Fálkinn - 10.08.1956, Side 4

4
FÁLKINN
Undrnlandið HONQO
Hjúskopur oq heimilislíf
Italski bíaðamaðurinn Felice Bellotti hefir fyrir nokkru skrifað bók um hið
mikla land ICongo og íbúa þess. Mestur hluti þessa lands er belgisk nýlenda,
en hinir hvítu drottnarar þess hirða lítið um velferð landsbúa. Kongo er
ríkt land og Belgar græða of fjár af úran-grýti þaðan.
FLESTIR svertingjar lifa í fjölkvæni.
Jafnvel þeir, sem hafa alist npp í
kristinni trú, eiga stundum margar
konur. Sumir reyna að korna á lögum,
sem leggja þungar refsingar við fjöl-
kvæni. Þau lög geta verið gagnleg
í Evrópu en svertingjar liafa mestu
skömm á þeim. Hjá frumþjóðunum
eru karlmenn jafnan í meiri lífshættu
en kvenfólk, og þess vegna eru kon-
urnar miklu fleiri.
Og meðal bantúnegra er kona nr.
2, nr. 3 o. s. frv. tákn um bættan efna-
hag, og þetta léttir erfiði og skyldum
af fyrstu konunni, sem ávallt er aðal-
konan. Það er altítt að kona biðji
manninn sinn um að fá sér aðra konu,
eða jafnvel þá þriðju.
Einnig verður að líta á það að
bantúkonan gefur barninu brjóst
þangað til það er komið á þriðja ár
til að verja það garnaveiki, og bún
á engin börn á meðan.
Fjöikvæni iiefir einnig þá þýðingu
að styrkja vináttubönd ættbálka og
afstýra stríði. Og vegna þess að menn
verða jafnan að borga álitlega fúlgu
fyrir konuna sína verður fjölkvænið
til þess að gera fjárhagsástæður manna
jafnari. Og svo er upphefð að því að
eiga margar konur — það er mæli-
kvarði á getu og höfðingstign manns-
ins. — Og ef svertingi á aðeins eina
konu leitar bann lags við konur utan
beimilisins.
Erfðavenjurnar stuðla einnig að
fjölkvæni. Maður getur fengið nýja
konu í arf, eða neyðst til að giftast
ekkju eftir bróður sinn og aðra vanda-
menn. Stundum verður hann að gift-
ast konum föður síns.
Fornar venjur verða ekki afnumdar
með lögum, og ekki víst að nýju sið-
irnir geri meira gagn en skaða.
KONA í HVERJUM KOFA.
Kunnasta gerð fjölkvænis, en sú
sjaldgæfasta nú orðið, er kvennabúr-
ið. í Kongo eru kvennabúrin ekki
fleiri en svo, að maður getur talið
þau á fingrum sér. Gömlu höfðingj-
arnir, sem áttu mörg hundruð konur,
eru horfnir úr sögunni.
IJins vegar er fjölkvæni í smærri
stíl algengt um allt Kongo, og hver
kynstofn befir sína siði. Höfðingj-
arnir eiga að jafnaði 5—6 konur,
sjaldan fleiri.
En það er ekki hlaupið að því að
ná sér í konu. Fyrst verður að borga
fyrir hana, og það verður að fara
með hana sem dýrmæta eign. Þvi að
hún er hyrningarsteinn heimilisins,
stjórnar því, yrkir jörðina og elur
upp börnin. Maðurinn er oftast að
heiman, á veiðum, í stríði eða opinber-
um erindum. Hann er skyldugur til
þess, ef bann hefir ekki vinnusamning
við bvitan mann. Og ef hann svíkur
þann samning tekur lögreglan liann og
lætur hann vera í fangelsi um hrið og
rekur bann svo aftur í vinnuna.
