Fálkinn - 17.12.1943, Blaðsíða 26

18
$1 JÓLABLAÐ FÁLKANS 1943
inn Valdimar Briem, lagði út af hinni sönnu jólagleði og var það
áhrifamikil ræða og falleg.
Við kirkjuna hitti jeg Bjarna og var ákveðið að leggja af stað
til Reykjavíkur aftur fyrir nýárið. Nú var komin bi’eyting á veðrið,
orðíð milt og leit út fyrir hláku.
Á þriðja i jólum var komin asahláka, stórfeld rigning með roki
og hjelst það veður næstu daga. Fór alt í flóð, ár og lækir sprengdu
af sjer isinn og urðu allar sprænur ófærar að heita mátti. Mjer leist
ekliert á ferðaveðrið og því síður færðina.
Vefur stóð uppi i vefstóli hjá frænku minni. Settist jeg við að
vefa og gekk vel, því að jeg var vanur því starfi. Sat jeg við þetta
í þrjá daga og hafði þá lokið voðinni, svo að ekki var annað eftir
en að fella af.
Nú var komið gott veður, orðið ljett í lofti og farið að frjósa
og fór jeg þá að liuga til ferðalags. Þá kemur Bjarni heiman að frá
sjer, eiginlega til þess að sækja mig og er þungorður yfir slóða-
skap mínum að vera ekki lagður af stað. Jeg afsakaði mig með
því, að allar sprænur væru ófærar og til að byrja með kæmumst
við ekki yfir Laxá. Bjarni rekur það ofan í mig, hefir það eftir
hróður sínum, að komist verði yfir liana á jalcahrönn skamt undan
bæ þeirra. Mjer þýddi ekki að vera með neinar mótbárur og bjó
mig þvi í snatri. Ljet frænka mín nesti i mal minn, hangiket, flat-
kökur og smjer, ennfremur gaf hún mjer nýja sokka og vetlinga
og var þetta alt vel þegið.
Þá var eftir að kveðja. Síðast og innilegast kvaddi jeg frænku
mína og hað hún vel fyrir mjer. Voru bænir hennar mjer gott veg-
arnesti og man jeg þær enn gjörla, þó að nú sjeu liðnir fimm
tugir ára síðan.
Svo löbbuðum við fjelagar heim til Bjarna, sem er nokkuð
löng bæjarleið, og var jeg þar um nóítina.
Strax í dögun daginn eftir lögðum við af stað til Reykjavíkur.
Ljett var í lofti og sneið af mánanum lýsti okkur fyrsta kastið.
Bróðir minn, sem var vinnumaður hjá foreldrum Bjarna, og bróðir
hans fylgdu okkur yfir ána. Höfðu þeir meðferðis þriggja álna
langan staf með stórum broddi og rendum hún á efri enda; var
þetta kallaður vatnastafur og liafður til þess að reyna með ána.
Mjer leist áin ekki árennileg, þegar að henni kom; liún hafði
rutt sig, en jakahrönn hlaðist upp nokkru fyrir neðan bæinn og átti
að freista þess að komast þar yfir. Þar var alt í einni kös og stóðu
sumir jakarnir upp á rönd. Bræðurnir fóru á undan og notuðu
óspart stafinn, gekk liann sumsstaðar niður úr og var engan botn
að finna, en þó komumst við klaklaust yfir.
Veðrið var gott, dálitið frost og hafði kastað úr jeli um nótt-
ina. ísar voru ótryggir, svo að viða skrapp niður úr og maður vökn-
aði i fót, en annars var færðin góð. Við hjeldum áfram út Skeiðin,
en það eru sljettir mýrarflákar; standa sumir bæirnir upp undir
Vörðufelli, en aðrir á smá-holtum eða hólum hjer og þar um mýr-
arnar. Við komum að bæ, sem lieitir að Efri-Brúnavöllum, um
fótaferðartíma og þar frjettum við, að Hvítá hefði flætt yfir á
Brúnastaðaflötum, þar væri eins og liaf yfir að líta og því ófært
yfir Flóann. Þar með var okkur lokuð leið um Ölfusárbrúna. Tók-
um við það ráð að reyna að fá ferju að Árhrauni og komast yfir
í Grímsnesið.
Að Árhrauni komum við að afíiðandi dagmálum. Þar bjó þá
Erlingur, faðir Þorsteins skálds. Báðum við hann um ferju og
var það auðsótt. Ferjutollur var, að mig minnir, 25 aurar fyrir
hvorn okkar.
Nú vorum við koinnir í Grímsnesið og þarna hafði hvorugur
okkar komið áður . Hjeldum við fyrst að Gíslastöðum og var okkur
þar sagt að hest væri að ganga upp á Heslfjall og svo eftir fjallinu;
er þar hralt upp að ganga, en úr því er fjallið nokkuð jafnlent.
Ferðin gekk nú fremur vel, því að færðin var góð, harðfenni uppi
á fjallinu og aflíðandi niður af því og komum við um kl. 3 að
Kiðjabergi.
Þar bjó þá bændahöfðinginn Gunnlaugur Þorsteinsson og
kona lians Soffía Skúladóttir, prests Gíslasonar frá Breiðabólsstað
í Fljótshlíð. Voru viðtökur á Kiðjabergi liinar bestu. Gunnlaugur
bóndi geklc með okkur upp á hæð eða klett fyrir ofan bæinn, til
þess að geta sagt okkur nógu glögt til vegar. Benti liann okkur á
fönn í Ingólfsfjalli, er við skyldum stefna á, til þess að liitta á ferju-
stað yfir Sogið.
Nú var farið að lialla dagi, en að ferjustaðnum vildum við
komast fyrir myrkur og hertum við því gönguna eins og við gátum.
