Fálkinn - 15.10.1943, Blaðsíða 4

4
F Á L K I N N
Gamla Bodleian-bókasafnið. Myndi n er tekin úr húsagarðinum.
varpað hefðu getað margskonar
ljósi á uppruna hreskra sögu-
heimilda.
Th. Bodley var ákafur mót-
mælandi. Faðir hans, John Bod-
leigh eða Bodley, liafði orðið
að hröklcva úr landi vegna trú-
ar sinnar, á dögum Blóð-Maríu,
og Thomas ólst ujíp í Genua.
Þegar Bodley liafði afráðið
að endurreisa háskólahókasafn-
ið í Oxford byrjaði hann með
því að gefa þangað alt safn sitt,
sem sagt er að hafi verið 10.-
000 sterlingspunda virði. Aðrir
tóku þetta dæmi hans til eftir-
breytni og barst safninu nú
fjöldi af handritum og bókum.
Bodleian-hókasafnið var opn-
að almenningi 8. nóvember
1602. Þá hafði Bodley nýlega
verið herraður, og var liann
talinn höfundur safnsins, og
1605 var brjóstmynd af honum
sett upp á safninu. Árið 1681
Þessi mynd er af bólcum i elsta safninu. Þær voru festar með keðjum
við hillurnar, svo að lesandinn gæti ekki haft þær ú burt með sjer.
eftir, foliohandrit af Valerius
Maximus.
Eflir það og fram á daga
Bodleys var bókasafnið tómt,
háskólinn hafði jafnvel selt stól-
ana úr lestrarsalnum. Þeir sem
sökina áttu á þessari eyðilegg-
ingu liandrita, sem höfðu ómet-
anlegt gildi fyrir sagnfræðina,
voru öfgamenn, sem börðust
gegn páfadómnum. Flestir höf-
undar liandritanna höfðu ver-
ið munkar, og þess vegna töldu
siðskiftamennirnir handritin
óferjandi og dæmdu þau til
eyðileggingar. Voru þesskon-
ar skemdarverk framin um land
alt, og fórust þar heimildir, er
hófst sá siður að halda árlega
minningarræðu um hann, á opn-
unardegi safnsins.
Saintiðarmenn skrifuðu mik-
ið lof um safnið. Isaac Casau-
bon, vísindamaður í klassisk-
um fræðum, skrifar, að Bodley
liljóti að hafa varið um 200.000
„lívrum“ í bygginguna. Hann
segir að fleiri liafi sótt bóka-
safnið en nokkra háskóladeild-
ina. „Allan þann tma, sem jeg
var í Oxford,“ heldur hann á-
fram, „var jeg oft í bókasafn-
inu frá morgni til kvölds, því
að bækur eru ekki lánaðar burt
þaðan, en safnið er öllum opið
sjö til átta stundir á dag.“
BODLEIAN-
BÓKASAFNIÐ I OXFORD
Eftir Ciaude Golding
Menn, sem orðið hafa að þola
mikil vonbrigði leita oft hælis
í bókunum. Þegar sir Thomas
Bodley, sem var stjórnmálaer-
indreki á dögum Elísabetar
drotningar, mistókst að ná í
utanríkisráðherratign þá, sem
hann hafði vænst, eftir glæsileg-
an stjórnmálaferil erlendis, lok-
aði liann sig inni gagnvart
fjöldanum og fór að safna bók-
unum, sem gert hafa Bodleian
safnið svo frægt sem það er nú.
Hann hafði leitað noklcuð ó-
varlega á náðir Jarlsins af Ess-
ex til þess að fá hann til að
tala máli sínu við drotninguna,
án þess að vita að embættis-
veitingin hafði þegar verið af-
ráðin fyrir milligöngu annars
vildarvinar drotningarinnar,
nefnilega Burghley lávarðar.
Það var lítil vinátta milli
Burghley og Essex, og af því
leiddi, að sá fyrnefndi neitaði
stuðningi við Bodley, þegar
hann varð þess var að Essex
talaði máli hans. Bodley dró sig
síðan í hlje, „kalinn á hjarta“
og vonsvikinn.
„Jeg hefi ákveðið að hætta
öllum störfum í þágu ríkisins,“
sagði hann, „en fara að starfa
við bókasafnsdyrnar 1 Oxford.“
Bækur voru mesta yndi Bod-
leys. Og velferð háskólans hans
var hans næstmesta áhugamál.
Hann hafði fengið mentun sína
Til umræðu hafa verið áform um að endurbyggja mikinn
hluta háskólabæjarins Oxford eftir stríðið. Er tilgangur-
inn sá að rýma til kringum margar af eldri byggingum
bæjarins, sem njóta sín ekki nú, vegna þess að bygt hefir
verið of nærri þeim. Rjett áður en stríðið skall á hafði
verið gerð viðbótarbygging við hið alkunna Bodleian-
bókasafn, eftir teikningu hins fræga breska húsameistara
sir Giles Scott. I eftirfarandi grein segir hinn kunni
blaðamaður Claude Golding nokkuð frá uppruna Bod-
leian-bókasafnsins, en þar eru meðal annars geymd
mörg merkileg íslensk handrit.
á Merton Colloge í Oxford, síð-
an hafði hann orðið „fello\v“,
og loks einrt af umsjónarmönn-
um háskólans. Og þessi tvenn
áhugamál urðu þess valdandi,
að honum hugkvæmdist að end-
urreisa hið gamla bókasafn há-
skólans.
1 gamla bókasafninu voru
bækurnar festar við borðin og
skápana með keðjum. En sum-
ar bækur voru lokaðar niðri í
kistum og fengu ekki aðrir að
lesa þær en menn, sem þótti
mega treysta, og aðeins þegar
alt var með kyrrum kjörum í
landinu. Hinrik konungur IV.
gaf safninu gjafir árið 1409 og
sonur hans Humphrey hertogi
gaf því 600 handrit. Á ríkis-
stjórnarárum Játvarðar IV.
eyðilagðist þetta safn svo, að
ekki varð nema eitt handrit