Fálkinn - 14.05.1943, Blaðsíða 5

FÁLiUN N
5
_ A-<X-V
:
/ Kew Gardens á sumardegi fyrir stríðið. Þar sem blómabeðin sjást
er nú ræktað grænmeti og nytjajurtir.
in liófst höfðu verið frumkvöðl-
ap að því að rækta í Bretlandi
sjálfu ýmsar fæðutegundir,
lyfjajurtir og hráefni, sem á
venjulegum timum er flutt til
lándsins utan úr heimi.
Grasafræðingarnir i Kew vita
einhver deili á jurtagróðri þeim
sem um þessar mundir fyrir-
finst á svo að segja hverri fer-
hyrningsmílu á yfirhorði jarð-
arinnar. I>að er auðskilið mál
hve óendantega mi'kils virði
sú þekking er hermálaráðu-
neytinu, þegar það er að undir-
búa herferðir í fjarlægum lönd-
um.
En heima fyrir starfa vís-
indamennirnir i Kew að stað-
aldri að því, að finna á hvern
liátt hægt sje að nota ýmsar
jurtir og illgresi, sem vaxa i rik-
um mæli lieima fyrir, í Bret-
landi. Til dæmis hafa þeir lagt
mikið kapp á að hagnýta brenni
netluna. Úr blöðum hennar er
hægt að vinna hið dýrmæta lyf
clorophyl, sem nú er mikil eft-
irspurn eftir, og úr stönglunum
fást tægjur, sem liægt er að
nota í margt, þar á meðal í sjer-
staka tegund af pappír.
I Kew Gardens er einnig, inn-
an um hinar sjaldgæfustu hita-
beltisjurtir, fyrirmyndar mat-
jurtagarður enskur með full-
komnasta safni afbrigða af
ýmsum matjurtum — baunum,
kartöflum, gulrótum og blóm-
káli og öðru káltegundum, sem
sjást að staðaldri á borðinu á
öllum enskum heimilum Það er
ung kona, sem sjer um þennan
garð. Hún er þar allan daginn
og hugsar um plönturnar sín-
ar og svarar spurningum þús-
unda gesta, sem að gerði bera,
viðvíkjandi því hvernig þeir
eigi að fara að láta matjurtirn-
ar þrifast eins vel og þær gera
þarna i fyrirmyndargörðunum
i Kew.
Maðurinn, sem stjórnar görð-
unum í Kew, sir Geoffrey Ev-
ans, er einmitt maður af því
lagi, sem búast mætti við að
hitta í því starfi. Hann er grá-
hærður snillingur, með gamla
reykjapípu úr maisköngli, geng-
ur í ljósum fötum úr skoskum
dúk og er með stóra, brúna skó
á fótunum.
Sir Geoffrey hefir ferðast um
veröldina í heilan mannsaldur,
og hefir gengt störfum í Ind-
landi og Burma, Ástralíu, Fiji-
eyjum, Nýju-Guineu og Vestur-
Indíum.
Kew hefir aldrei í sögu sinni
unnið Bretlandi þarfara verk
en þessi árin, nje samveldis-
löndum Breta og öllum heimin-
um. Þar hefir verið unnið starf,
sem er til fvrirmyndar.
Slysavarnir f Svfþjöð
36 slysavarnastöðvar með strönd-
uni fram. — Tilraunir með björg-
unarbáta úr stáli.
Slysavarnir meðfram Svíþjóðar-
strönd hafa nýlega verið auknar með
þvi að bæta við nýjum björgunar-
bátum og' öðrum útbúnaði. Alveg
nýlega fjekk Slysavarnafjelagið, sem
:ásamt liafnsögustjórninni hefir slysa
varnirnar á hendi, hinn fyrsta björg-
unarbát sinn úr stáli. Báturinn er
smíðaður hjá Hammarby-smiðjun-
uin og er í meðallagi stór, rúmlega
40 feta langur. Verður liann á björg-
unarstöð við Eystrasalt og er með
öllum nýtisku útbúnaði. Byrðingur-
inn er soðinn saman, og vatnsþjett
hólf í honum svo að hann á ekki
að geta sokkið. Vjelin er 3ja kólf-
hylkja Bolinder, og hólkur kringum
skrúfuna til þess að verja hana á-
rekstri og ís eða öðru rekaldi. Hrað-
in er um 8 sjómilur.
Báturinn hefir verið skírður „Bror
Ulrich“ eftir síðasta landstjóranum
i siðustu Vestur-Indianýlendu Svía
-— St. Bartélemy-eyju, Sem Svíar
seldu Frökkum árið 1878. Dóttir
iandstjórans, Sigrid Ulricli, sem hef-
ir greitt verulegan hluta af andvirði
hátsins, var viðstödd er bálurinn
liljóp af stokkunum og skirði hann.
