Fálkinn - 11.06.1943, Blaðsíða 3
F A L K I N N
3
S j ómannadagurinn
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM
Ritstjóri: Skúli Skúlason.
Framkv.stjóri: Svavar Hjaltested
Skrifstofa:
Bankastr. 3, Reykjavík. Simi 2210
Opin virka daga kl. 10-12 og 1-6
BlaSið kemur út hvern föstudag
Allar áskriftir greiðist fyrirfram
HERBERTSprenf.
Skraððaratiankar.
Það Sannast svo oft í íslensku
þjóðlifi máltækið: „Fyrst er alt
frægast". Við erum svo skrambi dug-
legir að byrja á einhverri nýjung-
inni og göngum þá að framkvæmd
hennar með miklu málskrafi og
hrifningu og tölum um „þjóðnytja-
fyrirtæki“ og margt annað fallegt.
En svo er tvent til: annaðhvort geng-
ur fyrirtækið vel eða ilia. Gangi það
illa vill ofl svo reynast, að þrek
skorti til þess að standast örðug-
leikana og að alt fari í hundana og
falli í rúst það, sem búið var að
gera. Og þetta er ekki nema mann-
legt.
En hitt er öfugmælakendara og
síður i ætt við heilbrigða skynsemi
að fyrirtækið megi ekki heldui'
ganga vel. En þessa hugsunarháttar
gætir einnig mjög hjer i landi. Skilj-
anlegt verður það þegar um það
tæki væri að ræða, sem reisti vel-
gengni sína á okri og mergsygi
skiftavinina. En gersamlega óskilj-
anlegt verður það þegar um það
éina fyrirtæki i landinu er að ræða,
sem að sönnu má heita þjóðþrifa-
fyrirtæki, og var stofnað af þúsund-
um einstaklinga til þess að koma
fótum undir íslenskar millilanda-
siglingar.
Eimskipafjelag íslands er bráð-
um þrítugt. Það var stofnað með
samhug og velvild þjóðarinnar —
það þótti svo þarft fyrirtæki og
sjálfsagt, að ekki þótti tiltækilegt að
rifast um það. En Adam var ekki
lengi í Paradís. Fjelagið var að vísu
heppið í uppliafi. Það fjekk tvö
fyrstu skipin sín með ágætum kjör-
um — ef samið liefði verið ári
seinna mundi fjelaginu hafa reynst
ofvaxið að eignast þessi tvö fyrstu
skip. Og landsmenn viðurkendu allir
að i síðustu styrjöld hafi skip Eim-
skipafjelagsifts forðað landinu frá
miklum vanda, þvi að þá voru eng-
ir samningar við neina hernáms-
þjóð um erlendan skipakost.
En fjelagið græddi. Og þá reis
stjórnmáladraugurinn upp við dogg
og það tók að verða reimt kringum
fjelagið. Krabbamein íslensks þjóð-
lífs var að reyna að granda fyrir-
tækinu. Svo komu erfiðu árin,
kreppuárin. Var ekki öll þessi
kreppa Eimskipafjelaginu að kenna?
Nú skulum við naga! sögðu Gróu-
börnin, og þau nöguðu og nöguðu.
Fjelagið stóð af sjer kreppuna, og
komst á sæmilegan starfsgrundvöll
á ný. Og svo kom nýja striðið og
Þó að sjómenirnir væru ekki sem
allra heppnastir með veður á minn-
ingardegi sínum, síðastliðinn sunnu-
dag, mun óliætt að fullyrða, að há-
tíðahöldin liafi farið fram með meiri
prýði og almennari þátttöku i þetta
sinn en nokkurntíma fyrr, síðan far-
ið var að lialda daginn hátíðlegan.
Þátttakan var meiri en áður, hæði af
hálfu sjómanna og annara, og dag-
skráin fjölbreyttari.
Eiginlega hófst dagskráin á laug-
ardaginn, því að þá fór fram kapp-
róðurinn á Rauðarárvík. Þátttakan
var afarmikil og af einu skipi voru
jafnvel tvær keppendasveitir. í kapp
róðri stærri skipanna urðu skarp-
astir skipverjar af „Helgafelli", sem
þó voru nýkomnir í höfn og höfðu
ekki haft tóm til æfinga. Rjeru þeir
skeiðið, 100 inetra, á 4 mín. 47.7
sek., og er það nýtt met, og unnu
„sjómann“ þann, lágmynd eftir Ás-
mund Sveinsson, sem Morgunblaðið
gaí til verðlauna, og nýjan fána,
sem jafnan á að fylgja skipi þess
flokks, sem vinnur kappróðurinn. —
Verðlaun fyrir skipshafnir af skip-
um minni en 150 smál. vann skips-
höfnin á „Már“, á 5 min. 1% sek.,
og unnu June-MunktelI-bikarinn, sem
gefinn er af formanni June-Munk-"
fjelagið græddi á ný. Og nú var haf-
in ný sókn. Fjelagið átti sem sje
mesta sökina á verðbólgunni og
dýrtiðinni! Nú liggja siðustu reikn-
ingarnir fyrir um hag fjelagsins. Og
hvað kemur nú næst fjelaginu til
áfellis?
tellverksmiðjanna, og uinboðsmanni
þeirra á íslandi, G. J. Johnsen stór-
kaupmanni. Er hikar þessi skorinn
úr harðviði og hið ágætasta Völund-
arsmiði. — Alls voru það fimtán
skipshafnir, sem tóku þátt i kapp-
róðrinum. — Reiptog og kappsund
hafði verið áformað í sambandi við
Sjómannadaginn, en fórst hvort-
tveggja fyrir.
