja. Og jeg er sá einasti mað-
ur, sem get horið vitni haus-
kúpunni, sem fanst á lilaðinu.
Þvi að hana á jeg sjálfur, en
ekki líkið. Og ef jeg veit rjett,
þá er gott tóbak innan i henni.
Dómkirkjan 1 Cordova.
í eina tíð var Cordova á Spáni
talin ein mesta undraborg verald-
arinnar, og þangað streymdi fólk
hvarvetna úr Evrópu til að sjá, læra
og dást að verkum mannanna. Borg-
in var fyrsta borgin i Evrópu, sem
hafði steinlagðar götur og lýsti þær
upp á nóttunni, en þá voru Paris
og London enn koldimmar borgir
og með sorphauga á almannafæri
og moldargötur, svo að fólk varð að
vaða forina þegar vætutið var. Þetta
var í þá daga, er hinn hviti fáni
kalífans blakti yfir borginni, en
innan borgarmúranna voru um 600
musteri, 50 sjúkrahús, 900 almenn-
ingsbaðhús, 600 veitingahús, 800
skólar og bókasafn, sem geymdi
600.000 handrit.
En nú er þetta mikla kalífadæmi
Vesturlanda fyrir löngu hrunið í
rúst. Cordova er nú hljóður og nið-
urníddur bær, og steingöturnar virð-
ast ekki hafa verið lagðar síðan á
dögum Máranna. En Cordova á sjer-
staklega eitt til minningar um hina
fornu frægð sina og það er dóm-
kirkjan. Þar sem þessi glæsilega
bygging stendur nú var í fornöld
rómverskt Janusarmusleri. Þetta
musteri rifu Vesturgotar til grunna,
er þeir lögðu undir sig Spán á þjóð-
flutningaöldinni, en reistu í stað-
inn dómkirkju i kristnum stíl. En
árið 711 tólcu Arabar borgina og
komust að samningum við kristna
menn um, að helmingur kirkjunnar
skyldi verða musteri, en kristnir
menn hjeldi helmingnum.. En siðar
keyptu þeir þó kristna helminginn
og Abderrahinan I. hóf nýtt must-
erissmiði, sem hann sjálfur sagði
þetta um: „Vjer byggjum musteri,
sem taka skal fram musterum Bag-
dads, Damaskus og Jerusalems. Þetta
skal verða mesta husteri Islams og
Mekka Vesturlanda. Þetta tókst og
musterið mikla í Cordova varð svo
stórt og frægt, að þegar kristnum
mönnum tókst loks að ná Cordova
aftur, þá tímdu þeir ekki að rifa
musterið, eins og flest önnum arab-
isk musteri, heldur breyttu þeir því
í kristna dómkirkju. Að utan virðist
kirkja þessi ekki sjerlega tilkomu-
mikil. En þegar inn er komið blas-
ir við stórfengleg sjón. Þarna eru
heilir skógar úr marmara, súlnaröð
eftir súlnaröð. Nú eru um 900 súl-
ur i kirlcjunni, en voru forðum 1200.
Að ofan eru þær tengdar saman
ineð skeifumynduðum bogum, og
tekur hver bogaliæðin við af annari.
Súlur þessar eru úr ýmsum áttum
heims og súlnahöfuðin í margskon-
ar stíl. í þessari risabyggingu miðri
er kórinn og háaltarið í einskonar
renaissancestil, og er þetta liin eig-
inlega dómkirkja, i miðju muster-
inu.
Drekkiö Egils-öl