Fálkinn - 15.10.1943, Blaðsíða 6

c
FÁLKINN
- LITLfl 5flBfln -
Gegn ofviðrinn
Jóhann Scheving þýddi
Anton lokaði hinni þykku og
þungu bjálkahurð á eftir vini sín-
um. Hann gekk inn i kofann og stað-
næmdist við borðið. Hann skrúfaði
kveikinn upp og fletti sundur brjef-
inu, sem Eiríkur Eiríksson hafði
komið með.
Anton var óvanur við að lesa
skrift, svo að þetta tók langan tíma.
Skriftin var heldur ekki góð, lín-
urnar hölluðust. Og það leit út fyrir
að brjefið hefði ekki verið ritað í
einu. Sumir stafirnir voru stórir og
feitir, aðrir litlir og daufir. Og
brjefið var skrifað með blýanti.
En loksins hafði hann komist fram
úr þvi öllu, og marg lesið sumt af
því. Hún ávarpaði hann Anton í
brjefinu. Fyrrum skrifaði hún kæri
Anton..
í brjefinu stóð að 'Björn, maður
hennar, væri dáinn fyrir nokkrum
tíma síðan. „Og jeg fer brátt sömu
leið. Eiríkur ætlar að færa þjer þetta
brjef. Jeg vona að það komist til
þín. Jeg bið þig fyrirgefningar á
því að jeg brást þjer. Alt gat farið
betur. Jeg þrái það að þú fyrirgefir
mjer. Jeg ligg veik í fjallakofanum
og hríðin lemur liann að utan.“
Lena.
Tvö tár fjellu niður á nafn henn-
ar. Var hann farinn að gráta? Nei,
það vildi hann ekki viðurkenna.
Hann þurkaði augun með liandar-
bakinu. Þetta stafar af móreyknum
hugsaði hann. Aumingja Lena. Þann-
ig á endirinn að verða. „Því tók
hún Björn fram yfir mig?“ sagði
hann við sjálfan sig. „Björn varð
ekki henni til hamingjuauka. „Því
sveik liún mig? Nú eru fimm ár
síðan að þetta gerðist." Sársauki
Antons var eins mikill og í fyrstu.
Hann gekk um gólf. Hann nam
skyndilega staðar, kraup á knje og
huldi andlitið með höndunum. Hann
bað til Guðs. Bað hann að taka
ekki Lenu, láta hana ekki deyja.
Hann bað um fyrirgefningu fyrir
liatursfullar liugsanir, er hann hafði
sent yfir fjallið til Björns og Lenu.
Bað um fyrirgefningu fyrir illvilja
sinn. Bæn hans var ekki þrungin
orðavali. Það var svo langur timi
liðinn síðan, er hann hafði beðið
bænar. Og Guð var ekki að hugsa
um orðalagið heldur hjartalagið. Það
kom friður yfir Anton. Hann varð
rólegur. Hann stóð á fætur. En sett-
ist svo á stólinn við borðið. „Nú
deyr Lena róleg, það finn jeg á
mjer,“ sagði hann.
Anton sat lengi og horfði fram
fyrir sig. Alt í einu sá hann skíðin
sín í horninu við gluggann. Á auga-
bragði spratt Anton á fælur. Blóðið
steig honum til höfuðsins. Hjer sat
hann rólegur og hugsunarlaus meðan
Lena barðist við dauðann, ein og
yfirgefin í kofanum hinumegin fjalls-
ins! Hann barði i borðið, svo að
buldi í þvi og lampinn hentist til.
Höggið vakti hann af mókinu.
„Nei, nei,“ öskraði liann. „Guð minn
góður! Jeg verð að gera skyldu
mína. Það verður að gerast krafta-
verk.“
Hann hað Guð að hjálpa sjer til
þess að rata í stórhríðinni.
Anton bætti mó í eldstæðið, fór i
skinnfeld sinn, setti hlýja stóra húfu
á höfuðið, þreif skíðin, slökti ljós-
ið, lokaði dyrunum á eftir sjer.og
fór út í hríðina og óveðrið.
Hríðin lamdi hann allan utan. Oft
þurfti hann að hreinsa snjóinn frá
vitunum. Frostið var mikið svo að
hann sveið í andlitið. En hann hjelt
hiklaust og óhræddur áfram ferð
sinni gegn stormi, hríð og öðrum
torfærum.
Um miðja nótt kom liann í dal-
verpið, þar sem býli Lenu stóð.
Hartn fann kofann, reisti skíðin upp
við vegginn og fór inn.
