Fálkinn - 18.02.1944, Blaðsíða 13

F Á L K I N N
13
IÍONAN OG PRESTSSTARFIÐ:
Frh. af bls. 11.
fórnarþjónustuna. Þaö er augljóst
að um þetta sama leyti sigra'ði skoð-
un gamla testameritisins um minni
rjett konunnar. Hún tók ekki framar
virkilegan þátt i sjálfri guðsþjónust-
unni. KirkjuþingiÖ í Laodicea árið
365 útilokaði konuna frá prestsem-
bætti og bannaði henni að þjóna
fyrir altari. Kirkjuþingið í Orleans
511 neitaði henni um aðgang að öll-
um þjónustustörfum í kirkjunni.
Kirkjuþingið í Auxerre 587 bannaði
henni að meðtaka sakramentið með
berum höndum vegna óhreinleika
bcnnar og meðfæddrar synda.
En sem mótvægi frá því, að kon-
an var útilokuð frá guðsþjónustunni
var innleidd Maríudýrkun. í því
efni var farið út i öfgar og þvi hald-
ið fram „að engin náð berist nokkru
sinni frá liimni lil jarðar nerna fyrir
Maríu mey.“ Hinn mikli kirkjufræð-
ingur Germanus skrifar á þessa ieið:
„Enginn verður sáluhólpin neriia
fyrir þig, ó, allra lieilagasta jómfrú,
enginn finnur náð og miskunnsemi
nema fyrir þíg, ó, þú lireinasta.“
Svona var það þá, konan var ekki
verð til að standa fyrir framan jarð-
neskt allari og deila út náðarmeðul-
unum, en liún var þess verð að
standa fyrir framan hið himneska
altari og deila út guðs náð. Þetta
var ærið mikil mótsögn.
Lúther og siðbótin afnam liina
pfestlegu forsjá og gaf körlum og
konum trúarlegt frelsi. Hver einasti
maður ber ábyrgð á frelsun sálar
sirinar fyrir guði, án meðalgöngu.
Hjer er enginn munur á karli og
koiiu.
í orði kveðnu heldur Lúther því
þessvegna fram, að konan hafi jafn
mikinn rjett til að prjedika guðs orð
og maðurinn. Að hún er óhæfari til
þess en hann stendur i sambandi
við það, að hún er veikbygðari lík-
amlega og stendur nokkuð að baki
hvað skynsemi snertir. Það á aðeins
að hafa hagkvæma ástæðu fyrir aug-
um heldur Lúther fram, sá á að vera
prestur, sem best er lil þess fallinn.
Þessu heldur Lúther fram i riti
sínu: „Misbrúkun messunnar“ (frá
1522):
„Þegar páfatrúarmenn brýna fyrir
okkur orð Páls í 1. Kor. 14.34: Kon-
an á að þegja i söfnuðinum, það
er ekki leyfilegt neinni konu að hún
prjediki o. s. frv., þá svara jeg því
til, að ekki heldur leyfist málhölt-
um að tala í söfnuðinum, því að það
á að nota þær manneskjur til þess
að prjedika, sem best eru til þess
fallnar. Fyrir þeim eiga aðrir að
þoka sæti. Þessvegna skrifar Þáll
Timóteusi að hann skuli skipa þeim
að prjedika guðs orð, sem sjeu til
þess hæfir, og geti frætt og kent
öðrum. Því að sá sem á að prjedika,
þarf góðan róm, góðan framburð,
gott minni og aðrar náttúrugáfur.
Sá sem ekki hefir þessa hæfileika,
á að þegja og lofa öðrum að tala.
Þessvegna bannar Páll konunni að
prjedika i söfnuðinum, ef menn sjeu
til staðar, sem betur sjeu til þess
hæfir. Því hvernig á Páll að geta
risið móti lieilögum anda, sem heit-
ir því i Jóel 3.1 — „og dætur yðar
skulu spá“ —? Og í postulasögunni
21.8 stendur: Filippus „átti fjórar
dætur, ógiftar, sem allar spáðu.“
Þessvegna krefst reglusemi, agi og
heiður þess, að konur þegi, þegar
viðstaddir eru menn, sem geta tal-
að. En sje enginn karlmaður við-
stáddur, er prjedikað geti, þá er
nauðsynlegt að konur geri það.“
Það eru hagkvæmar ástæður, sem
vaka fyrir Lúther. Sá á að prjedika
og vera prestur, serii best er tii þess
hæfur, hvort heldur er karl eða
kona.
