Fálkinn - 08.10.1943, Blaðsíða 9

F Á L K I N N
9
þá til djúps unaSar, vegna alls er
hann sá í kringum sig. Hann dró
fæturnar í hvitu rykinu á veginum,
og þyrlaði þvi upp með tánum,
eins og barn, þar til skórnir hans
voru orSnir æfintýralega þokugráir.
Hann fann til barnslegrar sælu við
að athuga hrukkurnar i skóleðrinu
ofan við táhetturnar, hvernig þær
opnuðust og lokuðust við hvert spor
svo það hjelst svört rák neðst í
hverri hrukku. Hann var nú orðinn
sannfærður um að hann hafði verið
borgarbúi alla æfi. Iíann hafði á-
reiðanlega aldrei leikið sjer að þvi
fyr, aS ganga á rykugum sveitavegi.
Honum fanst hann þenjast. Hann
langaði til að hitta einhvern hinna
óþektu meðbræðra sinna, sem bygðu
þessa sælusveit. Hann þráði að fá
að tala viS einlivern, og segja frá
þessu einkennilega fyrirbrigði, sem
hafSi hent hann. En framar öllu
þráði hann að fá staðfesta hina ný-
fundnu gæfu sína.
í liuga sinum fanst honum að
vísu hún ekki þurfa staðfestingar.
Dagblaðið i vasa hans myndaði þau
einu tengsl, sem hann gat skynjað
milli þess raunveruleika sem hann
hafði gleymt, og þeirrar eyðu til-
verunnar, sem hann hafði á svo
einkennilegan hátt dottiS ofan í.
Efinn hafði hörfað fyrir lönguninni.
Löngunin hafði, í fjarveru allra ann-
ara hugrænna afla, orðið aS vissu.
Maðurinn var nú fyllilega sannfærð-
ur um, að hann væri enginn annar
en hinn auðugi afgreiðslumaður,
erfingi kaupmannsins. Hann hjelt
áfram glaður í bragði.
Handan við beygju á veginum
rakst hann á lögregluþjón, sem hall-
aðist upp að reiðhjóli sínu og var
að þurka svitann af enninu, með
velktUm hvitum vasaklút. MaSur-
inn nálgaðist hann, með titrandi
eftirvæntingarfullu brosi.
„Getið þjer gjört svo vel og sagt
mjer hvaða þorp þetta er?“ spurði
hann, og benti i áttina þangað.
„Wittenden,“ sagði lögregluþjón-
inn, og liorfði á hann með mein-
leysislegri forvitni.
„Þökk.“ Manninn hungraði og
þyrsti eftir því, að fá að tala við
einhvern.
„Heitt, finst yður ekki?“ hjelt hann
áfram.
„O, jæja,“ sagði lögregluþjóninn,
meS tregðu. „Víst er það. Fremur
heitt.“
Samt sem áður setti hann aftur
upp hjálminn, eins og sá, sem vill
sýna að hann getur fórnað eigin
þægindum þegar skyldan býður.
Manninum fanst hann yrði að haf-
ast eitthvað að til þess aS þessi eina
inannvera, sem hann hafði hitt i
nýrri tilveru, hyrfi ekki undir eins.
Hann tók því ofan hattinn, og
þurkaði svitann af enni sjer. Lög-
regluþjónninn, sem veriS hafSi i
þann veginn að setjast á reiShjólið,
liikaði og einblíndi á manninn.
Fjöldi dulinna liugarkenda liðu yfir
andit hans, eins og svipir yfir leik-
svið. Þvi næst virtist haftn komást
aS niSurstöðu. Hann muldraði eitt-
hvað i kveðjuskyni, vatt sjer upp
á reiðhjólið og lagði af stað i átt-
ina til þorpsins.
Maðurinn setti upp hattinn, með
eftirsjón. Eins og barn, sem í fyrsta
sinn rennir grun í að leikfang þess
kunni að bila, hikaði við að brjóta
til mergjar tilfinningar sínar. Hann
var þess aðeins meðvitandi, að sæl-
«
Jón Árnason:
Um stjornuspekí
an hafði verið hrakin úr veldisstóli
i huga hans.
Þar sem hann gekk áfram eftir
rykugum veginum var hann að brjóta
heilann um, hversvegna lögreglu-
þjónninn hefSi horft svona einkenni-
lega á hann. Honum hafði nokkuð
hægst liugur þégar hann að lokum
náði þorpinu. Sólin var þá að ganga
til viðar, og svalir skuggar teygðu
sig yfir um göturnar. Þó var ennþá
heilt í lofti. BugSótt gatan sem hann
gekk eftir var svo friðsæl, að liin
hversdagslegu smáhljóð virtust hvíla
sig í loftinu uppi yfir henni. Raddir
manna, fótatak, hringl í keðju, öll
hin smáu hálfhljóð sem berast út
um opnar dyr svifu til og frá, hóg-
vær, stefnulaus, en eins og þau
kviðu fyrir að deyja.
MaSurinn brosti, ánægjubrosi.
„Hjer vildi jeg eiga heima,“ hugsaði
hann með sjer.
