Fálkinn - 15.06.1956, Qupperneq 7
FÁLKINN
7
HAMINGJA.
En árið 1942 — um sama leyti sem
liann sá Joan Barry fyrst kynntist
hann líka Oonu O’Neil, dóttur hins
fræga leikritahöfundar Bugene O’Neil.
Þau giftust áriö eftir ■— í júní 1943
— og meðan á hinum ógeðfelldu mála-
ferlum stóð reyndist Oona honum hin
besta stoð og varð honum til ómetan-
legrar huggunar.
Hún var aðeins 18 ára er ])au gift-
ust. Hann var 54 — nákvæmlega
þrisvar sinnum eldri, en þetta er eina
lijónabandið hans sem hefir reynst
haldgott og fyllilega hamingjusamt.
Oona var sú eina af konum hans sem
þráði að eignast heimili en hirti ekki
um að komast á græna grein sem
kvikmyndadís.
Þó að hún væri svona ung tóksl
henni fljótt að stjórna hinu stóra
'heimili, og þó að hún hafi sistækk-
andi barnalióp að hugsa um er hún
fyrsta konan sem hefir getað hlíft
Chaplin við amstm og ergelsi heima
fyrir.
Allt gengur um hennar hendur, en
hún reynir aldrei að trana sér fram
við hliðina á sínum fræga eiginmanni.
— Ég er bara konan hans, sagði
hún einu sinni við blaðamenn, sem
vildu fá hana til að segja eitthvað
um manninn, heimilisstörfin og börn-
in. — Ég hefi ekkert að segja.
En allijr sem sjá þau saman eru
sannfærðir um að þau séu hamingju-
söm.
Ofsóknirnar héldu áfram og nú var
þess blátt áfram krafist að liann yrði
gerður landrækur, þvi að hann hefði
dvalið í Ameríku í 35 ár og neitaði
enn að gerast ameriskur ríkisborgari.
Og þess var krafist, að „hinar við-
bjóðslegu kvikmyndir hans verði
leknar af sýningarskrá kvikmynda-
húsanna, svo að æskulýðurinn verði
ekki fyrir illum áhrifum.“
Þessi illviga sök náði liámarki árið
1952. En Chaplin reyndi i lengstu lög
að láta árásirnar eins og vind rim
eyrun þjóta, og hélt áfram að vinna.
Hann gerði tvær myndir i viðbót.
MONSIEUR YERDOUX
— SIÐLAUS MYND.
Sú fyrri hét „Monsieur Verdoux“
og byggðist á hugmynd frá Orson
Welles. Það tók tvö ár að gera hand-
ritið en myndatakan byrjaði sumarið
1940.
Þessi mynd var gerólík öllum
myndum, sem Chaplin hafði gert áð-
ur. Nú var umrenningurinn á stóru
stígvélunum orðinn nettur og snyrti-
legur bankaritari, samviskulaus níð-
ingur sem hafði aðeins eitt áhugamál:
að myrða kvenfólk fyrir peninga.
Chaplin sagði að myndin væri skop-
mynd af kynslóð þeirri, sem aðeins
hugsar um strið.
„Monsieur Verdoux" varð fyrir
heiftarlegum árásum en vakti líka
hrós og aðdáun. Fólk deildi mikið
um myndina og deilir enn um þeð sem
i henni felst.
Nú voru synir Chaplins háðir komn-
ir heim úr striðinu. Sá eldri, Charles
fór undir eins að starfa við útvarp
og sjónvarp í Hollywood, en Sydney,
sá yngri, stofnaði leikfélag ásamt
tveimur kunningjum sínum. Þeir
leigðu sér leikhús skammt frá Holly-
wood og tókst að koma sér upp sæmi-
legum leikflokki, sem þeir stjórna
með góðum árangri.
„LIMELIGHT".
Eitt kvöld árið 1948, þegar Sydney
Chaplinfjölskyld-
an. Efst Chaplin
og Sydney, sonur
Litu Grey. T. h.
Oona Chaplin og
í miðju börnin
fjögur: Geraldine
9 ára, Michael 7
ára, Josephine 4
ára og Victoria
2'/2 árs. Charles
yngri og yngsta
barnið, Eugene
vantar á myndina.
stóð bak við tjöldin og beið eftir að
tjaldið væri dregið upp, var honum
sagt að verið væri að spyrja eftir
honum i sirna. Það var faðir hans.
— Ég hefi hlutverk handa þér i
næstu kvikmyndinni minni, sagði
Ghaplin. — Komdu til mín á morgun,
við skulum tala um þetta.
Handritið var ekki fullgert. En efnið
var þrauthugsað. Myndin átti að fjalla
um gamlan vísnasöngvara, sem hafði
farið í liundana vegna ofdrykkju. Var
það kannske faðir hans, sem var að
ganga aftur þarna?
Ohaplin var heilt ár að skrifa þetta
handrit. Það varð 750 blaðsíður. Var
óhjákvæmilegt að stytta það mikið —
venjuleg kvikmyndahandrit eru kring-
um 120 síður. En eftir allan „niður-
skurðinn“ varð myndin þó í lengsta
lagi. Það tekur meira en tvo tíma að
sýna hana.
Sydney átti að leika sihungraðan
tónlistarmann. En hann var full
pattaralegur til þess.
— Hvað ertu þungur? spurði
Chaplin.
— Áttatíu kíló, svaraði strákur.