Enska kirkjan heldur í postullegu
röðina og hefir því sö.mu afstöðu
og kaþólska kirkjan. Henrik VIII.,
sem innleiddi ensku ríkiskirkjuna
bannaði jafnvel konunum að lesa í
biblíunni nema i nærveru manns, er
skýrt gæti fyrir henni texlann.
í „reformeruðu" kirkjunni i Eng-
landi og Ameríku er þetta með alt
öðru móti. Hin hagsýna trúhneigð,
sem einkennir þessi trúarfjelög
hennar, gerir þá kröfu til kristinna
manna, að þeir grípi sterkt inn i
þjóðfjelagslífið. Þetta liafði það í
för með sjer að not var fyrir starfs-
orku konunnar og hið lilýja hjarta-
þel liennar.
Fyrsta kirkjufjelagið, sem bæði i
„teori“ og „praxis“ gerði konuna
jafnrjettháa manninum voru kvek-
arar. Það sem úr sker hjá þeim, er
það hvort prjedikarinn liefir i sjer
„innra ljósið.“ En þar sem það er
að finna í jafnríkum mæli hjá kon-
um sem mönnum, þá verður enginn
munur á karli og konu. Konan hefir
þessvegna sömu hlutdeild í guðs-
þjónustunni og safnaðarstarfinu og
maðurinn.
Hinn mikli framgangur Hjálpræð-
ishersins á ekki livað sist rætur að
rekja til þess, að innan lians eru
karlar og konur jafnrjetthá. Þeir
Iiæfustu skipa æðstu stöðurnar án
tillits til þess, hvort um karla eða
konur er að ræða. Iíonurnar hafa
reynst svo duglegar i „Praxis“ og
hafa Icyst af hendi svo blesunarríkt
starf í þjónustu kristindómsins, að
önnur kirkjufjelög eru farin að í-
huga það, hvort þau liafi ráð á þvi
að fleygja frá sjer slíkri starfsorku.
Jafnvel hin mjög svo íhaldsama
enska rikiskirkja sá að hún varð að
breyta um. Árið 1921 skipaði hún
nefnd til að íhuga og gera tillögur
um, hvernig hún gæti sem best not-
fært sjer starfsorku kvenna með til-
liti til kirkjulegra starfa.
Starf nefndarinnar leiddi til j)ess
að stofnuð var kvenlega líknardeild-
in (diakoni). Síðan liefir konum í
Englandi verið leyft að prjedika
bæði í kirkjum og dómkirkjum.
Þróunin heldur áfram, þó seint
gangi, í áttina tiil liinnar kristilegu
hugsjónar: Það er enginn munur á
Gyðing og Grikkja, á þræli nje
frjálsum manni, á karli nje konu,
því að allir eru jafnir fyrir guði.
gaman að vita livað stallbróður hans ætlaðist
fyrir, en hann kunni ekki við að sletta sje •
fram í það.
Maigret fór hægt og liljóðalaust upp á loft
og þegar liann kom upp á stigagatið voru
þar fyrir honum tvær lokaðar dyr. Það var
að heita mátti dimmt þarna uppi, en þó gat
liann vel greint tvo hvíta dila, það voi'u
handföngin á dyrunum. Þau voru úr hvítu
postulíni.
Hann staðnæmdist sem snöggvast, og svo
stakk hann pípunni í vasann með eldinum í,
tók í annan lnirðarhúninn og fór inn og lok-
aði' dyrunum á eftir sjer.
Anna var þarna inni. Þarna inni var enn
dimmara en niðri. Herbergið virtista fullt
af einskonar grárri móðu, sem þó var ekki
jafnþjett alsstaðar en virtist vera þjettust i
hornunum.
Anna hreyfði sig ekki. Hafði hún ekki
héyrt til hans þegar hann kom?
Hún stóð við gluggann og horfði út a ána,
sem óðum var að hverfa í dimmunni. Á
bakkanum fyrir handan liöfðu verið kveikl
ljós og lagði af þeim rákirnar út á vatnið.
Maigret virtist því líkast sem liún væri að
gráta. Hún var liá. Hún virtist vera ítur-
vaxnari og reistari en nokkru sinni áður.
Grái kjóllinn hennar rann saman við
gráu móðuna í herbergkiu, svoleiðis að lik-
ast var eins og liún væri sjálf hluti af loftinu.
