Fálkinn - 17.12.1943, Blaðsíða 47

JÓLABLAÐ FÁLKANS 1943 39
Jólasnjór
Eftir Finn Th. Jónsson
Seinustu ómar kirkjuklukkn-
anna liðu út í fjarskann og ann-
arleg kyr'ð lá yfir strætunum.
— Það voru komin jól.
Nokkrir menn óðu snjóinn á
liraðri ferð lil heimila sinna.
Þeir höf'ðu orðið síðbúnir, —
og nú hlupu þeir við fót, til
]jess að komast sem fyrst heim.
Það var aðeins einum hinna
síðbúnu, sem ekki virtist liggja
neitt á. Það var Ari Ástvaldur.
Hann mjakaðist hægt áfram með
fram húsveggjunum, með háð-
ar liendur á kafi í buxnavösun-
um. Berhöfðaður í gömlum, ó-
hreimun fötum. Lítið eitt bog-
inn i lierðum og silalegur i
hreyfingum. Hann liorfði niður
í snjóinn og' virtist vera í þung-
um hugsunuin. — fín þó var
hann ekki að liugsa um neitt
sjerstakt. Honum Var kalt, —
og þeirri liugsun hefir ef til vill
skotið að honum, að nú væri
golt að eiga „einn lítinn".
Það voru jól. En Ari Ástvald-
ur fann ekki til þess a'ð það
væru jól. — Honum var lijart-
anlega sama um það, livort það
voru nokkur jól eða engin. -
En alt í einu staðnæmdist liann.
Út um opinn glugga á stóru
liúsi bárust ómar gamals lags,
sem liann kannaðist við „I Betle-
hem er barn oss fætt — —“.
Þetta fanst lionum fallegt lag,
— en það minti hann ekki á
jólahátíðina, — það minti hann
ekki á fæðingu barnsins í
Betlehem, eða vitringana þrjá.
Það minti hann á mat. Rjúk-
andi mat. Mikinn, ilmandi mat.
Og nú skyndilega áttaði liann
sig á því, að það voru komin
jól aftur.
Hann ók sjer til og hra'ðaði
göng'u sinni. Skórnir lians voru
blautir og honum var kalt á
sokkalausum fótunum.
Ari Ástvaldur var yfirleitt ekki
stefnufastur i liinu daglega lífi,
Ieiðir lians dágu sjaldan til fyr-
irfram ákveðins lakmarks. Á
sumrin lagði liann leið sína lii
Siglufjarðar, flaut þangað me'ð
straum sildarfólksins. Á haust-
in fór hann kanske til Vest-
mannaeyja, þegar bátarnir
sigldu lieim af síldveiðunum.
Og svo lenti hann í höfuðborg-
inni einn vetrardag. Þar Ijet
hann eins og annarsstaðar
iiverjum degi nægja sínar þján-
ingar. Hann gerði ekki hávær-
ar kröfur til lífsins. Mat til að
seðja sárasta hungrið af og til.
Og það var allaf hægt að liggja
einhvérsstaðar á næturnar og
sofa, ef þess gerðist þörl'.
Það voru lika jafnan til brjóst-
góðir menn, sem átlu aura af-
gangs handa þyrstum meðbróð-
ur. Og' Ari Ástvaldur liafði
Jjjáðst af þorsta alla æfi sína.
Hann drakk ekki vatn, — hann
hafði ýmigust á vatni. En hann
hafði mætur á ýmsu til drykkj-
ar, sem fjöldinn allur fyrirlítur
til slíkra nota.
Ari Ástvkldur gekk hratt,
miklu hraðar en hann átli vanda
til. Því hversdaglega lá honum
aldrei á, og þurfti aldrei að
flýta sjer. Eil nú voru jólin
komin, og nú vissi liann
livert liann var að fara.
Ilann staðnæmdist fyrir utan
lagreist hús í námunda við höfn-
ina. „Sjómannaheimili — Sail-
ors Home“ stóð með hreiðum
svörtum stöfum á hvítu spjaldi
vfir dyrunum.
Á liverjum einustu jólum, i
mörg ár, liafði Ari Ástvaldur
lagt leið sina inn i þetta lág-
reista hús niðri við liöfnina.
Þó var liann ekki sjómaður,
og liafði aldrei verið. En ])að
var orðin einskonar hefð, eins-
konar þegjandi samþykki, að
. Ari Ástvaldur fengi að njóta
þar jólamáltíðarinnar með inn-
lendu og erlendu sjómönnun-
um, sem áttu heimili sín í fjar-
lægum bæjum og löndum fyr-
ir liandan höfin.
Lúlla mamma, eins og hún
var alment kölluð, stó'ð í and-
dyrinu og' tók á móti gestum
sínum, eins og hefðarfrú, sem
hýður gesti sína velkomna í
skrautlega veislusali.
Það var masað og' hlegið.
Stúlkurnar voru á þönum um
veitingastofuna með öl og kaffi,
rjúkandi le — og bros á vör-
um. Á miðju gólfi svignaði
stórt borð undan freistandi krás-
um.
Ari Ástvaldur sparkaði af sjer
mesta snjónum fyrir utan dyrn-
ar. Svo gekk hann inn.
