Fálkinn - 26.03.1943, Blaðsíða 6

6
FÁL K I N N
-..LITLfl 5flBnn -
B. Qibson Warwick:
ssn 09 skM
Reginald' Stewart, sem ljek I. fiðlu
i útihljómssveitinni, kom einn mið-
vikudag í rigningu út úr hljómskál-
anum, eftir árdegishljómleikana.
Hjá inngönguteljaranum við
Strandgötuna, þar sem ung stúlka
sat og tók við aðgangseyrinum,
rakst hann á Percival Banstead,
sem er aðalleikandinn við Úti-
leikhúsið.
„Nei, bíddu hægur. Það er jeg,
sem á forrjettinn í dag,“ sagði Ban-
stead.
„Nei, það er ómögulegt. Jeg hefi
fengið mig lausan úr hljómsveitinni
i dag,“ sagði Reginald alvarlegur.
„Og jeg ætla að spyrja ungfrú Weth-
erell hvort mjer veitist sú ánægja
að vera með henni í dag — það eru
sjerstakar ástæður til þess.“
„Jæja, jeg felst á það — þ. e. a. s.
ef veðrið verður gott og Útleik-
húsið liefir sýningu kl. 3 — þá gef
jeg eftir að þú verðir með ungfrú
Wetherell í dag, því að hún á fri
siðdegis .... en ef hann rignir og
jeg fæ fri, þá er það jeg, sem geri
kröfu til Molly! Við sláum þessu
föstu, er ekki svo ?“ sagði Banstead.
„Ja .... en nú hefir rigt siðustu
tvo miðvikudaga!“ sagði Reginald.
Nú kom Molly Wetherell til þeirra
og fjell þá samtalið niður.
„Þið vitið það báðir, að jeg ræð
engu um veðrið,“ sagði hún. „Þess-
vegna finst mjer það svo vel til fall-
ið að láta veðrið skera úr. Það er
veðrið sem öllu ræður .... jeg ræð
engu um þetta.“
„Jæja, þá er ekki meira að segja,“
sagði Reginald gramur. „En jeg ætla
bara að segja yður, Molly, að jeg
hefi fengið ágæta stöðu i útvarps-
hljómsveit og fer hjeðan núna i
mánaðarlokin, líklega á laugardag-
inn. Mjer datt í hug að þjer hefðuð
gaman af að vita þetta .... jæja,
jeg óska yður göðrar skemtunar í
dag!“
Hann borðaði hádegisverðinn einn
ráða ráðum sinum við hana. „Eig-
um við ekki að byrja snemma, t. d.
klukkan 2 og fara fyrst eitthvað í
bílnum mínum. Nei, jeg þarf ekki
að bíða til kl. 3 — það er óhugsandi
að nokkur siðdegissýning verði i
dag. En útihljómsveitin leikur ef-
laust, ef hann rignir svona áfram.“
Reginald fór leiðar sinnar. Það
var rjett, sem Molly sagði: — það
gilti einu livort það var hann eða
Banstead, sem skemti henni á frí-
dögum hennar. Kanske var það hon-
um sjálfum að kenna, úr því að
hann var svona hirðulaus um þetta.
Hann borðaði hádegisverðinn einn
og gekk síðan út á hafnargarð í
slæmu skapi. Þar mætti hann sigl-
áranum Ben Flack.
„Hvernig líst þjer á að korna með
mjer að sigla í dag. Þessi rigning
verður ekki lengi,“ xagði hann.
„Hvað segið þjer? Haldið þjer að
.... veðrið verði gotí í eftirmiðdag?
spurði Reginald og varð ljettari á
brúnina.
„Já, það verður komið glaða sól-
skin eftir klukulíma. Takið þjer
eftir hvort það rætist ekki.“
Reginald vissi að Ben Flack liafði
vit á veðri og spáði sjaldan rangt.
Honum datt fyrst í hug að flýta sjer
lieim til Molly og biðja hana um að
verða með sjer í dag, eins og af-
ráðið liafði verið — ef veður leyfði.
Hann leit á klukkuna og hugsaði
sig um — hana vantaði 5 mínútur i
tvö. Nú mundi hún vera að búa sig
i ferðina með Banstead — það væri
ólcurteisi af honuin að koma á síð-
ustu stundu og heimta að samning-
urinn væri lialdinn og svifta Molly
ánægjunni af ökuferðinni.
„Jæja, hvað segið þjer um að
koma út að sigla,“ hjelt Ben áfram.
„Vandi vel hoðnu að neita,“ sagði
Reginald. „Jeg er tilbúinn.“
Reginald og Ben Flack voru um
tvo tíma úti á firði. En þegar þeir
beygðu fyrir hafnargarðinn á lieim-
leiðinni hrökk Reginald við. Hann
heyrði Recival Banstead syngja eitt
uppáhaldlagið sitt inni á hafnargarð-
inum — það hafði með öðrum orð-
um orðið sýning á skemtileiklmsinu,
enda var glaða sólskin.
