Fálkinn - 31.08.1956, Blaðsíða 5

FÁLKINN
Hallarhlið hjá indverskum fursta. Fílamyndir eru mikið notaðar til
skrauts og fílarnir til ferðalaga áður en bílarnir komu.
ríki sínu. Devi var hindúi, en
samkvæmt lögmáli þeirra má
kona ekki skilja við mann sinn.
Nú voru góð ráð dýr, en þau
fundust. Devi gekk af trúnni og
tók múhameðstrú, föður sínum til
mikillar skapraunar, því að hann
var sanntrúaður bramini. Fékk
Devi nú skilnað. Síðan gekk hún
af múhameðstrúnni og gerðist
bramatrúar aftur. En Baroda-
furstinn tók það ráð að gefa út
tilkynningu um að sjálfur væri
hann hafinn yfir lögin, og gæti
þess vegna gifst Devi sinni. Og
það gerði hann.
Nizaminn af Hyderabad heyr-
ist oft nefndur þegar talað er um
auðlegð indverskra fursta. Lík-
lega kemst hann einna næst
Haruna Rasjkit. Fursti þessi, sem
nú er sjötugur, ber 33 tignarheiti,
en venjulega er hann kailaður
Osman. Enginn veit með vissu
hve miklar eignir hans eru, ekki
einu sinni sjálfur hann. En fyrir
nokkrum árum var giskað á að
hann mundi hafa kringum 700
milljón króna árstekjur af þess-
um eignum, og vitanlega voru
þessar tekjur skattfrjálsar. Og til
að „létta af sér fjárhagsáhyggj-
um“ lagði hann kvaðir á ýms
framleiðslufyrirtæki og fékk ó-
keypis hjá þeim vindlinga, fatnað,
snyrtivörur o. s. frv. Eigi að síð-
ur fannst honum hann verða að
spara og flutti því fyrir nokkrum
árum úr hinni stóru höll sinni,
Falaknuma, í aðra miklu minni.
Er hún rammlega víggirt og þar
situr Osman með alla gimstein-
ana sína.
Fyrir 25 árum datt honum í
hug að reyna að grennslast um
hve mikils virði gimsteinar hans
væru, og fékk hollenska mats-
menn til að virða þá. Þeim kom
ekki saman um matið, en það
lægsta var kringum fimm mill-
jarð krónur. Þarna lá gull, mótað
og í stöngum eins og hráviði í öll-
um kjöllurum, göngum og hallar-
sölunum. Bilskúrarnir voru fyllt-
ir með gulli og allt fylltist. Þegar
Prinsinn af Berara, elsti sonur niz-
amsins af Hyderabad, í einkennis-
búningi.
síðasta bílhlassið af gulli kom,
var hvergi rúm fyrir það, og stóð
það á bilnum í tuttugu ár. Loks
afréð Osman að selja þennan
gullfarm.
Osman skilur aldrei kjallara-
lyklana sína við sig, og sagt er
að hann geri sér daglega ferð í
kjallarann til að athuga hvort
hann sjái þar ekki spor manna á
rykföllnu gólfinu.
Þessi einkennilegi þræli Mamm-
ons fer jafnan á fætur klukkan
5.30 á morgnana, svo stundvíslega
að hirðin getur sett klukkuna
eftir þvi. Hann byrjar daginn með
því að þamba átta bolla af tei,
en kl. 8.30 kemur forsætisráð-
herrann í áheyrn. Síðan athugar
hann póstinn sinn fram að há-
degisverði. Síðdegis les hann blöð
og bækur á ensku, arabisku,
persnesku og hindustansku máli
en fyrir háttumál gengur hann
jafnan að gröf móður sinnar.
Hann lifir sem einbúi og sinnir
iítt þeim 3 konum, 42 hjákonum
og 33 börnum sem hann á.
I báðum heimsstyrjöldunum
Framhald á bls. 14.
WKW
S .v<^ .v<^
Vei5ifdlhflriir - iroru honungsgersemi
ÞAÐ er orðið langt síðan mönn-
um hugkvæmdist að nota fálka
til fuglaveiða, og telja menn að
það hafi fyrst verið tíðkað á
steppunum i Asiu. I Babylon
hafa fundist myndir sem sýna
fálkaveiðar, og eru þær að
minnsta kosti 3000 ára, og í jap-
anskri bók er sagt frá fálkavéið-
um í Kina um 700 f. Kr. Mongólski
herkonungurinn Djengis-kan,
sem var uppi fyrir 750 árúm
hafði heilan her mánna, sem not-
uðu fálka til veiða, og Kublai-kan
sonarsonur lians hafði um 10
