Fálkinn - 27.08.1943, Blaðsíða 5

F Á L K I N N
5
verði ótryggar, að því er þetta
atriði snertir.
Milliliður milli vindmyllu og
rafgeymis er liðinn. Hann er á-
hald, sem skeytt er inn i leiðsl-
urnar milli rafals og geymis.
Liðinn er rofi, sem er opinn
á meðan hann ekki verður fyrir
neinum utanaðkomandi áhrif-
um. En þegar mylluspaðarnir
eru farnir að snúast svo liart,
að spenna rafalsins er orðin
nokkru hærri en sem svarar
geymisspennunni við fullhlað-
inn geymi, þá hefir liún þau
áhrif á liðapn, að liann lokast,
og tengir saman rafal og geymi,
og rafmagnsstraumurinn sem
myndast í rafalnum flýtur
gegnum leiðslurnar og rafgeym-
inn og hleður hann sem kallað
er. En lægi nú vindinn, svo að
mylluspaðarnir liægi á sjer,
lækkaa rafalspennan aftur. Lið-
inn opnast nú aflur áður en
rafalspennan er orðin jafnlág
geymaspennunni og rýfur þann-
ig sambandið milli rafals og
geymis.
Ef liðinn ekki gerði það, þeg-
ar spenna rafalsihs hjeldi áfram
að lækka, mundi rafmagn
streyma frá geyminum út i
rafalinn, og gevmirinn mundi
afhlaðast.
Hlutverk Jiðans er því mjög
mikilsvert, enda reynir töluvert
á hann, -þar sem hann verður
iðulega að lokast og ojjnast.
Það fer ekld hjá því að örlítill
neisti myndist við snerturnar í
iivert sinn, sem liðinn opnast,
og þær smáslitna. Það reynir
mest á liðasnerturnar, þegar
mylluspaðarnir snúast þannig
í vindi, að myllan ýmist hleður
eða lileður ekki. Illaði hún mjög
mikið, gildir sama um liðann
og um snúð rafalsins, að hann
getur hitnað um of og skemmst
við það. Liðanum er það holl-
ast, að myllan lilaði í jöfnum
stinningskalda. Með tilliti til
Jjessa er nauðsynlegt að myll-
an standi svo liátt, að ekki slái
fyrir, sökum þess að hún sje i
skjóli við liús eða annað.
Ef kolaburstar rafalsins eru
farnir að slilna svo mikið að
þeir ekki liggi þjett að straum-
vendinum, eða ef óhreininda-
Jiúð er komin á burstafleti og
straumvendi, og samband þess-
vegna orðið ljelegt á milli, verð-
ur þess venjulega vart í liðan-
anum, þannig, að það urgar í
lionum, sökum þess, að bann
lokast og opnast stöðugt.
Slitnir eða óbreinir snertu-
Iiringaburstar og snertubringir
geta valdið samslconar truflun
í liðanum.
Liðinn er festur á mælisspjald
stöðvarinrtar. Er auðvelt að skifta
um liða ef hann bilar, og ráð-
legt að eiga einn liða til vara
með hverri stöð.
Á mælisspjald.inu er venju-
lega svolcallaður ampermælir,
og er liann ýmist skeyttur inn
í plústaugina frá rafalnum, og
sýnir þá Jive sterkan rafmagns-
straum liann framleiðir, eða
liann er Jjannig tengdur, að
liann sýnir hve mikið rafmagn
streymir inn á rafgeyminn eða
út frá honum. Hið siðarnefnda
er heppilegra, Jjví að það er alt-
af mikils um vert, að vita hvað
líður lileðslu eða afldeðslu
geymisins, og framleiðslu raf-
alsins er altaf hægt að sjá með
því að lesa á anipermælinn
þegar engin ljós loga, þvi að þá
er rafmagnið sem streymir inn
á geyminn Jjað sama sem rafall-
inn framleiðir.
Þar sem ampermælirinn er
þannig tengdur, að hann sýnir
aðeins hleðslu en ekki aflileðslu
geymisins væri heppilegra að
breyta tengingum mælisspjalds-
ins. Þetta er tiltölulega auðvelt,
Jjó að varla sje liægt að lýsa þvi
í útvarpserindi, og ættu þeir,
sem ekki treysta sjer til að gera
Jjað sjálfir að leita aðstoðar
eða upplýsinga á því hjá ein
hverjum sem skil kann á Jjví.
Því miður vantar nú oft með
stöðvum sem komið hafa til
landsins i seinni tíð ampermæli
á mælisspjaldið, og er þá i stað-
inn notuð rafmagnspera, sem
gefur til kynna hvort myllan
hleður eða ekki. Þetta er frem-
ur óþægilegt, og ættu þeir sem
Jjannig mælispjald hafa að fá
Jjví bx-eytt þegar ástæður leyfa.
Eins og skilja má af Jjví, sem
hjer hefir verið sagt, er aðgæsla
og góð hirðing á vindi’afstöð
skilyrði fyrir góðri endingu
hennar, Jjó að Jjað sje að vísu
oft ekki einhlýtt. En til þess að
geta farið vel með vindrafstöð-
ina þarf að kynnast henni dá-
lítið, og fai-a liöndum um liana.