„Og jeg sem hjelt, að hann hefði
farið með Molly kl. 2! Þau hafa
þá ekki farið,“ hugsaði hann með
sjer. „Heyrið þjer, Ben, við skulurn
leggja að!“ kallaði hann til Ben
Flack.
Síðdegissýningunni var að ■ ljúka
þegar Reginald kom að leikstaðnum.
Hann fór að tjaldabaki og. náði i
Banstead.
„Hvað á þetta að liýða? Hvers-
vegna fórstu ekki með Molly kl. 2?“
„Það fór út um þúfur!“ sagði Per-
cival ergilegur. „Jeg kom að sækja
hana kl. 2 en þá var hún ekki til-
búin. Jeg beið í bilnum meira en
stundarfjórðung. En á meðan ljetti
og kom glaða sólskin og svo fjekk
jeg boð um að að það yrði leikið á
Úti-leikhúsinu.“
Reginald gat varla trúað að þetta
væri satt, og honum stórgramdist
að Mollý skyldi liafa orðið að sitja
heima á frídaginn sinn. Hann afrjeð
að fara heim til hennar, og þegar
þangað kom sat hún niðursokkin i
bók.
„Góðan daginn, Reginald,“ sagði
hún kuldalega. „Þjpr hafið þá metið
meira að spila í hljómsveitinni núna
um nónið, skilst mjer.“
„Nei, við hjeldum ekki hljóm-
leika,“ sagði hann. „Þjer trúið ekki
hvað mjer þótti leitt að jeg skyldi
ekki fara hingað., þegar hann fór
að Ijetta til.“
„Það finst mjer undarlegt. Þjer
sögðuð sjálfur, að yður langaði til
að verða með mjer i dag. Að visu
ljetti ekki til fyr en á siðustu stundu
en .... sagði Ben Flack yður ekki í
tæka tíð að það mundi verða gott
veður? Hann sagði mjer, að bráðum
færi að ljetta .... og svo bað jeg
hann að liitta yður og segja yður
það.“
, ,Svo þjer báðuð hann um það.
Þá skal jeg þakka honum fyrir. Hann
narraði mig út með sjer að sigla, og
hætti ekki fyr en jeg ljet undan.“
Molly varð ólundarleg og sagði
ekki neitt.
„Klukkan var rjett tvö þegar jeg
hitti Ben, svo að jeg hjelt að þjer
væruð að fara af stað með Banstead,
og að þjer munduð taka mjer óstint
upp ef jeg kæmi.“
„Nú skal jeg segja yður nokkuð.
Þegar Percival Banstead kom að
sækja mig ljest jeg ekki vera tilbú-
in og hann beið þangað til hann
fjekk boð um að hann ætti að leika.
Og eftir alla þessa fyrirliöfn, sem
jeg hafði haft þá komið þjer svo
alls ekki.“
„Ó, Molly, þjer verðið að fyrir-
gefa mjer. En jeg hafði altaf haldið,
að þjer kærðuð yður meira um Ban-
stead en mig.“
Molly liorfði á hann. Hún virtist
liafa gleymt, að hún hafði einsett
sjer að þykjast móðguð.
„Jeg lagði ykkur að liku ....
þangað til i dag, þegar þjer sögðuð
RÍgQlEttD
Efniságrip.
Ópera i þrem þáttum eftir
ítalska tónskáldið Verdi (1813
—1901). Efnið er úr leikriti
Victors Hugos: „Le roi a’am-
use“ en textinn stílfærður af
it. rithöfundinum Piave. Fruin-
sýning á Teatro Fenice i Fen-
eyjum 11. mars 1851, (á Co-
vent Garden 14. maí 1853,
Academy of Music, N. Y. 19.
febr. 1855).
ítalska tónskáldið Verdi var búinn
að semja allmargar óperur áður en
hann „fann sjálfan sig“ eða áður en
liinar frábæru skáldgáfur hans og
leikni fjekk notið sín fullkomlega.
Hann er þá komin undir fertugt, og
hefir samið sextán óperur, í „hefð-
bundnu“ formi, sem mörgum hafði
verið fagnað vel, og Verdi hlotið
vinsældir og hylli fyrir, en öðrum
fálega. En þá semur hann þrjú
snildarverk, hvert á fætur öðru, sein
í einu vetfangi, svo að segja, öfl-
uðu honum heimsfrægðar, og eru
það óperurnar „Rigoletto‘“, „II Tro-
valore“ og „La traviata“, sem allar
njóta vinsælda enn í dag. En Rigo-
letto mun þó vera ein allra vinsæl-
asta óperan, sem samin hefir verið.
