Fálkinn - 18.05.1956, Blaðsíða 4

4
FÁLKINN
* Konungsefnið Konstantín *
Saga Grikklands á þessari öld hefir verið umhleypingasöm, ekki síður en í
öðrum Balkanríkjum. Þó er Grikkland eina landið þar á skaganum, sem enn
hefir konungsstjórn — hvað lengi sem það verður. Og Grikkir eru státnir
af ríkiserfingjanum sínum — Konstantín, sem er fjórði maður frá Kristjáni
IX. Danakonungi.
Grísku konungshjónin, Konstantín (í skátafötum) og Irene.
ÆRIN vanhöld hafa orðið i konunga-
liðinu það sem af er öldinni. Það er
mikið til í þvi, sem Kristjáni X. er
eignað af að hafa sagt við son sinn,
núverandi Danakonung, að „det er en
daarlig branche vi gaar i“. Um alda-
mótin voru ekki önnur lýðveldi til
í álfunni en Frakkland og Sviss, en
nú eru aöeins sjö konungsríki eftir.
Sex þeirra eru á norðvesturbarðinu
á álfunni — Belgía, Bretland, Dan-
mörk, Holland, Noregur og Svíþjóð,
en að suðaustan er Grikkland eitt
eftir. Hefir það þó orðið konungslaust
iivað eftir annað, en konungdæmið
jafnan verið endurreist.
Ókyrrðin um griska konungdæmið
hófst er Georg Grikkjakonungur var
myrtur í Saloniki nokkru fyrir fyrri
heimsstyrjöldina. Hann hafði ríkt
lengi og varð vinsæll. Ivristján IX.
hafði fyrir tilmæli stórveldanna leyft
að hann yrði konungur hins endur-
reista Grikklands og fór allt fram
ineð friði og spekt í Grikklandi um
hans daga, uns Balkanstyrjaldirnar
dundu yfir, sem eins konar forleikur
að heimsstyrjöldinni.
Konstantín sonur hans tók konung-
dóm eftir föður sinn, en „embættis-
ferill“ hans varð skrykkjóttur, bæði
vegna íhlutunar stórveldanna og
vegna andstöðu liins áhrifamikla
stjórnmálamanns Venizelosar. Konst-
antín var nátengdur Þýskalandskeis-
ara og tók málstað hans í fyrri styrj-
öldinni, en þjóðin liafði samúð með
Bretum og Frökkum, og varð þetta
til þess að Konstantín varð að afsala
sér konungdómi, en náði þó i tignina
aftur. Siðan valt á ýmsu árin milli
styrjaldanna, og yrði of langt að rekja
það hér.
Þegar Grikkland flæktist inn í síð-
ari heimsstyrjöldina, við það að
Mussolini sendi her manna inn í land-
ið, var Georg II. konungur í Grikk-
landi. Grikkir vörðust ítölum vel í
heilan vetur, en vorið 1941 þótti Hitler
að ekki mætti við svo búið standa og
sendi öflugan þýskan her lil Grikk-
lands og það dugði. Grikkir misstu
land sitt en vörðust þó á Krit jiangað
til Þjóðverjar sendu fallhlífarhersveit-
ir þangað. Nú varð Georg II. að flýja
frá Ivrít og sömuleiðis yngri bróðir
hans, Páll, sem þá var ríkiserfingi.
Flýðu þeir fyrst til Cairo, en þar
skildust leiðir þeirra. Georg fór til
London með stjórn sína, eins og fleiri
landflótta þjóðhöfðingjar, en Smuts
þáverandi ríkisstjóri í Suður-Afríku
bauð Páli að setjast að í Pretoria,
ásamt Frederiku konu sinni. Þá var
Konstantín sonur þeirra rúmlega árs
gamall, fæddur 3. júní 1940, cn Sophia
systir lians tveimur árum eldri. Þriðja
barn hjónanna, Irene, fæddist i
Pretoria 1942.