þúsund fálkaveiðimenn. . Arabar
stunduðu líka fálkaveiðar og
arabiskt máltæki segir: „Góður
hundur, hleypinn hestur og sér-
staklega góður veiðifálki er meira
virði en 20 konur.“ Þéss er vert
að geta, að Indíánar notuðu fálka
til veiða, er Spánverjar kynntúst
þeim, um 1520. En Grikkir og
Rómverjar iðkuðu litið þessa
veiðiaðferð.
í Bnglandi voru fálkaveiðar
tiðkaðar frá því á 0. öld og í
hámarki voru þær á 17. öld. Þá
var það alsiða að aðalsmenn og
klerkar höfðu veiðifálkana með
sér til kirkju og voru þeir látnir
stánda á altarinu undir mess-
unni, en að lokinni messu héldu
jafnvel biskupar og kardinálar
beint úr kirkjunni á veiðar, og
þótti áíþýðu manna það skrítin
guðrækni.
í Frakkiandi var veiði þessi i
mestum blóma i tíð Lúðviks XIII.
(1610—-’43). Hann átti 300 fálka.
Góðir fálkatamningamenn voru
hálaunaðir og frægur skóli fyrir
þá var i Falkenwerth í Flandern.
Sá bær lifði marga mannsaldra
á fálkunum. Þaðan fóru menn til
fjarlægra landa til að veiða fálka
og tömdu þá síðan og seldu kon-
ungum og furstum þá dýrum
dómum. Síðasti fálkatemjarinn í
Falkenwerth dó 1936.
íslenskir og grænlenskir fálkar
þóttu bestir til veiða og jafnframt
þóttu þeir fallegri en aðrir. Var
sótst mikið eftir hinum ljósgráu
fálkum og því ljósari sem þeir
voru því betra. En smyrlar voru
einnig notaðir til veiða, það gerði
t. d. Ivatrín hin mikla í Rússlandi.
Auðveldast var að ná í fálkana
með þvi að taka þá sem ófleyga
unga í hreiðrinu. En þessir fálk-
ar þótlu ekki eins góðir veiði-
fálkar og hinir, sem höfðu alist
upp frjálsir og lært íþróttina af
sjálfu sér. Til þess að ná í upp-
komna fálka reisti veiðimaðurinn
sér hreysi sem hann faldi sig í,
eða gróf sér gröf og þakti yfir,
þannig að mannvirkið væri sem
líkast umliverfinu. Skammt frá
rak hann niður tvo staura með
snærum i toppi og rann á þeim
lina, en enda hennar hafði veiði-
maður lianda á milli í fylgsni
sínu. Við línuna var festur lif-
andi fálki til að hæna aðkomu-
fálka að, og sömuleiðis var
hafður fugl við hreysið til að
lokka. Þegar fálkinn kom aðvif-
andi var þessi lifandi fugl dreg-
inn undir net, svo að fálkinn lenti
i netinu er liann ætlaði að
hremma fuglinn.
Danakonungar sóttust mikið
eftir íslenskum fálkum og notuðu
til að gefa þjóðhöfðingjum.
Mesta fálkasendingin frá íslandi
sem um getur fór liéðan 1764.
Þá voru sendir út 210 fálkar og
margir þeirra hvítir. Æti handa
fálkunum liafði fálkaskipið með-
ferðis, og þurfti 772 naut, 339
sauði og 65 lömb handa þessum
fuglahóp frá því liann var af-
hentur og þangað til hann kom
til Kaupmannahafnar.
Danakonungur ráðstafaði þess-
um fálkum þannig: 60 gaf hann
Portúgalskonungi, 50 Frakka-
konungi, 30 Þýskalandskeisara,
20 landgreifanum af Hassen, 2
franska sendiherranum, en sjálf-
ur hélt konungur þremur eftir
en lét drepa 45.
Æ sér gjöf til gjalda og Dana-
konungur þáði góðar gjafir í
staðinn. Til dæmis fékk hann tvo
fálka frá soldáninum í Marokkó
og fyrirheit um að ævarandi frið-
ur skyldi haldast milli landanna.
Eftir að skotvopnin föru að
fullkomnast rénaði áhuginn á
veiðifálkanum. Fállcabú Dana-
konungs var lagt niður 1806. En
á siðustu árum hafa verið stofn-
aðir fálkaveiðaraklúbbar, t. d.
í Hollandi. Árið 1869 gerði kon-
ungurinn i Punjab út leiðangur
til íslands til að veiða fálka, og
náðust 33. Sköminu fyrir heims-
styrjöldina gerði Göring út menn
til að kaupa íslenska fálka. *
■3
V
í
3
%
%
3
%
í

•3

€

I
%