Á sunnudaginn fylktu sjómenn
liði við Stýrimannaskólann og gengu
i skrúðgöngu um bæinn og suður á
íþróttavöll. Þar hjelt biskupinn
ræðu og minntist einkum sjómanna
þeirra, sem fallið hafa í baráttunni
við Ægi á undanförnu ári. Af hálfu
sjómanna talaði Henry Hálfdánar-
son loftskeytamaður, en af liálfu út-
gerðarmanna Loftur Bjarnason. —
Loks talaði Vilhjálmur Þór ráðherra.
Á milli ræðanna Ijek Lúðrasveit
Reykjavíkur en barytonsöngvarinn
Guðmundur Jónsson söng einsöng.
Um kvöldið voru samsæti sjó-
manna á Hotel Borg og í Oddfellow.
Var útvarp þaðan, svo að allar ræð-
urnar (þær voru haldnar á Borg)
heyrðust ekki aðeins á báðum stöð-
um lieldur'og um land alt og á skip-
um úti í hafi. Samkvæmisstjóri á
Borg var Sigurjón Á. Ólafsson fyrv.
alþingismaður, en ræður fluttu Guð-
mundur Oddson skipstjóri, Ásgeir
Sigurðsson skipstjóri og Bjarni Bene-
diktsson borgarstjóri. En á milli
skemti hljómsveit útvarpsins, Karla-
kórinn Fóstbræður, Brynjólfur Jó-
liannesson las upp sögu og ýms
sævarkvæði en Sigfús Halldórsson
söng. Var gerður hinn besti rómur
að skemtun þessari og fóru sam-
sætin prýðilega fram og með mikl-
um sóma. Þess er enn ógetið, að í
hófinu var gamall sjómaður heiðr-
aður að vanda. í þetta skifti varð
fyrir valinu Sveinbjörn Egilsson
fyrv. ritstjóri Ægis og ritari Fiski-
fjelagsins. Vera má að yngri kyn-
slóðin þekki liann aðeins sem skrif-
stofumann og rithöfund, en áður
en liann settist i skrifstofustólinn
hafði liann stundað sjómensku ára-
tugum saman, fyrst sem háseti á út-
lendum skipum — og fór þá víðar
um veröldina en flestir íslenskir
sjómenn hafa gert — síðan tók hann
stýrimannspróf í Danmörku og
stýrði skipuin um langt skeið, uns
hann hætti siglingum, nokkru eftir
aldamót. Varð liann siðar hinn öfl-
ugasti og að mörgu leyli fyrsti tals-
maður sjómannastjettarinnar, eink-
um að því er snerti öryggismál henn-
ar og má segja, að liann sje vel að
þeim heiðri kominn, sem Sjómanna-
dagsráðið hefir nú sýnt honum. Flutti
Sigurjón Ólafsson honum ávarp und-
ir borðum, einkar hlýlegt, og tóku
veislugestir undir það með marg-
földum húrrahrópum.
Ennfremur voru skemtanir bæði í
Alþýðuhúsinu og í Iðnó og fjölhreytt
skemtiskrá á háðum stöðuiÁim.
Að vanda var lagður sveigur á gröf
ókunna sjómannsins í Fossvogi um
morguninn og á samkomunni á í-
þróttavellinum blakti saknaðarfán-
inn fyrir framan ræðustólinn, með
stjörnu fyrir hvern sjómann, sem á
árinu fórst. 1 þetta sinn voru stjörn-
urnar 64. En auk þeirra druknuðu
26 konur og menn (flest með Þor-
móði), svo að alls hefir þjó*Bin mist
90 manns í sjóinn síðan á siðasta
Sjómannadegi.
Efri myndin er frá íþróttavellin-
um, tekin meðan biskup er að halda
ræðu sína, og sjest þar saknaðar-
fáninn. En sú neðri er af Lúðra-
sveitinni í fararhroddi skrúðgöng-
unnar, sem er á leiðinni suður á
íþróttavöll.
Sjómannadagsmerki voru seld á
götunuin allan daginn og ennfreinur
Sjómannadagsblaðið, sem var upp-
selt uin miðjan dag.
Guffný Ásberg, Keflavík, varff fim-
tug 2. júni s. I.