Fálkinn - 08.10.1943, Blaðsíða 3

F Á L K I N N
3

VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM
Ritstjóri: Skúli Skulason.
Framku.stjóri: Svavar Hjaltested
Skrifstofa:
Bankastr. 3, Reykjavik. Sinii 2210
Opin virka daga kl. 10-12 og 1-6
lilaðið keniur út hvern föstudag
Allar áskriftir greiðist fyrirfram
MERBERTSpre/if.
Hjer skal haliiið áfram þar sem
horfið var frá í síðasta biaði. Og
þá minst grobbins karls, sem sagði
á gamals aldri, að sig hefði aldrei
vantað nema þrent i búskapnum,
nefnilega: hey, mat og eldivið. Hann
nefndi eklci fatnað, en líklega hefir
hann gleymt honum.
Þetta var alsiða forðum, að suma
fátæka bændur vaníaði þetta alt,
þegar á leið veturinn, og þurfti ekki
Iiarðindi til. Það þótti ekki tiltöku-
mál þá, að menn dræpu úr hor á
vorin, að beljurnar yrðu geldar
vegna fóðurskorts og að koiian og
krakkarnir sætu heima krókloppin
og emjandi af hungri. Þá var barna-
dauði algengari en nú er, en það er
ekki læknunum einum að þakka, að
úr honum hefir dregið, heldur kem-
ur annað atriði þar til greina. Mikið
af barnadduðanum var beinlínis fell-
ir. Börnin dóu af ónógu viðurværi
eða óhollu viðurværi, og stundum
liöfðu þau tekið banasóttina í móð-
urlífi, vegna þess að móðirin svelti
eða gekk sjer til húðar i hinu von-
lausa amslri og volæði, sem þá var
allsráðandi húsbóndi í moldarbað-
stofunni. — Það er stundum talað
um, að nútímakynslóðin sje kveif-
arleg; hún þoli hvorki vosbéð nje
kulda og láti sjer fallast hendur, ef
hana vantar mat einn dag. En gætum
að því, að Drotning Neyð skar þá
niður ungbörnin, þau sem elcki
höfðu stálherst í uppeldinu.
Nú liggur refsing við því að fella
úr hor, ekki vegna skaðans og stund-
um skammarinnar, sem verknaðin-
um fylgir, heldur vegna þess, að
það þykir ómannúðlegt að fara illa
með skepnur. En ef bcita hefði átt
álíka refsingu við foreldrana, sem
mistu ungbörnin í hrönnum, vegna
getuleysis og vankunnáttu, þá hefðu
svo margir barnamorðingjar verið
uppi fram undir síðustu aldamót, að
tugthúsin í landinu hefðu orðið að
vera rúmmeiri samtals en allar hlöð-
ur í landinu voru þá.
Langar þjóðina til þess að fá yfir
sig ný fellisár fólks og fjenaðar?
Langar hana til þess að komast aft-
ur i sama ófremdarástandið, sem
hún hefir verið að reyna að vinna
bug á síðustu sextiu árin?
Ónei. En þá má hún ekki ganga
upp i þeirri dul, að eigi geti dunið
yfir landið nv hafisár, nýir Skapt-
áreldar og Móðuharðindi, nýir jarð-
skjálftar. Eðli landsins hefir ekkert
þreyst og veðráttan ger.gur í öld-
Páll ísólfsson tónskáld fimtugur.
Hinn ágæti listamaður
Páll ísólfsson verður
fimtugur 12. oklóber.
Það er vafasaint hvort
nokkur vinsælli mað-
ur er til á landinu,
hvort heldur er sem
listamaður eða af dag-
legri umgengni. í hart-
nær aldarfjórðung hef-
ir hann verið fremsti
forvígismaður tónlist-
arinnar á íslandi og sú
breyting sem orðið hef-
ir í þeim efnum er eigi
hvað síst honum að
þakka. Á sunnudaginn
efnir Tónlistarfjelagið
til hljómleika í Frí-
kirkjunni og verður þar á söng
skránni Alþingishátíðarkantata Páls, síðan 1930.
en hún hefir ekki verið flutt lijer
Leikfélaa Rejkjaviknr:
LJENHARÐUR FOGETI
Uelga í Klofa og Torfi (Þóra Borg og Valur).
Rúmur aldarfjórðungur mun lið-
inn síðan Einar H. Kvaran samdi
söguleikrit sitt og það var sýnt i
fyrsta sinn í Reykjavík. Síðan hefir
það verið tekið til leiks i höfuð-
staðnum oftar en einu sinni og nú
síðast á miðvikudaginn var, er Leik-
fjelag Reykjavíkur hóf starfsemi sin'a
á þessu leikári með því að sýna
,,Ljenharð“, sem Haraidur Björnsson
hefir sett á svið. Leikur hann jafn-
framt fógetann.
Að öðru leyti er hlutverkaskráin
þannig, að Valur Gislason leikur
Torfa sýslumann í Klofa, hinn fræga
höfðingja Suðurlands, en Þóra Borg
leikur Helgu í Klofa, geðþekkuslu
og glæsilegustu persónuna i leikn-
um. Feðginin á Selfossi, Ingólfur
bóndi liinn riki og Guðný dótlir
hans, eru leikin af Brynjólfi Jó-
hannessyni og nýrri, ungri leikkonu,
sem eigi mun liafa komið fram í
skapgerðarhlutverki áður, Svövu
um. Var ekki tækifæri til þess að
nota góðæri stríðsins til þess, að
koma sjer upp varasjóði — öflugum
bjargráðasjóði fyrir framtíðina?
Einarsdóttur. Biðla hennar tvo,
Magnús biskupsfóstra (Stefán Jóns-
son i Skálholti) og hinn einþykka
og djarfa umkomuleysingja Eystein
Brandsson úr Mörk, Ieika þeir Klem-
ens Jónsson (sem er nýgræðingur á
Br. Jóliannesson og Svava Einars-
dóttir sem Ingólfur og Guðný á
Selfossi.
Krislján Skagfjörð, stórkaupmaður,
verður 60 ára 11. j). m.
Vilhjálmur S. Vilhjálmsson, öðru
nafni Hannes á Horninu, varð 40
ára 4. þ. m. Er liann löngu þjóð-
kunnur undir báðum nöfnunum. Vil-
hjálmur er maður einkar vinsæll af
þcim, scm kynni hafa af honum haft.
Jón Árnason prentari á 50 ára starfs-
afmæli á morgun og hefir unnið að
prentlist síðan hann var 18 ára. En
Jón á ýms önnur liugðarefni jafn-
framt og meðal annars mun hann
vera langfróðastur maður í stjörnu-
speki á landi hjer og kynnast les-
endur Fálkans þeirri fræði af grein-
um hans hjer i blaðinu um þessar
mundir.
leiksviði í alvarlegum lilutverkum
eins og Svava) og Ævar Kvaran.
Bændafiflin þrjú, sem því miður
liafa verið gcrðir afkáralegir frek-
ar en aumingjalegir, eru leikin af
Lárusi Ingólfssyni (Jón á Leiru-
bakka), Valdimar Helgasyni (Ólafur
í Vatnagarði) og Iíotstrandarkvik-
Frh. á bls. U.