Fálkinn - 18.02.1944, Blaðsíða 3

FÁLKINN
3
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM
Ritstjóri: Skúli Skúlason.
Framkv.sljóri: Svavar Hjaltested
Skrifstofa:
Bankastr. 3, Reykjavík. Sími 2210
Opin virka daga kl. 10-12 og 1-6
Blaðið kemur út hvern föstudag
Allar áskriftir greiðis fyrirfram
HERBERTSpren/.
SKRADDARAÞANKAR
Samábyrgð einstaklinganna í þjóð-
fjelagi er eitt af gleðilegustu táknum
menningaþroskans með þeirri þjóð,
sem viðurkennir þennan sjálfsagða
hlut. Þessi liugsjón gefur sem sje
vonir um að smátt og smátt geú
skapast af lienni annað stærra: sem
sje samábyrgð —• eða samhjálp —
þjóðfjelaganna, eftir því sem að
þroska þeirra miðar ái'ram. Og þeg-
ar þeirri samhjálp miðar áfrain t r
alls ekki vonlaust að þjóðirnar hælti
að berast á banaspjótum, en viður-
kénni í fullri einlægni, að styrjöld
lýsi meira menningarleysi en mám -
kyninu sje samboðið.
Norðurlandaþjóðirnar hafa lengi
þótt standa fremstar í alþý'oument-
un og fjelagsmálalöggjöf. En þetta
tvent fylgist betur að en margan
grunar. Fjelagsmálalöggjöfin er á-
vöxtur hinnar almennu menntunar
fólksins: þeirrar hugsjónar, að allir
sjeu fæddir til sömu gæðanna, sem-
ættjörð þess hefir að bjóða. Við
erum að reyna að feta sömu götu og
frændþjóðir okkar í þessu efni, og
því veröur ekki meö rökum neitað
að okkur miðar „nokkuð á leið" i
því efni. - .
En hitt mætti þó minna á um leið,
að ennþá skortir okkur tilfinnan-
lega skynjun á þvi, sem nauðsynlegt
er til þess að sjá þjóðfjelaginu í
heild farborða í baráttunni fyrir líl'-
inu. Við deilum um mál, sem eigi
þyrfti um að deila, en gleymum-
málefnum, sem þurfa að munast. Ef
hin svokallaða „stjettvísT* væri
meiri í þjóðfjelaginu en hún er,
mundi flesl betur fara. Mennirnir
sjálfir mundu verða betri, hlutskifti
allra einstaklinga betra, þjóðin far-
sælli — og eiga farsælli daga.
En eins og áður er sagt: Margt
hefir færst í betra horf en áður var,
og margt hefir verið gert til þess að
firra þjóðina vandræðum, sem stafa
af orsökum þeim, sem flestir telja
að ekki berji á sinar eigin dyr, en
koma þó altaf, þó eklci komi bær
jafn stundvislega og dagur fylgir
nóttu. — Nú höfum við á skömmum
tíma liaft af að segja stórkostlegu
manntjóni og stórkostlegum bruna.
Eru mannslífin sem Ægir gleypti
tryggð, þannig að ættingjunum sje
ekki varnað sömu framtíðar og ella
mundi? Eru skipin tryggð þannig,
að eigendurnir verði ekki öreigar.
Eru eigendur húsa sem brenna eins
vel stæðir eflir sem áður? Þörf er
á að spyrja þannig. Því að þegar
HEYSKAPUR í SKEMTIGÖRÐUM
í LONDON.
Borgarstjórnin rekur nú búskap
á 2428 ekrum lands í görðunum í
London. Þessi mynd er tekin í ein-
Um næstu helgi verður opnuð list-
sýning í Sýningarskálanum, sem
íinstæð mun þykja í sinni röð. Er
hjer um að ræða sýningu mestr
Iistasafnara, sem íslenska þjóðin
hefir átt, Markúsar heitins ívarsson-
ar vjelfræðings, sem andaðist á síð-
astliðnu ári. Þarna eru als 156 mál-
verk og höggmyndir, eftir 32 lista-
menn,_ og ennfremur um 50 teikn-
ingar.
Markús ívarsson.
Marga mun furða á því að ein-
stakur maður hjer á landi skuli hafa
éignast svona stórt listasafn, og þó
mun menn furða enn meira er þeir
sjá hve margar góðar myndir Markús
heitinn hefir eignast. Fallcga myndir
voru hans mesta yndi og liann byrj-
aði snennna að safna og íuun um eill
skeið hafa varið svo að segja hverj-
um eyri er hann hafði afgangs af
lífsuppeldi sínu og sinna, til lista-
verkakaupa. En það var eigi aðeins
þetta: að eignasl myndirnar, sem fyr-
ir honum vakti, eigi síður liitt, að
styrkja efnilega og upprennandi
vörur liækka í verði — hví skyldu
þá ekki mannslífin, skipin og fast-
eignirnar hækka í verði? En hversu
margir gleyma ekki því, þegar þeir
tryggja líf sitt og eignir?
tjm skemtigarðinum í útjaðri horg
arinnar og sýnir ungar sjálfboða-
liðsstúlkur vera að taka hey.
listamenn. Mun upphafið að lista-
verkakaupum lians eiga rót sína að
rekja þangað, þó að síðar færði
hann út kvíjarnar og gerðist stór-
tækari í öllu. Hvað sem öðru líður
má telja hann liinn fyrsta Mæcenas
íslands. Var hann þó aldrei auð-
maður á mælikvarða liins forna
Rómverja, en eigi að síður mun þess
lengi minst hvað hann afrekaði
fyrir islenska málaralist þó að æfi
hans yrði því miður skömm.