Því stærri jörð sem svertingi á því
fleiri konur þarf bann að eiga til að
yrkja hana. Þó á þetta ekki við nema
sums staðar, því að það er sjaldgæft
að svertingjar eigi jörð út af fyrir
sig. Víðast er það ættbálkurinn sem
á jörðina í sameiningu, en bver maður
er eigandi að þeim reit, sem hann
hefir sáð í, þangað til til bann hefir
hirt uppskeruna. En heimilisfaðirinn
þarf eigi að siður á nokkrum konum
að halda, því að hann verður að sjá
gömlu fólki og börnum farborða.
Venjulega er fyrsta konan aðal
manneskjan á heimilinu, því að hún
er móðir frumburðarins. Það er hún,
sem skipar hinum fyrir, skammtar
matinn og lítur eftir öllu, þegar mað-
urinn er ekki heima. — Þegar ný kona
kemur á heimilið afrækir bóndinn
þá gömlu fyrst i stað, en þegar ástar-
bruninn fer að sljákka í honum snýr
hann sér aftur að þeirri gömlu, og
hún skeytir skapi sínu á yngri kon-
unni, sem hefir gerst henni keppi-
nautur um skeið.
Höfðingjar og særingamenn giftast
oftast konum úr öðrum ættum en sín-
um eigin. Það hefir pólitiska þýðingu
fyrir höfðingjana. Þeir borga kon-
urnar dýruni dómum til þess að sýna
að þeir séu ríkir og voldugir. Og höfð-
ingjadætur eru líka háttsettar persón-
T. v.: Ung stúlka af bantú-kyni. Hún minnir á Indverja, með túrbaninn og krosslagðar hendurnar. — T. h.:
Ung bantú-brúður.
Sumar bantúmeyjar eru mjög fallega
vaxnar, eins og þessi, sem er eins og
myndastytta úr gljáandi kopar.
ur og því miklu dýrari en annað
kvenfólk. Kýr eru oft notaðar sem
borgun fyrir kvenfólk, en stúlkan
verður að vera góð og gallalaus ef
faðir hennar á að geta fengið heila
kú fyrir liana. Það er nefnilega nóg
til af stúlkum, en kýr eru sjaldgæfar,
og sums staðar í Kongo eru þær alls
ekki til. Annars er borgað með svo
eða svo mörgurn hnífuni, bogum, spjót-
um eða kjúklingum. Og í öllum kaup-
samningum er ákvæði um, að ef stúlk-
an reynist gölluð, þ. e. geti ekki átt
barn, sé ótrú eða löt verði faðir henn-
ar að taka við henni aftur!
En hjúskap er nær aldrei slitið
nema að undangengnum dómi, sem
höfðinginn kveður upp, er annað
hvort eiglnmaðurinn eða faðir hefir
kært. Ef kona fer heim til föður síns
'kærir hann yfir því að hann hafi
látið af hendi nýja stúlku, en hún
hafi komið aftur notuð, En þetta
gildir ekki ef stúlkan er ófrjó eða
hefir verið manni sínum ótrú. En eig-
inmaðurinn færir þau rök á móti, að
hafi hann notað stúlkuna þá hafi
faðirinn mjólkað kúna, étið eggin úr
hænunum eða slitið hakanum og
skóflunni, sem liann borgaði með.
í þorpi einu sendi bóndi konu sína
lit föður hennar eftir tíu ára hjóna-
band, vegna þess að hún væri löt. En
konan hafði strokið 6—7 sinnum áður
og maðurinn alltaf sótt hana. Nú var
hann hins vegar orðinn leiður á
henni.
Hann hafði borgað sjö skóflur fyrir
konuna, og þegar hann heimtaði þær
aftur, fékk faðirinn honum gamalt
járnarusl. „Þetta eru skóflurnar, sem
þú borgaðir mér,“ sagði hann.
Úr þessu varð mál. Maðurinn kærði
og sýndi leifarnar af skóflunum sjö.
— Hvernig á ég að yrkja jörðina með
þessu — eða kaupa nýja konu fyrir
það? spurði hann.
Faðiiúnn benti á konuna, sem liafði
misst alla æskufegurðina og svaraði:
— Og hvernig á ég að geta selt þessa
dóttur?