Hertoginn af Mantúa er ó-
prúttinn og ljettúðugur ungur mað-
ur, sem gerir sjer leik að þvi að
fleka hverja stúlku eða konu, sem
liann kemst í færi við og nýtur til
þess dyggilegrar aðstoðar fífls sem
hann hefir í þjónustu sinni, er
Rigoletto heitir, og er ófriður kropp-
inbakur. Fyrstu afrek Rigolettos í
leiknum er að aðstoða greifann til
þess að tæla konu Cepranos greifa
út á glapstigu og siðan aðra konu,
sem einnig er greifafrú, eiginkonu
Monteronps greifa. Þessir eiginmenn
báðir bölva Rigoletto í sand og
ösku og liafa i heitingum um, að
þeir skuli ná sjer niðri bæði á
honum og húsbónda hans. Monter-
one byrjar á því, að hann birtist
sem afturganga í mannfagnaði, þar
sem þeir eru báðir, hertoginn og
Rigoletto og hellir þar yfir þá slík-
um ósköpum bölbæna að Rigoletto
verður miður sin.
í þessu úrþvætti i mannsmynd er
þó til ærleg taug, eða einlæg til-
finning. Hann á forkunnar fagra
dóttur, sem Gilda heitir, og sjer ekki
sólina fyrir henni. Hann elur hana
upp af mikill umhyggju og ástríki,
mjer að þjer væruð að fara. Þá
varð mjer ljóst að þjer voruð mjer
meira virði en Banstead .... og
þegar jeg sá, að þjer höfðuð fengið
yður iausan aðeins til þess að vera
með mjer einu sinni áður en þjer
færuð .... þá ....
Reginald settist hjá henni.
„Já, mig langaði svo mikið til að
vera með yður í dag, af þvi að jeg
þurfti að spyrja yður um svo mikils-
vert mál, Molly! Get jeg beðið stúlk-
una sem jeg elska um að verða
konan mín, Molly?“
„Já, það máttu reiða þig á,“ sagði
Molly, og kysti liann.
felur hana fyrir heiminum og reyn-
ir yfirleitt að vernda hana fyrir
vonsku veraldar. En hertoginn er
slyngur maður og honum tekst að
hafa upp á þessari dóttur Rigolettos.
Nær hann samfundum við hana í
gerfi námsmanns, og nefnir sig
Gualtier Maldé, og honum tekst
hjer sem fyrr, að tæla þessa sak-
lausu stúlku til ásta við sig.
Nú gerast ýms atvik sem valda
misskilningi. Þrír, — ja, kvennabósa
myndum við nefna þá á íslensku
— tignir menn þó og Cepranó greifi
þar fremstur í flokki, nema Gildu
á brott að föður hennar ásjáandi
— hann heldur að það sje önnur
kona, — og fara með hana til her-
togahallarinnar. Hinsvegar hafa þess-
ir herramenn ætlað, að stúlkan væri
aðeins leikfang Rigolettos, og líta
svo á, að slíkt sje að kasta perlum
fyrir svin, að láta kroppinbak þenna
njóta slíks fríðleika. En Rigoletto
kemst von bráðar að því, að hann
hefir verið blektur og heimtar dólt-
ur sina af ránsmönnunum. Kemur
þeim það á óvart, er Rigoletto segir
þeim að Gilda sje dóttir sín og að
hann vilji færa hverja þá fórn, sem
af sjer sje krafist, ef dóttur lians sje
hlíft við frekari áreitni. Að þðrum
kosti hótar hann því að liefna henn-
ar. Gilda kemur inn, ag þó að henni
sje nú ljðst, að hún hefir verið
blekt, biður hún hertoganum vægð-
ar því að hún ann honum. En Rigo-
letto er viti sínu fjær af hatri og
hefndarþorsta og fer á fund Spara-
fuciles gestgjafa og semur við hann
um að myrða hertogann. Gestgjafi
þessí á systir, sem Maddalena heitir
og notar hann hana sem agn fyrir
hertogann, og tælir hann heim til
sin á krána þar sem Maddalena er
fyrir. En hún verður þegar bálskot-
in í hertoganum, þegar hann fer að
gera hosur sínar grænar fyrir henni
og biður liún bróður sinn heitt og
innilega, að gera hertoganum ekkert
mein. Sparafucile felst á að hlífa
honum fram yfir miðnætti, og skuli
hann hlífa lionuin algerlega, ef sjer
gefist kostur á að ráða einhverjum
öðrum bana í hans stað um það
leyti, svo að hann geti gabbað Rigo-
letto.
En á meðan þessu fer fram er
Rigoletto að reyna að fá dóttur sína
til að flýja undan áleitni hertogans,
og til þess að koma vitinu fyrir
hann, telur hún rjett að hún sjái
með eigin augum, hvernig hertog-
inn hagar sjer. Segir hann henni
Framhald á bls. 11.
Theodór Árnason: Operur, sem lifa.