Það þarf helst að taka hana
niður á hverju sumri, og alls
ekki sjaldnar en annaðhvoi’t
sumai’, og atliuga haixa; við og
við Jjarf að bera olíu eða feiti
á hálsliðinn, vindhemilinn og
aðra hluta, sem kunna að þurfa
Jjess með.
Ski’úfur og boltar sem Jjarf
að losa til Jjess að taka stöðina
niður og gægjast inn í hana
geta ryðgað alveg fastar ef ekki
er boi’in á þær olía eða feiti
einstöku sinnum. Þetta er alt
auðvelt að gera og tekur ekki
langan tíma. Og hafi maður
gert Jjað einu sinni, þá er Jjað
leikur í næsta sinn.
Sje rafallinn stór og þungur,
er gott að liafa taliu til Jjess að
taka hann niður og lyfta lion-
um upp aftur. Með fremur litl-
um tilkostnaði má útbúa gálga
úr pipu og festa hann með
tveimur klemirxum við eina
tux-nlöijpina. Efri liluti pipunn-
ar er heygður, svo að liún verð-
ur svipuð bátagálga á skipi, og
talíublokkin er síðan fest efst i
gálgann, nokkurnveginn beint
yfir turntoppnum.
Áríðandi er að atbuga turn-
inn á hvei’ju sumri. Auk þess
að nauðsynlegt er að verja hann
ryði, þarf að herða rær, sem
kunna að hafa losnað, og skifta
um bolta, ef einhverjir eru for-
skrúfaðir, eða á annan hátt ó-
nýtir.
Slysahætta getur varla talist
mikil i umgengni við vindraf-
stöðvar, þótt hún sje að vísu
nokkur.
Vil jeg nefna fjögur atriði
sem þarf að gæta varúðar við.
1. Þegar farið er upp í turn-
inn til Jjess að fást eitthvað við
mylluna, Jjarf að hafa vænt
band eða ól um mittið, og binda
sig við turninn. Auk öi’yggis er
það unnið við þetta, að hægt
er að beita báðum höndum við
Jjað sem við Jjarf að fást. Það
segir sig sjálft, að Ijelegt band
eða illa bundið er verra en
ekkert.
2. Varast skal eins og heitan
eld, að koma nálægt spöðunum
þegar þeir snúast. Þeir líta
meinlausir út, en þegar þeir
snúast af fullri ferð, skera þeir
eins og beittur hnífur.
3. Varast skal, að bera eld-
spítu eða annað opin ljós mjög
nálægt rafgeyminum, því að
Jjað getur valdið sprengingu.
4. Varast skal að láta leiðsl-
urnar frá rafgeymunum, plús
og mínusleiðsluna, snerta hvora
aðra óeinangraðar, Jjví að auk
Jjess, að það fer illa með geym-
inn og getur stórskemt hann,
getur myndast mikill neisti við
snertinguna og valdið skemd-
um eða slysi. Einnig skal þess
gætt, ef geymatengirarnir eru
Iosað frá mælisspjaldinu, að
ber pl’úsleiðslan sneri ekki mæl-
isspjaldið, Jjví að mínusleiðslan
er ekki einangruð frá því.
Snerting milli plús og mínus-
póls, eins og hjer hefir verið
lýst, er kallað skammhlaup.
Sama og um geymaleiðslurn-
ar gildir að vísu um leiðslurnar
frá rafalnum að mælisspjald-
inu, en þó því aðeins, að myllan
sje i gangi.
Svo framarlega sem öryggi
eru notuð eins og vera ber, hef-
ir skammlilaup annarsstaðar í
raflögninni ekkert alvarlega í
för með sjer en Jjað, að öryggið
bráðnar í sundur,* og Ijósin
slokna á þeim lömpum sem
tengd eru við hlutaðeigandi ör-
yggi-
Jeg befi nú drepið á nokkur
atriði viðvíkjandi meðferð á
Jjessum nýja þjóni, sem á síð-
ustu árum hefir vistast hjá ís-
lenskum bændum til sveita og
sjávar. Treysi jeg Jjví, að aukin
kynni verði til þess að hann
tolli betur í vistinni en ella.
Heildsölubirgðir:
Ozolo
Desinfector
er ómissandi í
vaska, salerni
og i uppþvott-
arvatnið. Ilm-
urinn gjör-
breytir híbýl-
um yðar.
Agnar Norðfjörð & Co. h.f.
Sími 3183.
Egsls ávaxtadrykkir
Notið einusinni
Ozolo
furunálaolíu í
baðið - og þjer
aukið líðan og
heilnœmi yðar
stórlega.
Ozolo
oregst engum.
Heildsölubirgðir:
Agnar Norðfjörð & Co. h.f.
Sími 3183.
Hann: — Pabbi sagði í dag, að nú
yrði jeg að taka mig á og gera vit-
urlega áætlun um lif mitt í fram-
tiðinni, elskan mín.
Hún (grátandi): — Er það svo
að skilja, að við eigum að slita trú-
lofuninni okkar?
— Gerir þú altaf það, sem konan
þín segir?
— Já, venjulega — en svo geri jeg
líka oft ýmislegt, sem liún ekki segir.