Sænsku slysavarnirnar eru nálægt
100 ára gamlar. Sneinma á 19. öld
var farið að ræða um stofnun slysa-
varnafjelags og slysavörnum komið
á undir stjórn flotamálaráðuneytis-
ins árið 1852. En sænska slysavarna-
fjelagið, sem starfar á frjálsum
grundvelli, var stofnað 1907 með
nafninu „Sænska fjelagið til björg-
unar skipbrotsmanna“. Nú liefir fje-
lagið 20 stöðvar, tólf þeirra eru með
vjelknúnum skútum, þrjár með stór-
um björgunarbátum, sem hafast við
úti á sjó, en 5 stöðvarnar hafa að
eins rakettu-úthúnað. En liafnsögu-
stjórnin hefir 10 björgunarstöðvar,
og liafa sjö þeirra vjelknúin björg-
unarskip.
Eftirlitsbátarnir, sem eru með
sjerstöku lagi og útbúnir með öllum
hugsanlegum útbúnaði til siglinga,
eru á sveimi meðfram ströndinni,
þar sem hún er sjerstaklega hættuleg
og lijápa skipum í neyð, aðvara
sjófarendur og gefa þeim upplýsing-
ar um hvar þeir sjeu staddir og þvi
um líkt. Þessi sterkbygðu eikarskip,
sem yfirleitt eru með líku sniði og
fiskiskipin á vesturströndinni hafa
reynst ágætlega til þess starfs, hverju
sem viðrar. Hefir björgunarfjelagið
samið um kaup á tveimur bátum af
þeirri gerð í viðbót. Þeir verða 59
feta langir og verða smiðaðir ur
timbri. En ef góð reynsla fæst á
hinurn nýja stálbát — enn sem kom-
ið er liefir hann reynst í alla staði
vel — þykir líklegt að björgunar-
skipin verði smiðuð úr stáli fram-
vegis.
UPPGJÖF —
Þýskur liðsforingi sjest hjer rjetta
upp hendurnar tit þess að biðjast
friðar. Hann hefir unnið sjer eitt-
hvað til ágætis, þvi að járnkrossinn
er á brjósti hans. Myndin er frá
Tunis.
ltOBÍNSONAR NÚTÍMANS.
Æfintýri Robinsons Crusoe hefir
líklega orðið frægara í heiminum
en nokkurt æfintýr af líku tagi og
tekið menn fastari tökum, Víðsvegar
á afskektum eyjum eru til menn,
sem hafa orðið þreyttir á lieimin-
um og tekið Robinson sjer til fyr-
irmyndar og gerst einsetumenn. í
Marmarahafi er til dæmis eyja
skamt frá Oxia. Þar settist að fyrir
fimtíu árum maður, sem Vassil hjet
og lifði þar í fullkominni einveru
Hann hafði orðið fyrir óláni í ástum
og hjet því að snúa bakinu við ver-
öldinni og' vonsku hennar og lifa
einlífi. Hann kom þessum ásetningi
sinum fram. Þarna bjó hann í lje-
legum kofa og aflaði sjer matar sjálf-
ur úr sjónum og skauti jarðar,
þangað til tyrknesku stjórninni datt
það snjallræði í hug, einn góðan
veðurdag, að gera eyjuna að veru-
stað fiökkuhunda. Samkvæmt lög-
máli Kóransins má nefnilega ekki
drepa hunda, og því var þetta ráð
tekið. Þegar hundarnir komu þá
livarf Vassil, og síðan hefir ekki
tekist að finna hann. Ef til vili
hefir liann fundið sjer aðra eyðiey
og situr þar enn.
Skipstjóri á frönsku skipi segir
frá öðrum einbúa, ekki ómerkilegri.
Skipstjórinn lenti fyrir mörgum ár-
um við svolitla eyju, sem heitir
Rinca og er við Magellansund, til
l>ess að ná þar i vatn. Sjómennirnir
urðu ekki lítið forviða er þeir
rákust á livitan mann á eyjunni,
klæddan í geitastökur. Var hann
líkastur norðurlandabúa, en ekki
gat hann talað. Þegar þeir spurðu
hann hvort hann vildi ekki fara á
brott með þeim, kom skelfingar-
svipur á andlitið á honum og hann
lagði þegar á flótta.
Stafurinn J er á ’kínversku borinn
fram á 145 iuismunandi vegu, og
hver framburður fyrir sig gefur
bókstafnum sjerstæða merkingu. Þaft
er enginn furða, þótt útlendum þyki
erfitt að læra kínversku!
Hafa konur betri sjón en karl-
menn? Eigi vitum vjer það, en hitt
höfum vjer fyrir satt, að nær helm-
ingi fleiri karlar gangi með gler-
aiigu en konur gera.
í Shell-Mex byggingunni i London
eru 1486 gluggar, 700 trjehurðir.
365 stáíhurðir og yfir 30 kílómetra
leiðslur fyrir heitt og kalt vatn.
Lyfturnar i húsinu geta flutl 10.000
marins fram og aftur á hverjum
klukkutima. Þetta mundi ekki ]>ykja
mikið í New Vork, en London hefir
til þessa ekki verið nein skýjakljúfa-
horg og það eru ekki nema tiu ár
eða svo, síðan farið var að byggja
þar hærri hús en 11—12 hæðir.