Hann fann til hungurs og þorsta.
Veitingahús, hvítt með rauðu hellu-
þaki, stóð við næsta götuhorn. Það
bar merkið „Bláa Ljónið“. Hann
gekk þangað.
Ógrynni af háværu skrafi ruddist
út um opnar dyrnar, eins og kart-
öflum væri helt úr poka. MaSurinn
hikaði andartak utan við dyrnar,
gripinn óvæntri feimni. Hann vann
von bráðar bug á hiki sinu og gekk
inn.
Skrafið fjell niður í sömu svipan.
Aðeins feitlaginn maður, sem hall-
aðist fram á borðið og sneri baki
að dyrunum, hjelt áfram að tala.
„Hversvegna gæti hann ekki hafa
rakað það af sjer?“ spurði hann
frekjulega. „Það er það sem jeg segi.
Hvers vegna ........“
Sá sem næstur honum ,stóð hafði
snortið hann á olnbogann. Feiti
maðurinn leit við og horfði á ó-
kunna manninn gapti, og skeytti svo
í sig í flýti því sem hann átti eftir
í bjórkönnunni.
MaSurinn, sem liafði tapað minn-
inu var aftur gripinn feimni og um
leið dularfullum óróa. Þessi skyndi-
lega þögn hafði einhverja merkingu,
sem hann gerði sjer ekki grein
fyrir. Hann tók eftir því, að vinur
hans, lögregluþjónninn, var í stof-
unni, og utan um hann hópur
manna.
„Bjór“ sagði maðurinn. Rödd hans
var þvinguð.
„Mörk?“ spurði veitingaþjónninn.
Hann horfðist ekki í augu við ó-
kunna manninn, heldur leit þangað,
sem lögregluþjónninn stóð.
„Já, og brauð og ost, ef það er til.“
Þjónninn sneri sjer við, til þess
að fylla bjórkönnuna. Maðurinn sem
hafði tapað minninu, tólc ofan, setti
olnbogana fram á borðið, og heykt-
ist í herðum. Hann fór að skoða á
sjer neglurnar með nákvæmri at-
hygli. Hann var í varnarstöðu.
Óskiljanlegur ótti, eins og barns,
sem væntir órjettlátrar hegningar,
óx hægt og hægt í meðvitund hans.
Augnablik liðu. Hann þorði ekki að
líta um öxl. Honum fanst allir í
stofunni vera að slá hring um hann.
Það dimdi í herberginu. Hurðin
hafði veriS látin aftur. Það marr-
aði í gólffjöl......
Hann sá veitingaþjóninn, þar sem
hann kom með bjórkönnuna, hika.
Augu hans einblindu á eitthvað að
baki ókunna mannsins. Honum fanst
eins og ætti að slá sig. Hann ljet
aftur augun.
Hönd var lögS með hægð á hand-
legg hans.
Fimta greinin er að ýmsu leyti
mjög hugðnæm og eru þeir ekki fáir,
sem fást við hana og hafa gert það
með góðum árangri. ÞaS er að mikl-
um mun ljettara að fást við hana
í löndum, sem liafa reglubundið
veðráttufar en þar sem jiað er óstöð-
ugt. Geta nienn þar betur rakið og
sagt fyrir um vindstöðúr, vindhraða
og annað þvi viðvíkjandi nákvæm-
lega frá degi til dags með löngum
fyrirvara — með meiri en árs fyrir-
vara.
Fyrir nokkrum árum reyndi jeg
um tíma að gera samanburði í þess-
ari grein stjörnuspekinnar og kynna
mjer reynslu þá, er aðrir höfðu
öðiast og sjá að hve miklu leyti hún
gæti dugað hjer í landi. Sumt gaf
góðan árangur, en sumt elcki, og dró
jeg af þvi þá ályktun, að hjer yrði
að gera víðtækari undirbúningsat-
huganir áður en unt yrði að gera
ábyggilegar spásagnir i þessari grein.
Það yrði ef til vill nauðsynlegt að
gera samanburð á löngum veðráttu-
farstímabilum, jafnvel á hundruðum
ára, og sjá hvað lægi til grundvall-
ar fyrir þeim og hafa þær svo til
hliðsjónar, þegar farið er að rekja
frá ári til árs og degi til dags. í
þessu sambandi verður að rekja
hita og kuldalímabilin í sambandi
við áhrif og afstöður Mars — hit-
ann og Satúrn — kuldann. Jeg gat
þvi eigi timans vegna lagt út í þetta
viðfangsefni og lagöi það að svo
stöddu á hilluna.
Sjöttu og sjöundu greinarnar eru
eigi almenns eðlis og eru einungis
sálfræðilegar og þvi munu þeir fáir,
sem stunda þær.
Eins og áður er sagt, þá er það sú
almenna stjörnuspeki, sem fæst við
einstaklinga, en hinar eru sjergreúi
ar, sem menn taka til við þegar
þeir hafa lært hina fyrstu að minsta
kosti í öllum aðalatriðumi.
Námið.
Þeim, sem kynna sjer stjörnuspeki
má skifta í þrjá flokka.