— Þú verður að megra þig, sagði
pabbi gamli.
Eins og vant var auglýsti Chaplin
eftir leikara í aðal kvenhlutverkið.
Hann las bréf svo þúsundum skipti
og prófaði mörg hundruð stúlkur fyrir
myndavélinni, en líkaði ekki við neina
þeirra.
Kunningi hans sem var nýkominn
frá London, sagði lionum frá ungri
stúlku, sem liéti Claire Bloom. Hann
hafði séð hana i nýtisku leikriti í
London.
Chaplin bað liana um að koma til
New York. Hann lét hana prófa sig
fyrir ljósmyndavélinni og tók hana í
hlutverkið. Síðan sendi hann marga
ljósmyndara til London til að taka
útimyndir af ýmsum stöðum í borg-
inni, en sprengjur Hitlers höfðu eyði-
lagt ýmsa þessa staði, svo að Chaplin
lét gera eftirmyndir af þeim eftir
minni, á leikstöð sinni i Hotlywood.
Hann samdi tónleikana fyrirfram
og gekk frá dönsunum og teiknaði
búningana.
— Ég hugsa að hann liefði saumað
skóna líka ef hann hefði liaft tíma
til þess, sagði Sydney.
Ghaplin réð til sín ýmsa gamla
listamenn, sem ekki höfðu liaft at-
vinnu í mörg ár. Hann sýndi mikla
þolinmæði er hann var að fá þá og
reyndi að auka sjálfstraustið hjá
þeim.
í „Liinelight“ eru margir úr
Ghaplinfjölskyldunni. C-harles, eldri
sonurinn leikur trúð. Og öll börn
Oonu, nema það yngsta, sjást i byrj-
unaratriðinu, þar sem Chaplin gengur
fram hjá með lírukassann sinn á leið
heim til sin.
Oona er líka í myndinni. Hún hljóþ
í skarðið fyrir Claire Bloom eftir að
hún varð að fara lil London og er
í þeim atriðum myndarinnar, sem
sýna veiku stúlkuna í fjarlægð.
Margir álitu að of mikið væri tal-
að í þessari mynd og margir söknuðu
umrenningsins frá gamalli tið. En allir
voru sammála um að þessi mynd sé
með þeim bestu, sem Chaplin hefir
tekið. Og lagið, sem gengur gegnum
alla myndina hefir orðið eitt vinsæl-
asta dægurlag síðustu ára, undir
nafninu „Kveðja“. Það heyrist frá
öllum útvarpsstöðvum Evrópu, er
leikið af litlum kaffihúsahljómsveit-
um i Sviss og sungið af dægurlága-
söngvurum í París og hlístrað af
sendisveinum um allan heim.
Margaret prinsessa var á frumsýn-
ingunni í London. Þar var Chaplin
hylltur af mannfjöldanum og varð að
fara upp á pallinn og hneigja sig.
Hann hafði Claire Bloom með sér og
lofaði mikið leik hennar í myndinni.
„DISPLACED PERSON“.
En meðan þessu fór fram fór að-
staða hans til Bandarikjanna siversn-
andi. Það hafði verið tilkynnt að frá
því augnabliki sem Chaplin færi frá
Bandaríkjunum, yrði hann talinn í
hópi þeirra útlendinga, sem ekki væri
óskað eftir að kæmi aftur. Og lionum
mundi ekki verða leyft að koma aftur
fyrr en rannsókn hefði leitt í ljós,
að hann ætti skilið að fá landvist.
Eftir 40 ára starf var Chaplin
þannig gerður útlægur, og byggðist
þetta á óstaðfestum fullyrðingum um
að hann væri kommúnisti. Hann er
óefað frægasti núlifandi útlagi ver-
aldar.
Hann varð ekkert hissa á þessu og
virtist ekki taka sér það nærri. Hann
hafði farið með fjölskyldu sína með
sér til London, en nú fór konan til
Ameriku lil þess að ráðstafa búinu.
Hún var Amerikumaður og ekki hægt
að neita henni um landgönguleyfi.
Hún koni aftur eftir viku, og nokkur
hluti af eign Chaplins var yfirfærður
til Sviss, því að þar ætlaði hann að
setjast að.
Þau keyptu sér hús i Vevey við
Genfarvatn. Það er hátt uppi i lilíð
og stór og fagur aldingarður í kring.
Sagt er að þessi bústaður hafi kostað
Chaplin yfir 4 milljón krónur.
í Vevey cignaðist Oona fimmta
barnið sitt. Það var strákur, og heitir
í höfuðið á Eugene O’Neil, afa sín-
um. Og i Vevey situr Chaplin og er
að semja handrit að nýrri kvikmynd,
sem hann ætlar að taka í Englandi.
Mesti kvikmyndajöfur veraldar,
Sam Goldwin aðalforstjóri Metro-
Goldwin-Mayer, er einn af þeim fáu
úr sinum hóp, sem þorað liefir að láta
álit sitt i ljós á ofsóknunum gegn
Ghaplin:
— Ef þeim likar ekki að ég taki
svari hans þá geta þeir reynt að
hyggja mér út úr Ameríku lika, segir
hann. — Ennþá 'hefir enginn reynt að
taka svari Charlies. Allir hafa þagað.
Það er timi lil kominn að eitthvað sé
Framhald á bls. 11.
Frá frumsýningunni á „Limelight" í London 1952. Margaret prinsessa (t.
v.) heilsar frú Oonu Chaplin.