Það er langt síðan Markús heit-
inn hyi-jaði að safna myndum og
því er það, að margt af þeim mynd-
um, er koma fram á þcssari sýn-
ingu, hafa ýmist aldrei verið sýnd-
ar áður, eða liðnar svo mörgum úr
minni. Er sýningin þeirra liluta
vegna enn nýstárlegri en ella. Og
alt eru þetta íslenskar myndir, að
einni einustu undantckinni.
Svo er fyrirliugað að þessu merka
safni verði ekki sundrað en að það
verði síðar sjerstakt safn innan mál-
verkasafns íslands, þegar svo er
komið liögum listarinnar hjer á
lándi, að hún eignist þak yfir höf-
uðið.
En jafnframt .hafa ýmsir vinir
Markúsar heitins ívarssonar gert
annað, sem miðar að því að halda
áfram þvi verki, sem hann hóf. Þcir
hafa stofnað sjóð, að upphæð tutt-
ugu þúsund krónur, og skal 4/5 af
vöxtum lians varið til að kaupa
listaverk af efnilegum inálurum og
myndhöggvurum og vevði þessi verk
eign ríkisins. Sjóðstjórnina skipa 3
menn —* tilnefndir af Mentamála-
ráði, Myndlistarmannafjelaginu og
framkvæmdarstjórn Vjelsmiðjunnar
Hjeðinn, en kaup málverka fyrir
tekjur sjóðsins fara fram i samráði
við þá nienn, sem á hverjum tíma
annast kaup listaverka handa mál-
verkasafni ríkisins.
Listasafnshúsið mun því miður
eiga langt í land ennþá. En með sýn-
ingu Safns Markúsar heitins ívars-
sonar gefst listavinum öllum tæki-
færi til þess að sjá starf eins ein-
staks manns i þágu íslenskrar mynd-
listar. Ef dæmi hans gæti orðið
öðrum til eftirbreytni mundi liagur
liinnár ungu myndlistarmannastjett-
ar hjer á landi geta orðið annar og
betri en verið hefir lengst af, og ís-
lensk myndlist hlómgasl á ókomnum
árum.
lirjef frá London.
ENSKA ÞINGÍÐ Á ANNRÍKT.
Svo virðist sem enska pai’lament-
ið muni eiga annríkara á árinu 1944
en það hefir átt lengi. Síðan strið-
ið hófst hefir það öllu fremur verið í-
hugandi og ráðgefandi samkunda en
löggjafarþing. Vitanlega eru ýms lög
afgreidd á hverju þingi, en af-
greiðsla þeirra hefir tekið miklu
minni tíma en umræður um stríðið
og þau mál, sem standa í sambandi
við þau.
En nú á að fara að undirhúa
friðinn og til þess þarf parlamentið
að inna af hendi umfangsmikið
löggjafarstarf og undirbúa það í
nefndum.
Eitt af þessu er atvinna handa
hermönnum eftir stríðið. — Hefir
Bevin verkamálaráðherra þegar bor
ið fram frumvarp um skyldur vinnu-
veitenda til þess að láta menn, er
beðið hafa örkuinl í stríðinu, fá at-
vinnu. Annað frumvarp liefir hanii
horið fram um að tryggja fólki,
sem starfað liefir að hernaði og
liergagnaframleiðslu, að það fái aft-
ur atvinnu þá, sem það hafði fyrir
stríðið.
Þá er og á ferðinni nýtt frumvarp
til fræðslulaga, sem er mjög yfir-
gripsmikið, og jafnframt á að hækka
skólaskyldualdurinn upp i 15 ár á
næsta ári og síðan í 16 ár. Þegar
liin nýju fræðslulög eru komin til
framkvæmda, er gert ráð fyrir að
breska ríkið muni verja um 200
miljón pundum á ári til barna-
fræðslu og er það nærri tvöföld
upphæð á við það sem var fyrir
slríðið, og jafnmikið og öll útgjöld
enska rikisins voru árið 1914.
Vinnutiminn lengist hjá þingmönn-
u.mim. — Síðar verður tekið til með-
ferðar löggjöf uni nýbýlamál og
skiftingu lands í Bretlandi, sem er
ein.n merkasti þátturinn í endur-
skipulagningunni eftir striðið. Þá
stendur og til að koma uýrri skipun
á heilhrigðismálin og alsherjar
sjúkra-, elli- og atvinnutryggingar.
Til þess að koma öllum þessum
málum frain verður þingið að lengja
daglegan vinnutima sinn og lialda
fundi oftar i viku liverri en nú er.
Sonur: (kemur inn á skrifstofu
til föður síns) — Sæll, pabbi. Je
leit bara lijerna inn til þess a
bjó.ða þjer góðan daginn.
Faðir: — Þú komst of seint son-
ur sæll. Hún mamma þín kom hjer
áðan til að bjóða mjer góðan dag-
inn, og liún fjekk allt sem jeg hafði
í buddunni.
Egils ávaxtadrykkir
Merkileg málverkasýning.
Málverk Markúsar heitins ívarssonar.
C* ast