í fyrsta flokknum eru almennir
lesendur eða þeir, sem lesa alt sem
birtist um þessi efni í blöðum og
límaritum og láta sjer það nægja.
í öðrum flokknum eru þeir, sem
gera sig ekki ánægða með það. Þeir
vilja fá að vita meira í þessum
fræðum og kynnast þeim og ná
staðgóðri þekkingu á fræðikerfinu,
grundvelli þess og notkun, vinnu-
brögðum þeim, sem iðkendur þess
beita í viðleitni sinni og á þann
hált geta þeir öðlast alment yfirlit
yfir alt fræðikerfið og liafa þar af
leiðandi meira gagn af fræðiritum
en almenningur.' Þeir kunna öll hin
almennu „teknisku“ orðatiltæki og
merki, sem notuð eru í stjörnuspeki-
máli o. s. frv. Geta þeir því þar af
leiðandi lesið sjer til gagns rit og
„A-a-a-a-ah,“ æpti maðurinn, sem
hafði tapað minninu. Hann opnaöi
augun. í spegli á bak við borðið sá
hann andlit sitt.
Það var kritarhvítt, undir stutt-
kliptu rauðu hári.
ritgerðir, sem eingöngu eru ritaðar
fyrir kunnáttumenn í þessari grein.
í þriðja og síðasta flokknum eru
jieir sem stunda þessi fræði og vinna
sem lærðir stjörnuspekingar að
meira eða minna leyti.
Til þess að geta lært til hlýtar
öil undirstöðuatriði stjörnuspekinn-
ar í því augnamiði að verða starf-
andi stjörnuspekingar, verða menn
að liafa náð sæmilegum tökum á
einu af hinum þrem aðal menningar-
tungum nútíðar, ensku, þýsku eða
frakknesku. Á Norðurlandamálum
eru mjer vitanlega engar kenslu-
bækur tii um þessi efni. Að minum
dómi eru ensku kcnslubækurnar
bestar, einkum rit og útgáfur Alan
Leo’s, sem langmest liefur ritað um
þessi efni af nútíðarhöfundum. —
Hann ljest 1917.
Náminu má skifta í tvo hluta.
í fyrri lilutanum er stjörnufræði
og stærðfræði. Er jiar aðallega lögð
áliersla á þann hiuta stjörnufræðinn-
ar, sem stendur í sambandi við
kensluna um að leggja stundsjá
(horoscope) og fjallar ein af stærri
bókum Alan Leo’s einungis um það
efni. 1 henni eru skýringar á því
hvað stundsjá er og hvernig eigi að
gera hana. Þessum hiuta fylgja tvær
bækur aðrar, sem sje sjerstök alman-
ök, sem eru gefin út fyrir stjörnu-
spekinga eingöngu og eru þau gefin
út í Lundúnum í 500 þúsund eintök-
um. Aimanak þetta sýnir stöðu sólar,
tungls .og pláneta á hádegi i Green-
wich á hverjum degi ársins ásamt
hreyfingum þeirra á sólarhring
hverjum, hve langt þær fara á braut
sinni, sjeð frá jörðu. Hitt ritið eru
logaritmatöflur, sem nota verður til
hægðarauka við reikninginn, bæ-’i
cr reikna skal hluta af sólarhrings-
lireyfingunni, t. d. á 5 klt. e. hád. í
Greenwich. Önnur taflan er þríliðu
logaritmar, sem nota þarf, er finna
skal livaða stjörnumerki, gráða og
mínúta er t. d. í hádegisstað á
ákveðnu augnabliki á ákveðinni
lengd austur eða vestur frá Green-
wich. Fyrri hlutanum eiga menn að
geta lokið á nokkrum mánuðum og
orðið fullfærir um að leggja stund-
sjá fyrir hvaða stað og stund sem
vera skal frá 70 stigum norðurbreidd-
ar til 70 stiga suðurbreiddar.
Seinni hlutinn er öllu örðugri, því
hann er fræðslan um það, hvernig’
lesa skuli úr stundsjánni eða leysa
hana upp og skýra og er það verk í
raun rjettri aldrei fulllært. Er það
margra ára nám og er list, sem
menn eru mjög misjafnlega lagaðir
til þess að iðka og ná tökum á. En
með elju og þrautseigju má komast
langt i þeirri grein,* jafnvel að fræði-
legri leið.
Því er haldið fram af sumum, að
sjerhver nemandi eigi að lokum að
finna sina eigin lestraraðferð.
Leiðbeiningarrit eru einnig gefin
út í þessari grein og fyrirmyndar-
stundsjár sýndar og skýrðar nem-
endum til hægðarauka, þæði til
þess að sýna þýðingu hinna ein-
stöku afstaða plánetanna hverrar
gagnvart annari og stöðu þeirra í
stundsjánni í stjörnumerkjum og hús-
um og livað það tákni.
Þegar menn liafa lært þetta sæmi-
lega, þá koma til greina tvö mikil-
væg verkefni, sem sje að finna ó-
þekta fæðingarstund og rekja fram-
tíðina, sem er bygt á frumstund-
sjánni. Mun jeg skýra þessi atriði
síðar.
Meira.