Hann litaðist um. Þarna lá Lena
og svaf. Og við rúmstokkinn sat
gamla Gústa. Hún var frá bæ, sem
næstur lá þessu býli. En var þó
langt í burtu.. Aðrir bæir voru ekki
þarna í grendinni. Anton gekk áleið-
is til Gústu, en hún benti honum að
staðnæmast, stóð upp og kom til
hans.
„Það er mál til komið að þú kom-
ir, Anton. Nú er Lena úr allri hættu.
Þegar hún vaknar sjer hún þig og
það verður besta meðalið. Viltu
ekki taka við varðstöðunni?"
„Jú,“ sagði Anton og kinkaði kolli
til samþykkis. „En þvi komst þú
hingað/ mælti hann. Gústa horfði
lengi á hann. „Jeg veit það ekki.
Jeg fjekk skyndilega ómótstæðilega
þrá til að fara hingað í gærkvöldi
á sjálfa jólanóttina.“
„Er jólanóttin í nótt?“ sagði Ant-
on.
„Já, vissirðu það ekki, Anton?“
„Nei, Gústa, við sem búum uppi
í óbygðum fylgjumst ekki með daga-
talinu! Jólanótt, Gústa! Guð minn
góður, þess vegna var bæn min upp-
fylt. Jeg fjekk boð frá honum, sem
býr ofar öllum skýjum og stormum,
frá honum, sem þekkir alla vegi,
öll mannanna hjörtu.“
„Þetta fer alt vel,“ mælti Gústa.
Hún vafði sjalinu fast að sjer,
bauð góða nótt og sagði: „Þú komst
seint, Anton, en nú lifir þú dásam-
leg jól.
Anton hafði setið lengi á stólnum
við rúm Lenu. Hann hjelt i hönd
hennar. Hún sefur vært. Það snark-
ar í viðarbútunum á eldstæðinu. Það
morgnar. En hingað berast engir
jólaklukkuhljómar. En í lijarta Ant-
ons er jólagleði. Hann horfir bros-
andi á liið fagra og föla andlit Lenu
er nú var orðin hitalaus. Hann bíð-
ur dagsins. Hann bíður hinnar var-
anlegu hamingju. Storminn hefir
lægt og snjórinn fellur hljótt á kof-
ann af skekta, sem dauðinn hafði
yfirgefið.
Hver samdi leikinn,
og hvert er efni hans?
W. ShakespEarE
Lear konunsfur
Sýndur leikárið 1605—6.
Gerist í Bretlandi.
T EAR konungur í Bretlandi er
orðinn gamall og þreyttur á
ábyrgðarmiklum stjórnarstörfum. —
Eftir langa umhugsun liefir hann
afráðið, að skifta ríkinu milli þriggja
dætra sinna, i rjettu hlutfalli við
það, hve vænt þeim hefir þótt um
föður sinn. Gekk hann að því vísu
að Cordelia, yngsta dóttirin og sú
sem honum þótti vænst um, mundi
fá stærsta hlutann. Og nú bað hann
dætur sínar að tjá sjer, hve hjart-
fólginn hann væri þeim. Eldri dæt-
urnar, Goneril og Regan, sem báð-
ar voru giftar, lýstu kærleika sín-
um til föðurins með háfleygum og
lijartnæmum orðum, en Cordelia,
sem ofbauð fals og fláræði systra
sinna, komst þannig að orði, að hún
elskaði föður sinn eins og hann ætti
skilið, en hvorki meira nje minna.
Þessu svari reiddist Lear konungur
ákaflega; skifti liann síðan ríkinu
milli dætra sinna tveggja en gerði
Cordeliu arflausa. Hann ákvað einn-
ig að dvelja nokkra mánuði hjá eldri
dætrunum, hvorri um sig.
Áður en þetta gerðist höfðu tveir
tignir menn biðlað til Cordeliu.
Annar þeirra var hertoginn af Bur
gund, en hinn Frakklandskonungur.
Þegar frjettist um að Cordelia hefði
verið gerð arflaus, þvarr ást her-
togans til hennar eins og dögg fyrir
sólu. En Frakklandskonungur skildi
betur hver manneskja Cordelia var
og fór með hana til Frakklands og
giftist lienni.
Undir eins og Cordelia var farin
úr landi fór Lear konungi að skilj-
ast, að hann hafði hlaupið á sig, og
að hin fögru orð eldri dætranna
höfðu verið mælt af falsi og fláræði.
Þær ráku hann báðar frá sjer áður
en mánuður var liðinn og nú varð
hann að ganga um eins og ölmusu-
maður, umhirðulaus og hálfgeggjað-
ur. Cordelia frjetti liversu farið
væri um föður hennar og bað kon-
unginn um að lána sjer liðsöfnuð
til þess að fara tit Englands og
koma Lear konungi til valda á ný.
