Fálkinn - 04.05.1956, Blaðsíða 4

4
FÁLKINN
Ijónið - honungur dýranna
Sænski ferðalangurinn GÖSTA MOBERG hefir skrifað skemmtilega grein
um ljónin, sem fer hér á eftir — nokkuð stytt — og lýsir þar ýmsum eigin-
leikum þeirra, sem aðrir hafa ekki fært í frásögur.
‘V*AÐ er gaman að sjá fullþroska
ijón í óbyggðum. Tignarlega og
hnarreista veru með hvöss augu, skim-
andi i kringum sig með drottnarasvip.
Og lieyra þrumuröddina, sem lieyr-
ist í meira en tiu kílómetra fjariægð
og þaggar niður í öllum skepnum
öðrum.
Þvi miður eru hinir innri eigin-
leikar ljónsins ekki í samræmi við
hið höfðinglega útlit og þrumurödd-
ina. Ljónið er að nokkru leyti svipað
svertingjanum, sem oft vill sýnast
öllum djarfari, en er þó mesta bleyða.
Ljóninu hefir lengi verið eignað hug-
rekki og göfuglyndi, sem það alls ekki
á til, því að venjulega ræðst það aftan
að bráð sinni eða hremmir hana í
náttmyrkrinu. Ljónin i óbyggðunum
bera sjaldan höfuðið hátt. Oftast er
hausinn jafnhátt eða lægra en herða-
kamburinn, og er þetta gert til að fela
sig fyrir bráðinni. En þegar veiði-
ferðinni er lokið og ljónið gengur
heim í liýði sitt i dögun er það hnar-
reist og montið. Og þá er það sjaldan
hættulegt manninum, þvi að það hefir
saddan kvið.
Fyrir hundrað árum mátti sjá ljón
um alla Afríku, sunnan frá Góðrar-
vonarhöfða og norður að Atlasfjöll-
um, og frá Kap Verde til Somali-
'lands, nema á eyðimörkunum og í
frumskógunum. Þau eru ekki öll eins,
senegalíljónið var minnst, en berba-
Ijónið í Norður-Afríku var stærst, en
nú hefir því verið útrýmt. Ljónin í
Kap og Abessiníu eru stór, og með
loðinn kraga urn hálsinn og niður á
kvið. Lengsta Ijónið af þessum teg-
undum, sem skotið hefir verið, var
305 sentimetra langt. Magurt en sterkt
karlljón og reyndist vega 170,5 kíló.
Minnstu ljónin eru nú í Somalilandi
og í Katanga í austanverðri Mið-
Afríku.
í Asíu er fátt um ljón nú orðið, og
ekki nema á tilteknum svæðum. Pers-
neska ljónið er minnst allra núlifandi
tehunda, en indversk ljón geta orðið
á stærð við stærstu Afríkuljónin.
Hafa veiðst þar 269 cm. ljón — að
frátöldum halaskúfnum — og 106 cm.
há á herðakambinn. Ljónin í Mesó-
pótamíu eru líka mjög stór.
Rómverjum þótti góð skemmtun að
sjá ljón og menn eigast við. Þegar
Fluvius Mobilus haíði unnið sigur í
Artolíustríðinu efndi hann til inikilla
leika í Róm, órið 106 f. Kr., og þar
voru ljón látin berjast í fyrsta skipti.
Þessar sýningar voru Rómverjar æst-
ir í að sjá, og einu sinni lét Pompejus
600 ljón eigast við í hringleikahúsi,
og Julius Cæsar safnaði 400 Ijónum
til Róm. Hadrian keisari lét drepa
ljón svo að hundruðum skipti til þess
að lofa lýðnum að sjá blóð, en Marcus
Aurelíus lét skjóta meira en 100 ljón
á leiksviðinu — með boga.
Vegna þessara stórdrápa varð si og
æ erfiðara að ná í Ijón til sýninganna,
því að þeim fækkaði á veiðislóðunum
og urðu miklu varari um sig en áður.
Loks voru þau friðuð.
Ljónið er næturdýr eins og leður-
blakan og forðast sól og hita. Að deg-
inum til er hægt að komast mjög
nærri ljónum án þess að þau ráðist
á mann. Þau hypja sig þá liægt og
liægt undan. Prófessor einn og land-
könnuður hefir sagt mér, að einu
sinni lá leið hans fram hjá kletti, er
hann var á göngu í óbyggðum Austur-
Afríku. Munaði þá minnstu að hann
dytti um ljón, sem lá undir klettinum
hálfsofandi. Prófessorinn stansaði,
lafhræddur, en ijónið reisti hausinn
lítið eitt og urraði. En sá lærði maður
Meðan afkvæmi ljónsins eru lítil, eru þau einstaklega meinleysisleg og nauðalík venjulegum hvolpum af
hundakyni.
Þegar ljónin hafa étið fylli sína i
veiðiferðinni og halda heimleiðis,
sýna þau oft nýja hlið á skaplyndi
sínu. Einu sinni er ég var á ferð i
Tsad-nýlendunni í frönsku Mið-Af-
ríku, frétti ég að fjórir strútshamir
Konungur dýranna er raddsterkur og vel tenntur.
áttaði sig á hvernig komið var, og í
staðinn fyrir að taka til fótanna
gekk hann ihægt og rólega tilbaka,
sönni leiðina og liann hafði komið,
til þess að æsa ekki ljónið með því
að sýna á sér hræðslu.
í einni af ferðum mínum kom ég
til Mopti-þorps í franska Sudan. Þeir
fáu hvítu menii, sem áttu heima í
Mopti höfðu, eins og víða er siður
í þess háttar nýlendum, stofnað með
sér klúbb, og hittust í rökkrinu lil
þess að tala saman um nýjustu fréttir
að heiman, og þess liáttar. Eitt kvöldið
kom maður inn til þeirra og á eftir
honum kom ljón, að vísu ekki stórt,
en tjón var það nú samt. Ég beið
með óþreyju þess sem nú mundi taka
við. En tjónið var hið rólegasta. Ég
kynntist bæði Frakkanum og ljóninu
tians og fékk meira að segja að klappa
þvi, án þess að það ókyrrðist nokk-
uð. Það var með sár á nefinu, og er
ég spurði hvernig á því stæði, svar-
aði eigandinn, að hvenær sem ljónið
væri lokað inni í búrinu og húsbónd-
inn færi eitthvað frá, færi það að núa
nefinu við járnrimarnar tit þess að
geta komist út og fylgt honum. Þess
vegna hafði liann tjonið með sér
hvenær sem hann gat komið því við.
Ári síðar frétti ég að átta mánuðum
eftir þetta, þegar tjónið var orðið
futlþroska og fékk að vera frjálst oft-
ar, 'hefði litlu munað að slys hlytist
af þvi. Gestur hafði komið og var að
tata við húsbóndann. Eftir nokkra
stund kom ljónið labbandi inn, geng-
ur að stólnum sem gesturinn sat í og
leggst hjá honum til að láta klappa
sér. Alll í einu stendur ljónið upp á
afturlappirnar og leggur báðar fram-
lappirnar á axlirnar á gestinum og
glefsar í hnakkann á honum eins og
hvolpur í leik. En svo opnar það
ginið meira og meira, svo að höfuð og
háls mannsins hverfur því nær inn
í ginið, og teggur að. Mannauminginn
stirðnaði af hræðslu og þorði ekki
að hreyfa sig, en eigandanum tókst
með naumindum að láta ljónið opna
kjaftinn aftur og bjarga manninum.