Var þó farið að skyggja allmikið, er við komum á klett þann við
Sogið, sem Gunnlaugur bóndi hafði lýst fyrir oklcur og sagt að
þaðan ættum við að kalla eftir ferjunni. Þá notuðum við radd-
böndin eins og mest mátti verða, öskruðum og grenjuðum eins og
orkan leyfði, og áður en langt um leið urðum við varir við ein-
hver merki á Alviðru, er við álitum vera svör við köllum okkar. Við
það ljetti oklcur mikið, og sem staðfestingu á þvi, að við værum
bæði rólegir og ánægðir, tókum við upp malpoka okkar og fórum
að fá okkur bita. Við liöfðum að visu fengið kaffi og nóg af kök-
um á Kiðjabergi, en annars höfðum við ekkert etið frá því um
morguninn, er við lögðum af stað frá heimili Bjarna.
Það var mjög jafnsnemma, að borðhaldi okkar var lokið og að
bátur kom yfir ána að sækja okkur. Þetta gelck því alt að óskum
hjá okkur, en livað við hefðurn komið seinna á klettinn, er hætt
við að Alviðrumenn liefðu ekki orðið okkar varir. Hjer greiddum
við ferjutoll í annað sinn og var þetta þriðja stóráin, er við fórum
yfir á þessum eina degi.
Þegar yfir ána kom var komið myrkur, enda var farið að
þykna í lofti, og gekk okkur illa að finna götuslóðann með Ing-
ólfsfjalli. Við hjeldum þó ferðinni áfram, en gátum eklci'farið eins
hratt og áður. Ljós sáum við í glugga á Tannastöðum og hundar
komu þar geltandi að okkur, en þegar við erum komnir rjett að
bænum, ríður skot úr byssu rjett lijá okkur og fór okkur eklci að
Iítast á blikuna, ef lijer ætti að fara að sýna okkur banatilræði.
Fórum við að svipast um til þess að vita, hverju þetta sætti. Við
vorum staddir hjá fjárrjett og gengum við sitt hvoru megin við
hana. Þar fundum við mann með byssu og spurðum hann livort það
væri meiningin að skjóta olckur. „Nei,“ sagði hann, „jeg er að
gamni minu að skjóta upp í loftið, af því að það er gamlárskvöld.“
Það var alveg rjett, það var gamlársdagur og sunnudagur,
veðrið gott, lítið snjóföl og hvítt yfir alt, sneið af mánanum var að
gægjast milli skýkjanna og birti svolítið af henni. Þegar lengra
kom út mcð fjallinu fórum við að sjá brennur i Flóanum og uppi
í Grímsnesi og töldum við alls 21 brennu.
Þegar við komum að Kögunarhóli tókum við stefnu á Kot-
strönd, en vegur var þá enginn kominn í Ölfusinu. Að Kotströnd
komum við i vökulokin og fengnm þar gistingu.
Morguninn eftir, (nýársdag) lögðum við snemina af stað, feng-
um okkur aðeins kaffi áður en við fórum. Nú var lcomin slagveðurs-
rigning og rok á landsunnan. Urðum við að vaða Bakkarholtsá og
Yarmá, því að brú var engin komin á árnar. Þegar að Ölfusrjettum
kom, leist okkur fjallið ekki árennilegt, þoka niður í miðja Kamba
og öskrandi hvinur í fjallinu. Settumst við undir einn rjettarvegg-
inn, því að þar var helst afdrep, og fengum okkur bita. Það var
hvort sem var elcki til fagnaðar að flýta sjer á heiðina.
Óx okkur nú liugrekki og jafnvel ásmegin við máltíðina; okk-
ur fanst við vera stórir og stæltir og geta yfirbugað allar þrautir
og lögðum því ótrauðir á fjallið. Vegur var þá enginn í Kömbum
annar en slóði eftir hestafætur. Margur liesturinn mundi hafa get-
að sagt sína raunasögu frá þessum slóðum, því þó að áhyggjurnar
lentu á manninum, er sá um liestana, lenti erfiðið alt á þeim. Hjer
höfðu þó járnaðir fætur markað sín spor í hraungrýtið, en ef að
vantaði heila eða hálfa skeifuna, var veslingsskepnan fljót að
heltast.
Við lijeldum ferðinn áfram í slagviðrinu, holdvotir auðvitað,
því að verjur voru litlar. Vindáttin var á landsunnan og þvi heldur
á eftir og gekk ferðin vel. Dimmviðri var þó ekki meira en svo að
við sáum milli varðanna og gátum rakið okkur eftir þeim. Engum
manni mættum við, enda var nýársdagur og menn þvi ekki mikið
í langferðum.
Þegar á Kolviðarhól kom, vildum við fá okkur liressingu; þar
var ekki annað til boða en svart kaffi og kostaði 15 aura bollinn.
Við vildum þá fá eitthvað sem krassaði betur, en lítið var um það.
Þó fengum við eins og í fingurbjörg af einbverju víni, er við ljetum
út í kaffið; kostaði það 25 aura og var það allmikið fje fyrir okkur.
Þegar við lögðum á stað frá Kolviðarhóli aftur, var farið að
skyggja. Á Bolavöllum voru svellalög og svo hált að varla var liægt
að fóta sig í veðrinu sem var, og lijelst svo niður að Svínahrauni.
Fyrir neðan það fór vegurinn að batna, en hjer hafði leysing ver-
ið miklu meiri og var kominn aur á veginn, sem versnaði eftir því
sem neðar dró. Að Lækjarbotnum komum við, hittum Ólaf gest-
gjafa, sem áður er nefndur, og fengum hjá horium góðgerðir.
Var nú farið að birta í lofti og tunglið að lýsa dálítið. En þá
var aurinn á veginum okkur mest til ama. Bæði var færið mjög