Það gerði hann.
Nú er að segja frá því, að þær
konungsdæturnar Regan og Goneril
voru báðar ótrúar bændum sínum
en ástfangnar af sama manninum,
hertðganum af Glouchester. Fengu
þær hann til þess að hafa forustu
liðs þess, sem þsér sendu gegn hinu
franska liði Cordeliu. Nú bar svo vel
í veiði hjá Regan, að maður hennar
dó skyndilega, og opinberaði hún
þá þegar trúlofun sína og hertogans
af Glouchester. Þessu reiddist Gon-
eril svo, að hún drap systur sína á
eitri. En maður hennar, sem engan
hlut hafði átt að þessum málum,
komst að glæpnum og ljet varpa
konu sinni í fangelsi. Þar fyrirfór
hún sjer skömmu síðar.
Hertoginn af Glouchester varð hlut
skarpari í vopnaviðureigninni við
her Cordeliu og náði henni á sitt
vald og ljet varpa henni i fangeisi
og dó hún þar. Nokkru síðar Ijet
hertoginn lífið í einvígi við bróð-
ur sinn, sem hann hafði svikið og
rænt erfðarjettindum. En meðan
þessir viðhurðir gerðust dó Lear
konungur úr eymd og elli og ljet
ekki eftir sig neina erfingja. Mað-
ur Goneril erfði ríkið og kom r.'tur
á friði í Englandi.
MACBETH.
Líklegt er að þessi leikur
hafi verið sýndur fyrst í
London á leikárinu 1605-6.
Hann gerist í Skotlandi.
A ríkisstjórnarárum Duncans hins
gæfa var uppi í Skotlandi mik-
ill höfðingi og hraustur bardagamað-
ur, sem Macbeth hjet og var hersir
í Glamis. Eitt sinn er liann og vinur
lians og bardagabróðir, Banquo, voru
að koma heim úr hernaði, hittu þeir
á förnum vegi þrjár nornir, sem
heilsuðu þeim með fullu nafni, en
lcölluðu Macbeth auk þess hersi i
Cawdor og konung Skotlands. En
Banquo nefndu þær ættföður kom-
andi Skotakonunga.
Þegar Macbeth kom heim i virk-
ishöll sína frjetti hann að hann væri
orðinn hersir í Cawdor. Og nú fór
hann þegar að hugsa til hins, sem
nornirnar höfðu sagt, úr því að liitt
var þegar komið fram. Átti hann að
verða konungur Skotlands? Kona
lians, sem var framgjörn og valda-
sjúk eggjaði hann svo að liann drap
Duncan konung, eitt sinn er hann
var að gestaboði lijá Macbeth, og
tókst að koma sökina á morðinu á
tvo lierbergisþjóna. Eftir morð Dunc-
ans konungs flýðu synir hans tveir
land. En Macbeth, sem stóð næstur
þeim til erfða, varð konungur Skot-
lands.
Hann var naumast kominn i há-
sætið fyr en hann og kona hans
fóru að hafa áhyggjur af spám norn-
anna fyrir Banquo: að ætt hans ætti
að ráða ríkjum í Skotlandi, eftir
hann.. Gerði hann nú heimboð mik-
ið og bauð þangað öllu hefðarmenni
þar á meðal Banquo og Fleance
syni hans. En á leiðinni rjeðust að
þeim flugumenn Macbeths i fyrirsát
og tókst þeim að drepa Banquo, en
Fleance komst undan til skógar.
Þegar gestirnir settust að borðum
i höll Macbeths birtist honum svip-
ur Banquos, sem settist við borðið
á þeim stað, sem honum hafði verið
ætlaður. Enginn sá svipinn nema
Macbeth og varð honum svo bylt
við, að drotningin varð að slita
samsætinu og fór hver heim til sin.
Macbeth vildi vita allan sannleik-
ann um það, sem koma skyldi og
fór nú aftur á fund nornanna. Þær
sögðu að ríki hans væri engin hætta
búin „fyr en Birnam-skógur hreyfist
til Dunsaine Hill (þar sem höllin
var),“ og einnig, að „enginn maður
af konu fæddur“ mundi gera honum
miska. Hægði Macbeth við þetta og
bjóst nú um í höll sinni sem best,
því að fregnir bárust af þvi, að
Malcolm, sonur Duncans hins gæfa,
væri /arinn að safna liði til að herja
á Macbeth konung.
Drotningin fór nú að hafa sam-
viskubit af morðunum, sem framin
Framhald á bls. 11
Drekkið Egils ávaxtadrykki