Fálkinn - 30.04.1943, Blaðsíða 9

F Á L K I N N
9
sínum betra hlutskiftis. Hann
ætlaði að fara, en dokaði við:
„Hvernig líður konunni hans?
Jeg á við, Riis er kvæntur, er
ekki svo?“
„Frú Riis líður ekki vel. Það
er bót í máli að þau eiga ekki
börn. Hann situr á járnbrautar-
skálanum á hverju kvöldi og
drekkur hálfflösku af portvíni.
Sumir borgarar bæjarins hafa
þann sið.“
— „Viljið þjer gera mjer
greiða?“ Engström tók upp
budduna. „Hjerna eru fimm
krónur. Vilduð þjer ekki kaupa
fyrir mig blóm og leggja á gröf
Madsen gamla — þá hefi jeg
borgað skuldina.“
Maðurinn lofaði því og fylgdi
gestinum til dyra. Engström
hjelt á hattinum í hendinni og
hjelt á stað áleiðis til járnbraut-
arstöðvarinnar. Hann langaði
ekkert til að sjá meira af bæn-
um framar. Fyrir mörgum ár-
um hafði hann hatað vin sinn
af lífi og sál, vegna þess að
unga stúlkan, sem þeir unnu
báðir, hafði tekið Axel fram
yfir hann. En nú var þetta hat-
ur horíið að fullu og öllu. 1 stað
þess var komin meðaumkv-
un með þessum tveimur mann-
eskjum, sem höfðu verið honum
svo afdrifarík í æskunni. Það
var rdunalegt, að þeim skyldi
hafa farnast svona. Hafði Axel
ekki altaf verið að guma af
þessari ágætu framtíðarstöðu,
sem biði hans í höfuðstaðnum,
þegar hann yrði eldri.
Engström varð fljótari, en
hann hafði búist við á járn-
braútarstöðina. Biðsalurinn var
tómur og enn var hálfur annar
tími þangað til lestin átti að
fara. Hann hjelt áfram inn í
veitingaskálann. Hann var farið
að svengja.
Skálinn var ekki stór, en þar
var þetta sjerstaka biðsalsand-
rúmsloft, samsett úr margskon-
ar tóbaksreyk, margskonar ryki
og margskonar gufum. Honum
fanst áreynsla að sitja í þessu
Iofti, eftir gönguna úti í góða
loftinu. — Úr eldhúsinu lagði
stybbu og matarlykt. Eftir því
sem hann sat lengur þess minna
varð úr matarlystinni.
Hann var eini gesturinn þania,
sem svaraði stundarfjórðungi.
Svo kom gestur inn og settist
við borð í liorninu, án þess að
fara úr frakkanum. Engström
sá í speglinum yfir eldhúslúk-
unni hver þetta var og leit því
ekki við. Ef hann hefði ekki vit-
að, að Axel var vanur að koma
í stöðvarskálann um þetta levti,
hefði honum aldrei dottið í hug,
að þessi hrörlegi, bogni maður
væri æskuvinur hans frá göml-
um dögum. Hvernig var mögu-
legt að nokkurt andlit gæti
breyst svona? Og þetta var þá
maðurinn hennar Irenu! Skyldi
það vera mögulegt að brosá
eins og engill eftir mörg ár í
hjónabandi með manni, sem að
því er virtist hirti ekki einu
sinni um að þvo sjer?
Frammistöðustúlkan kom með
matinn, sem Engström hafði
beðið um, og setti um leið liálf
flösku af portvíni á borðið bak
við. Engström sá í speglinum,
að Axel helti í fyrsta glasið, en
tók eftir að hann helti niður á
dúkinn og setti flöskuna frá sjer
í flýti, skelkaður eins og liann
hefði sjeð afturgöngu. Síðan
stóð maðurinn upp og kom hægt
að borði Engströms.
„Er .... þetta ekki .... Kar-
sten?“ Hann rjetti fram hönd-
ina og Engström á móti.
„Gott kvöld, Axel! Jú, það er
jeg. Jeg átti leið hjerna um. Jeg
hefði auðvitað átt að heimsækja
þig, en viðstaðan hjerna er svo
stutt. — Lestin min fer eftir
klukkutíma. Sestu hjerna hjá
mjer.“
„Það var bara tilviljun að jeg
kom hjerna inn í kvöld. Mig
langaði alt f einu svo mikið í
glas af víni. Læknirinn segir
að maginn í mjer hafi svo gott
af því. Má jeg ekki bjóða þjer
glas með mjer?“
Riis sótti glasið sitt og flösk-
una. Engström fanst eins og það
rjettist úr honum á leiðinni, en
máske hefir það verið ímynd-
un.
„Þú hefðir eiginlega átt að
koma heim til mín, Karsten —
konan mín hefði haft svo gam-
an af því.“ Riis settist. Og svo
drakk hann út úr glasinu í ein-
um teyg.
„Henni liður vel ..... kon-
unni þinni?“ Fngström spurði
með varúð.
„Þakka þjer fvrir, ágætlega.
Hún er miklu betri núna. Hún
hefir verið hálfgerður ræfill í
nokkra daga. Jæja, það lá nú
við að við yrðum óvinir forð-
um, en svo fór það svo, að hvor-
ugur okkar fjekk liana.“
„Ertu ekki kvæntur írenu?“
Engström gleymdi alveg matn-
um.
„Nei, það fór nú á aðra leið.
