Fálkinn - 23.03.1956, Blaðsíða 4

4
FÁLKINN
ORRUSTA
VIÐ
ROSTUNGA
Hvítabjörninn — konungur íshafsins, er drjúg björg í bú hjá Eskimóunum, en
þó ekki eins og selurinn.
ÆTTU að þér, Ayranni! Ég fleygði
frá mér myndavélinni og greip
til byssunnar. Hvítabjörn rak upp
hausinn aðeins tvo metra frá bát-
skriflinu okkar með bramminn reidd-
an. Áhuginn brann úr augunum á Ayr-
anni er hann sveigði bátnum á síð-
ustu stundu, svo að sjórinn gusaðist
á björninn, undan utanborðshreyfiin-
um. Við brunuðum burt, snerum svo
við og fórum að fikra okkur nær
honum aftur.
— í guðs bænum, Ayranni, farðu
varelga. Þú mátt ekki verða æstur.
Og þú kannt ekki einu sinni að synda!
Mér Jíkaði þetta ekki. Ayranni hafði
engan áhuga á kvikmyndatöku. í
hans augum var björn aðeins björn.
Og undir eins og við sáum björninn,
gat hann ekki um annað hugsað en
drepa hann.
Svona björn jafngildir 700 kílóum
af mat handa mönnum og hundum.
Og matur er dýrmæt eign á þessum
slóðum. En ég liafði reynt að sýna
Ayranni fram á, að hann yrði að erta
björninn fyrst, svo að ég gæti náð
mynd af reiðum hvítabirni. Svo mátti
Ayranni skjóta björninn á eftir.
Hann mun hafa haldið að ég væri
ekki með öllum mjalla! Með mesta
fýlusvip skaut hann tveim skotum
rétt við hausinn á birninum, sem
hringsólaði fram og til baka. En þeg-
ar hann sá hvernig vonskan skein
úr augunum á birninum, fór hann að
tiafa gaman af þessu og fór að gerast
djarfur.
— Vertu nú rólegur, sagði ég og
tók upp myndavélina. Nú vorum það
við, sem eltum björninn, er synti á
undan okkur eins liart og hann gat.
En nú sneri báturinn frá — l)jörninn
hafði vippað sér upp á jaka.
Ég tók öndina á lofti er ég sá hve
hreyfingar þessarar sterku skepnu
voru fimlegar. Vatnið lak úr þéttum
feldinum og björninn leit sitt á hvað.
Hann urraði ekki — hann hvæsti.
Ayranni mun hafa álitið að við ætt-
um að elta hann upp á jakann. Hann
stýrði að jakabrúninni. En þá sneri
björninn frá, hljóp yfir jakann og
renndi sér niður i sjóiun hinu meginn.
Við flýttum okkur að sigla kringum
jakann til að hitta björninn aftur.
Himinninn var heiður og blár og
skær litur á sjónum. Svo langt sem
augað eygði var hann atþakinn smá-
um jökum. Við sáum móta fyrir
ströndinni i svo sem tíu kílómetra
fjarlægð. Ég leit á myndavélina: —
aðeins 8 metrar af filmu eftir.
Ayranni hægði á hreyflinum og við
eltum björninn, sem var 7—8 metra
á undan okkur. Allt í einu stefndi
hann á nýjan jaka, stærri en þann
fyrri. Við lentum tíu metra frá hon-
um og hjuggum hakanum í jakabrún-
ina.
Við færðum okkur varlega nær
birninum. Hann var á dálitilli bungu,
mjaðmarhæð hærri en við — hvæsti
og lét skína í tennurnar. Svo reis
hann upp á afturlappirnar og tók
hrömmunum yfir hausinn. Hann mun
liafa verið um þriggja metra hár.
Þetta þoldi Ayranni ekki. Hann
skaut tvisvar, björninn lét hrammana
síga og riðaði. Feldurinn varð rauð-
ur af btóði. Hann tók kipp í áttina
til okkar. Svo valt liann um — og
lá kyrr . ..
Ayranni fláði björninn og brytjaði
hann, en ég sat og var að hugsa um
hve heppnir við hefðum verið. Það
er sjaldgæft að rekast á hvítabjörn
þarna inn á milli jaka í Hudsonsflóa.
Við höfðum farið í þessa veiðiferð
um morguninn. Ayranni var annál-
aður veiðimaður og besti fylgdarmað-
ur sem kosið varð á.