„Jeg var nú hara farin að
halda að þú ætlaðir a'ð svíkjast
undan merkjum,“ sagði Lúlla
mamma og þrýsti liönd hans
svo að hann verkjaði upp að
öxlum. „Þjer er dauðkalt ma'ð-
ur,“ sagði hún. „Komdu með
mjer.“
Svo fór hún á undan fram í
eldhúsið og hann á eftir. Þaðan
fóru þau inn í lítið herbergi
inn af eldliúsinu. Þar var stórl
rúm, og mynd á veggnum af
skeggju'ðum manni með presta-
kraga. Hann stóð í prjedikunar-
stól og horfði út í lierbergið.
„Sestu!“ sagði Lúlla mamma
og Ari Ástvaldur settist á rúm-
bríkina.
„Nei, ekki á rúmið, sestu
hjerna á kistilinn.“ Hann færði
sig á kistilinn. — Lúlla mamma
snerist nokkra hringi í krihg-
um sjálfa sig. Svo þaut lnin
fram i eklhúsið. —■ Ari Ást-
valdur sat hrevfingarlaus og
hugur hans var allur hjá matn-
um frammi í stofunni. Hann
hevrði kliðinn í mönnunum,
hláturinn í stúlkunum, — og
það fór hægur, notalegur vlur
um líkama hans. —
„Svona, svona, — klæddu þið
nú úr skónum og farðu í þetta!“
Lúlla mamma kom lilaupandi
og fjekk lionum samanbrotna
ullarsokka.
An þess a'ð mæla or'ð byrjaði
Ari Ástvaldur að reima frá sjer
skónum, en Lúlla mamma liljóp
aftur fram i eldhúsið. Ilún kom
að vörmu spori aftur með stóra,
loðna skó, sem hún Ijet detta
á gólfið fvrir framan liann. „Og
snaraðu þjer svo i inniskóna,“
sagði hún. Hann gerði eins og
fyrir hann var lagt, án þess að
mæla orð.
Honum lei'ð vel þegar liann
var sestur undir horð, við hlið-
ina á gömlum, sænskum sjó-
manni. Þeir litu hvor á ann-
an og dcpluðu augunum, og
þegar Lúlla mamma kallaði
með liárri, lijáróma rödd: „Ger-
ið þið svo vel!“ — þá grúfðu
þeir sig yfir diskana og tóku lil
óspiltra málanna.
Á eftir voru teknar upp sig-
arettuöskjur og vindlakassar.
Það var setið og masað á ýms-
um ólíkum tungum, og Lúlla
mannna sveif ljettilega á milli
gesta sinna og bað þá að láta
eins og þeir væru heima hjá
sjer. ■—
Ara Ástvaldi leið svo vel, að
honum hafði ekki liðið jafn
vel siðan á seinustu jólum.
Hann rölti um stofuna í dún-
mjúku inniskónum hennar
Lúllu mömmu og hlýju ullar-
sokkunum, — með vindil í öðru
munnvikinu og bjórflösku í
hendinni.
Ef ma'ður ætti nú bara
einn lítinn, hugsaði liann með
sjálfum sjer, þá væri |iað nú
eiginlega fullkonma'ð. — En
liann átli eklci neitt, og það
þýddi ekki að hugsa um þá
hluti núna.
Lúlla mamma opnaði fyrir
útvarpið og ómar gamalla jóla-
Iaga fyltu stofuna. Nokkrir sjó-
menn tóku undir og sungu
þangað lil að tárin runnu nið-
ur eftir kinnum þeirra. — Þá
fór Ara Ástvaldi að leiðasl.
Hann langaði mest til að kom-
ast einhversslaðar á afvikinn
stað og leggja sig. Hann var
svo sgddur og þreyttur.
Þegar hann kom fram í for-
stofuna, mundi liann eftir því
a'ð hann var í loðnu inniskón-
um hennar Lúllu mömmu. Það
gatv íst ekki gengið að liarin færi
á þeim út í snjóinn. Hann
sneri við inn aftur og smevgði
sjer fram í eldhúsið.
„Skórnir þínir,“ sagði hann.
„Þú erl þó ekki að fara svona
snemma,“ sagði Lúlla mamma.
Klukkan ekki níu!“
„Jú.“
„Viltu ekki fá þjer eitthvað
meira að borða eða drekka?“
„Nei, — Jeg er ekki svangur
núna.“ Svo sparkaði hann af
sjer skónum og smokraði sjer
i sína eigin skó, sem nú voru
þurrir og' gljáandi.
Lvilla mamma kom með bjór-
flösku og tvö epli og stakk i
vasa hans. Og um lcið og hún
óskaði honum gleðilegra jóla,
laumaði liún fimmkrónaseðli i
lófa hans.
„Farðu nú til hennar Möggu
gömlu og fáðu að liggja þar í
nótt. Hjerna er fyrir herberg-
inu,“ hvislaði hún. Enn einu
sinni fór heitur straumur um
líkama Ara Ástvaldar.
Þegar hann kom l'ram í for-
stofuna og ætla'ði að fara að
ljúka upp dyrunum, fanst hon-
um að hann hefði gleymt ein-
hverju. Hann stóð andartak eins
og hann væri að liugsa. Svo sneri
hann vi'ð og fór fram í eldhús-
ið. — Harin rjetti Lúllu mömmu
hendina. „Þakka þjer fyrir,
Lúlla!“ sagði hann.
„Þakka þjer fyrir komuna og
Guð blessi þig,“ svaraði hún.