Þegar liann var aðeins eitt skref frá henni
brakaði í einu gólfhorðinu undan fætinum
á honum, en hún hreyfði sig ekki samt.
Og nú tólc hann hendinni um öxlina á
lienni með furðanlegri alúð. Hann varp önd-
inni um leið eins og maður, sem alt i einu
hættir að reyna að sýnast annar en hann
er og' getur loksins andað Ijettar.
„Jæja, þá getum við talað saman!“
Hún sneri sjer liægt að honum. Hún var
fyllilega róleg. Hver dráttur í andliti lienn-
ar varð eðlilegur.
Það var aðeins eins og liáls hennar þrútn-
aði dálítið, eins og undan einhverskonar
þrýstingi innan frá.
Þau heyrðu upp á loftið hverja einustu
nótu hljóðfærasláttarins neðan úr stofunni
og orðin, sem Marguerite söng........
Anna leit bláum augunum fast irin í augu
Maigrets. Ofurlitið titrandi ekkaliljóð heyrð-
isl frá lienni, en hún kæfði það jafnharðan
niðri í sjer og munnurinn fjekk aftur sitt
fasta og rólega yfii’bragð, sem var í fuilu
samræmi við útlit hennar að öðru leyti.
Tíundi kapítúli: SÖNGUR SÓLVEIGAR.
„Hvað eruð þjer að vilja liingað upp?“
Þó að undarlegt mætti virðast var eng-
inn ávítunarhreimur í rödd Önnu. Hún
liorfði alvarlega á liann, og ef lil vill leynd
ist einhverskonar ótti undir hinu rólega yf-
irhragði liennar. En alls engin óvild.
„Þjer heyrðuð hvað jeg sagði áðan, var
ekki svo? Jeg fer lijeðan í kvöld. Þessa und-
anfarna daga liöfum við haft mikið saman
að sælda, þjer og jeg — eða finst yður það
ekki? ......“
Hann leit kringum sig. Horfði á stóra
rúmið, sem þær sváfu i systurnar, hún og
Maria, horfði á hvíta bjarnarfeldinn á gólf-
inu, á veggfóðrið, sem var alsett litlum,
hleikrauðum hlómum, á klæðaskápinn með
stóra speglinum í lmrðinni, en í þeim spegli
sást nú ekkert annað en dimma og skuggar.
„.... og jeg vildi ekki fara fyrr en jeg
hefði talað út við yður.“
Glugginn var eins og grátt tjald og þar
sást móta fyrir dekkri skugga, sem sífelt delct
ist með' hverri mínútu. Það var höfuð Önnu.
Og alt í einu tók Maigret eftir dálitlu, sem
hann hafði ekki sjeð áður. Fyrir lclukku-
slundu áður hefði hann ekki getað sagt um
hvernig hún greiddi á sjer hárið. Nú vissi
liann það. I langar, mjóar fljettur, sem hún
vatt saman í hnakkagrófinni.
„Anna!“ kallaði frú Peeters fyrir neðan
stigann.
Hljóðfæraslátturinn var þagnaður, Þau
þarna niðri höfðu að minsta kosli lekið
eftir að Anna og Maigret voru horfin.
„Já .... Jeg er hjerna uppi.“
„Hefirðu sjeð fulltrúann?“
„Já .... Við erum að koma.“
Hún hafði fært sig fram að dyrunum
meðan hún svaraði. Svo lolcaði hún þeim
aftur og færði sig til Maigret; hún var mjög
alvarleg á svipinn og slarði fast á hann.
„Hvað vilduð þjer mjer hingað?"
„Þjer vitið það jafrivel og jeg.“
,Hún leit ekki undan. Hún stóð þarna
hlátt áfram, starði enn jafn ákveðið á hann
og spenti greipar, líkt og gamlar konur gera
stundum.
„Hvað ætlið þjer að gera?“
„Jeg hefi sagt yður að jeg er að fara lil
París.“
Loksins mátti heyra titring í rödd hennar
er hún spurði:
„Og livað ætlið þjer að gera við mig?“
. Þetta var í fyrsta skifti, sem luin hafði
ekki haft fullkomna stjórn á tilfinningum
sínum. Hún var sjer þessa meðvitandi sjálf,
og það var engin vafi á því, að það var til
þess að leyna þeim sem hún gékk yfir þvert
gólfið fram að dyrunum og kveikti á Ijósinu.
Lampinn var með gulum silkiskerm og