Fálkinn - 17.12.1943, Blaðsíða 25

JÓLABLAÐ FÁLKANS 1943 17
upp að Laugardælum. Þar bjó þá Guðmundur læknir Guðmundsson
(síðar i Stykkishólmi); bauð hann okkur til stofu og var hinn kát-
asti. Við vorum með brjef til þeirra hjóna úr Reykjavík. Frjettir
sögðum við þeim, sannar að mestu, en ekki var verið að rengja
neitt, alt var tekið fyrir góða vöru. Þá var livorki sími nje útvarp
og voru því frjettir vel þegnar, jafnvel þó að — eða öllu heldur ekki
hvað sist ef — þær voru ofurlítið ýktar.
Þess má geta, að fram að þessum tíma, eða þangað til brúin
kom á ána, var ferjustaður í Laugardælum og aðal-umferðin yfir
ána þar. Tveir fullefldir karlmenn voru við ferjuna og var allur
farangur fluttur á henni. Allir urðu að greiða ferjuloll, vissa upp-
hæð fyrir mann og vissa upphæð fyrir hvern hestburð. Hestar voru
reknir á sund yfir ána, en nautgripir, aðallega kýr, „skiplagðar“,
sem kallað var; naut voru höfð aftan í bátnum og haldið í múlinn
og kostaði það minna en að skipleggja þau. Eins var farið með
gamla hesta og mæðna. Stundum fórust hestar í ánni, þá lirakti
niður í hávaðann og druknuðu þar. Ferjað var víðar yfir ána og
þá helst i Óseyrarnesi, niðri á sjávarbakka; þar var þungt sund
fyrir hestana og varð að sæta sjávarföllum, því að sjór fjell upp
að ferjustaðnum.
Við vorum nú orðnir aðeins fimm saman, hinir hurfu sxnátt
og smátt og fóru í ýmsar áttir. Hjeldum við upp Flóann og var
næsti gististaður Hjálmholt og Iljálmholtskot; við vorum farnir
að letjast, enda munu vökurnar undanfarnar tvær nætur liafa haft
sín áhrif. í Hjálmliolti var þá höfðingssetur, vel hýst og gestrisni
milcil. Þar bjó þá Ólafur bóndi Þormóðsson, faðir Sigurðar sýslu-
manns í Kaldaðarnesi. Bræður Ólafs voru Guðmundur bóndi í Ás-
um í Gnúpverjahreppi og Gísli verslunarmaður í Hafnarfirði. Voru
bræður þessir kendir við Hjálmholt og er mikil og merk ætt frá
þeim komin. Ólafur og Guðmundur voru smiðir góðir, sjerstaklega
á járn.Var Ólafur orðlagður um alt land fyrir beislisstengur þær
er hann smiðaði.
Frá Hjálmholti hjeldum við félagar upp Skeiðin, gekk okkur
ferðin vel og komumst á is yfir Laxá. Fór nú að vtenkast ráðið, því
að nú vorum við komnir í okkar sveit. Bjarni hjelt áfram alla leið
heim til foreldra sinna, en jeg gisti hjá vini mínum, sem átti heima
rjett við ána.
Daginn eftir var indælasta veður og hjelt jeg þá „heim“, sem
jeg kallaði, en það var til föðursystur minnar. Það var aðfanga-
dagur jóla og fimti dagurinn frá því jeg lagði af stað úr Reykja-
vík. Þetta þótti sæmilega liratt farið þá, þó að það þyki hæg ferð
á þeirri bíla- og flugvjelaöld, sem við nú lifum á. Það var meira
fyrir ferðinni líaft en að sitja eins og klessa í bíl eða flugvjel, en
minningarnar eru líka aðrar ög meiri — og síst óskemtilegri. —
Þegar jeg geklc upp túnið heim að bænum, komu liundar gelt-
andi á móti mjer frá ekki færri en fjórum bæjum. Jeg þekti þá
alla og þair mig líka, er nær kom, og liættu því hrátt geltinu. Sum-
ir tóku mjer með hinum méstu fagnaðarlátum, flöðruðu upp um
mig og sýndu mjer önnur vmahót, en aðrir voru rólegri og löbbuðu
þögulir beim. Þegar nær dró komu aðxár til að fagna mjer, einn
af hverjum hinna fjögurra bæja, er þarna stóðu saman. Það voru
jafnaldrar mínir og kunningjar og voi-u móttökui’nar þannig, að
þegar hófst hin harðasta onista með snjóboltum, án nokkui-ra und-
angenginna samninga eða úi’slitakosta. Þetta mátti kannske kalla
kaldar kveðjur, en jeg lield að jeg hefði varla óskað mjer þær
öðruvísi Enn eru mjer minnisstæðar aðrar móttökur, vegna þess
hve kærkomnar þær voru, en þær voru frá gamla Iíolli, fellinu fyr-
ir ofan bæinn; liann endurtók það sem hæst ljet, bergmálaði það
besta frá hinum. Litli Kollur, sem þar er skamt frá, er hljóðlátari,
hlustar aðeins á það, sem stóri bróðir segir, en jeg þóttist vita, að
hann segði liið sama, ef hann mætti rnæla.
Þegar heim að bænum kom, tók föðursystir mín á móti mjer,
blíðlega eins og henni var lagið, strauk mig um vangann og inti
strax eftir því, hvort jeg væri ekki kaldur eða svangui'. Kaldur var
jeg ekki, allrasist eftir snjókastið, og svangur ekki heldui', því að
jeg hafði etið um morguninn, en ekki var nú um annað að tala
samt en að fá einhverjar góðgerðir strax.
Hjer var jeg í besta yfirlæti um jólin, gekk á milli góðbúanna
og var glatt á hjalla meðal okkar unglinganna. Við spiluðum,
fórufti í leiki, ærsluðumst í snjókasti og Ijetum öllum illum látum,
alt í kátínu og bróðerni. Til kirkju fórum við annan jóladag og
hitti jeg þar marga vini og kunningja. Þar messaði klerkahöfðing-