Ég hafði verið löghlýðinn og ekki
skotið einu einasta skoti. Ráðuneytið
hafði nefnilega sett strangar reglur
um dýravernd á þessum slóðum.
Eskimóar mega drepa ákveðinn dýra-
fjölda á ári, því að þeim er það lífs-
nauðsyn. En hvítur maður má yfir-
leitt ekki stunda veiðar — nema undir
sérstökum kringumstæðum og eftir
að maður hefir dvatið svo og svo
lengi á staðnum.
'Þó að ég hefði veiðileyfi lél ég
Eskimóana um veiðina. En daginn
sem ég fór að kvikmynda rostungana
og hundruð af þeim réðust á mig,
hikaði ég ekki við að nota byssuna.
IÍOSTUNGA-ATLAGA.
Ayranni aðvaraði mig áður en við
fórum af stað: — Rostungar eru
hættulegir, sagði hann. — Ráðast á
mann ef þeir reiðast ,og drepa ef þeir
særast!
Ég spurði hvort flest dýr reyndu
ekki að gera það.
— Getur verið. En rostungurinn er
mjög hættulegur. Hann ræðst á bát-
inn með tönnunum og sökkvir hon-
um. Ef þú stendur á jakabrún heggur
hann þig með tönnunum. Ef þú skýtur
liann kemur hann á eftir þér þó að
hann sé nærri dauður. Hann getur
teygt hausinn og stangað þig þótt þú
sért tvö fet frá honum, og haldir þig
öruggan. Og hann syndir hraðar en
bátur með tíu hesta vél.
— Já-já, Ayranni, sagði ég. — Nú
máttu ekki leika þér að dauðanum
eins og þú gerðir þegar við hittum
hvítabjörninn. Ég vill taka myndir
og ekkert annað.
— Já, já, ég fer varlega, sagði hann.
— Sjáðu bara til.
Svo héldum við af stað. Og það kom
brátt á daginn að ég virti aðvörun
Ayrannis meira, en hann mína. Við
sigldum á slóðir, sem við höfðum séð
marga rostunga á daginn áður. Ég
hafði heyrt snörlið í þeim um nóttina.
Næturnar eru hljóðar, svo að maður
heyrir langt þarna nyrðra.
Ayranni sat við stýrið og gætti vél-
arinnar. Ryssan lá á hnjám hans. Ég
sat frammi í með myndavélina og
303-riffillinn lá skammt frá mér.
Við sáum þá undir eins og við kom-
um inn í isinn. Heila torfu. Yfir
hundrað rostungar Jágu á víð og
dreif á jökunum. Það var svo að sjá
sem þeir svæfu, að minnsta kosti
hreyfðust þessi ketfjöll ekki. Ef mað-
ur hefði ekki séð vígtennurnar, mundi
ckki hafa verið auðvelt að sjá hvað
þetta var.
Þarna voru tveir ungir rostungar
að eigast við á einum jakanum. Þeir
runnu hvor á annan svo að glamraði
í vígtönnunum. Ayranni stýrði var-
lega milli jakanna. — Þeir lireyfa
sig ekki, sagði hann. — Taktu myndir
núna.
En honum skjátlaðist. Nú fóru þess-
ir klumpar að hreyfast. Urgið i bátn-
um við jakabrúnina hafði styggt þá.
Þeir stungu sér i sjóinn hver eftir
annan. Og þeir stefndu á okkur, eitl-
livað fimmtíu í hóp. Ég lieyrði sogin
i þeim á sundinu.
Von bráðar liöfðu þeir umkringt
bátinn, og ég sá að Ayranni fór að
Eskimói skutlar rostung. Það var gamla veiðiaðferðin, en nú nota þeir byssur.
Rostungar sjást nú hér um bil aldrei við íslandsstrendur. En við Grænland,
einkum vestanvert, er allmikið af þessari einkennilegu skepnu, og gera norsk
selveiðiskip sér stundum ferð norður í Baffinsflóa á rostungaveiðar. — En
varasamt getur verið að komast í tæri við rostungana vopnlaus. — Þetta
sýnir sagan sem kanadiski læknirinn Joseph P. Moody segir af sér og Eski-
móanum Ayranni, er þeir lentu í rostungatorfunni. Frásögnin er tekin úr
bók sem læknirinn hefir skrifað og heitir: „Arctic Doctor“.