Hún vildi mig ekki þegar á átti
að herða. Nei, lnin giftist kaup-
manni hjerna norðurfrá. Hún
dó fyrir sjö árum, já; svo fór
nú það.“
,,Jeg hafði ekki hugmynd um
þetta “ Engström brosti þrevtu-
lega. „Jeg hefi eiginlega aldrei
gleymt henni.“
„Já, hún var Ijómandi falleg
þá, en þú mundir víst ekki hafa
þekt hana, ef þú hefðir sjeð
hana seinni árin.“
„Það er auðvitað óvíst ....
við breytumst öll þegar árin
færast yfir. En hvernig líður
sjálfum þjer? Jeg labbaði hjer
upp í bæinn áðan, og hann virð-
ist hafa breyst mikið.‘
„Já, hann hefir gert það. —
Hafðirðu tal af nokkrum? Riis
helti hægt i annað glas. Eng-
ström tók eftir augnaráði hans
og það vakti athygli lians.
„Jeg hitti engan, sem jeg þekti
. . jeg kom aðeins inn á einum
stað til þess að kaupa mjer
vindla.
„Jæja, nú er jeg ekki Iengur i
bankanum, skilurðu. Það var
engin framtíð í þvi. Jeg vildi
ekki húka þar og ganga mjer
til húðar, svo að jeg náði mjer
í sjálfstæða stöðu. Jeg hefi vöru
birgðir til sölu fyrir ýms góð
fyrirtæki.
Engström ýtti frá sjer disk-
inum. „Þá hlýtur þú að eiga
góða daga.“
„Já, jeg hefi góðar tekjur, þó
að jeg beri það ekki utan á m jer
eins og konan mín segir. Hún
er altaf að jaga mig fyrir að
jeg gangi í gömlum fötum og
sje svo illa til fara. En hvernig
líður þjer sjálfum?“
Það lá við að Engström
spyrði: „Hvers vegna ertu að
þessum skrípaleik?“ En hann
gat ekki sagt þessi orð. Hann tólc
eftir að glasið, sem Riis notaði,
var stórt. Flaskan var um það
bil tóm.
„Mjer líður prýðilega. Jeg hefi
verið að heimsækja vin minn
hjerna norðurfrá.“
„Þú hefir ferðast mikið er-
lendis. Jeg hefi lesið um þig 'í
blöðunum. Varst það ekki þú,
sem bygðir brúna þarna ein-
hversstaðar í Suður-Ameríku?
Þjer hefir svei mjer gengið vel,
þó að þú næðir ekki prófi fyr
en seint.“ ,
„Mjer var engin leið opin til
að stunda nám fyr en eftir að
jeg hafði fengið arfinn Manstu
e"kki hve skyndilega jeg fór
hjeðan? Síðasta kvöldið sem
við vorum saman varst þú að
tala um framtíð þína. Manstu
það kvöld?“ Engström vissi vel
að þessar spurningar mundu
vekja endurminningar, sem
máske mundu særa Axel, en
það var líka tilgangur hans.
Hvers vegna átti maðurinn að
fara í hundana, ef nokkur leið
væri enn til þess að bjarga hon-
um?
„Það kvöld?“ Riis hafði lyft
glasinu hálfa leið upp að munn-
inum, þegar spurningin kom,
en hann hætti við að súpa á
því. „Hvað áttu við?“
„Við vorum að koma heim
úr samkvæmi .. írene gekk á
milli okkar, jeg man það kvöld
vel, það var stjörnubjart og
dálítið frost. Þú varst að segja
okkur frá hvað bankastjórinn
hefði hrósað þjer og lofað að
greiða götu þína. Og þú vissir
nákvæmlega hvenær þú mund-
ir verða forstjóri sjálfur.“
Engström talaði hægt og var
fastmæltur, og hann horfði fast
í augun á Riis. Hann yfirvegaði
hvert orð sem hann sagði. Af
ásettu ráði brá hann upp mynd
af fortíðinni fyrir vini sínum,
mynd sem nú var glötuð. Hann
vonaði að hann mundi standa
upp og grýta glasinu í gólfið
— að orð hans mundu verka
þannig, því að þau voru ætluð
manni, sem var orðinn sljóg-
ur á líkama og sál.
En ekkert skeði. Engström
hefði jafnvel þótt vænt um ef
vinur hans hefði staðið upp —
án þess að svara einu orði —
ef hann hefði aðeins getað
reiðst eðlilegri reiði. En Riis sat
kyr. Hann l'eit undan og fiktaði
við stjettina á glasinu. En þeg-
ar undirgangurinn heyrðist i
lest, sem nálgaðist stöðina, þá
hrökk hann í kuðung.
„jÞetta var nú næturlestin,
sem ekki stendur við hjerna, og
þá kemur lestin þín eftir tíu
mínútur.“ Hann rendi leifunum
úr flöskunni í glasið sitt og
tæmdi það í botn. „Annars þarf
jeg víst að fara líka.“
Þeir urðu samferða fram í
biðsalinn. Engström nam staðar
augnablik og hafði ekki augun
af álúta manngarminum, sem
geklc gólfið áleiðis að dyrunum.
Hann var í vafa um hvort hann
ætti að sýna honum meðaumkv-
un eða gera sig reiðan.
Svo gekk hann út að stjett-
ardyrunum, sem lokuðust að
baki honum.
Hann fann enn þá þefinn úr
biðsalnum í nösunum, þegar
hann sá ljóslcerið á lestinni,
sem átli að flytja bann á burt,
eftir þriggja tíma viðdvöl í bæ
endurminninganna.