Það voru erfið ár sem Páll og fjöl-
skylda hans lifðu í útlegðinni, eink-
um þó meðan á flóttanum stóð. Eftir
veruna á Krit voru krakkarnir hlóð-
risa eftir veggjalús og þau urðu fyrir
margvíslegu hnjaski á hinum sífelldu
ferðalögum.
Árið 1947 dó Georg II. skyndilega.
Hann var ógiftur og barnlaus og nú
varð Páll bróðir hans konungur og
settist að i höllinni i Aþenu, en oft
dvelur fjölskyldan í sumarhöll á eyj-
unni Petali, milli Attiku og Evboeu.
Georg hafði ekki verið ástsæll af
þjóðinni, hann þótti dulur og ein-
strengingslegur og ekki við alþýðu
skap. En öðru máli var að gegna um
Pál bróður hans, og þá ekki síður um
drottninguna, Frederiku, sem þykir
mikið sómakvendi og er mjög alþýð-
leg í liáttum.
Konunghjónin voru einliuga um að
ala upp börn sin eins og annarra
manna börn. Þau voru látin ganga
í barnaskóla með börnum bakarans
og skósmiðsins, og lagt ríkt á við
kennarana að gera þeim eklci hærra
undir höfði en öðrum börnum. Þetta
gafst vel og krakkarnir urðu hispurs-
laus og frjálsmannleg og laus við allt
yfirlæti. En að loknu barnaskólanámi
voru telpurnar sendar í heimavistar-
skóla í Sviss. Er þessi skóli víðfrægur
fyrir uppeldisaðferðir þær, sem fyrst
voru notaðar í þessum skóla í til-
raunaskyni, en hafa gefist vel. Var
það Max prins af Baden sem stofnaði
ljennan skóla, og meðal nemanda það-
an er Philip hertogi af Edinburgh.
En ríkiserfinginn átti að ganga í
skóla í Grikklandi. Páll konungur er
mikill áhugamaður um uppeldismál,
og afréð að láta stofna nýjan skóla,
þar sem reyndar yrðu nýjar uppeldis-
aðferðir, og senda Konstantin þangað.
Skóli þessi heitir „Anavryta" og
liar eru kenndar allar venjulegar
námsgreinar unglingaskóla. Þetta er
heimavistarskóli og nemendurnir eru
þar niu mánuði ársins. Vistin er
frcmur fábreytileg. Nemendurnir sofa
í stórum stofum, tíu í hverri og ein
matstofa er fyrir alla nemendurna
og skiptast þeir á að ganga um beina
og hjálpa til í eldhúsinú. Nemendurnir
eru við eitthvað hundnir frá þvi
klukkan liálfsjö að niorgni til hálf-
niu að kvöldi. Auk bóknámsins læra
þeir trésmíði og málmsmíði, grafa
letur og myndir og iðka íþróttir,
sérstaklega fjallgöngur, skíðagöngur
og siglingar.
Konstantín er enginn eftirbátur í
neinu. En af skólafögunum skarar
hann mest fram úr í forngrísku og
grískri sögu. Hann er með hestu
skylmingamönnum i skólanum, ágæt-
ur sundmaður og fær i alls ’konar
knattleikum.
Það fer mikið orð af hæfileikum
Konstantins. Hann er gáfaður en ekk-
erl undrabarn. Og það kemur fyrir
að hann fær refsingu fyrir brot á
skólareglunum, sem eru mjög strang-
ar. Sú refsingin sem lionum þykir
verst er að fá ekki að fara heim á
frídögum skólans, eins og hinir
strákarnir.
En í fríunum er liann lengstum að
sigla og veiða með föður sínum, eða
í gönguferðum með systrum sínum.
Systkinin eru mjög lík í sjón, öll
Ijóshærð og hláeygð og hjört yfirlit-
uin. En þau eru ólík að skaplyndi.
Eldri systirin, Sophia, er mjög liæg
Páll Grikkjakor.ungur og Frederika drottning og til hægri börn þeirra þrjú: Irene, Konstantín og Sophia.