Fálkinn - 12.10.1956, Blaðsíða 3

FÁLKINN
3
Tyrhjardnin í Miðjarðarhafi
í 300 ár voru engin skip óhult fyrir sjórœningjum í Miðjarðarhafi, en sum
ríki greiddu þeim skatt fyrir að láta skip sín í friði. Við írland og England
voru þeir tíðir gestir, og stundum komust þeir alla leið til íslands.
Blaðamannahabarettino vehur hrifninp
‘ Heitan suniardag árið 1504 rerti
tvser stórar ítalskar galeiður fram
hjá eyjunni Elba. t»ær voru á lcið frá
Genua til Róm, og voru drekkhlaðnar
dýrum fjársjóðum til Júliusar páfa.
Allt í einu skaut litlu lterskipi fram
undan nesi og stefndi beint á þá
galeiðuna, sent nær var. ítalski skip-
stjórinn horfði forviða á þetta skip.
Ekki gat það verið óvinaskip. Páfinn
var í friði við alla veröldina um þess-
ar mundir og átti enga óvini, hvorki
á sjó eða iandi. Skipið færðist nær.
Sjórinn freyddi um bóginn á því og
sólin gljáði á votum árunum. Hin
galeiðan var langt á undan.
Allt i einu stansaði aðkontuskipið
og nú brá varðntanninum á ítalska
skipinu í brún. Á þilfari herskipsins
stóðu menn með vefjarhetli og vopn-
aðir bjúgsverðum. Nú komst allt í
uppnám á galeiðunni. Trumburnar
voru barðar og þrælarnir undir árum
hýddir á bert bakið, svo að þeir hertu
róðurinn. En það var um seinan að
komast undan. Herskipið lét failbyss-
ur sínar senda kveðju, sem drap og
særði marga á galeiðunni.
Að vörmu spori sambyrti herskipið
galeiðunni og Tyrkir óðu öskrandi
um borð. Engri vörn varð komið við.
Innan skamms hafði öll áhöfn gal-
eiðunnar verið afvopnuð og selt undir
þiljur. En tyrkneski höfuðsmaðurinn
lét það ekki nægja. Hann vildi hremma
hina galeiðuna iíka, og tókst það.
- Nokkrum dögum síðar komu öll þrjú
skipin í höfnina i Goletta i Túnis og
tyrkneski höfuðsmaðurinn lét róa
sér i land. Hann var enginn annar
en hinn illræmdi Uruj Barbarossa, en
þvi nafni var hann kallaður í vestur-
löndum vegna þess að hann var rauð-
skeggjaður. Nokkrum árum síðar
missti hann handlegginn í orrustu við
Spánverja, og tók bróðir hans. Khair-
ed-Din við stjórninni. En Barbarossa
hafði þá gert flota Genuabúa svo
miklar skráveifur, að þeir gerðu út
hinn fræga aðmirál Andrea Doria til
að ganga milli bols og höfuðs ú hon-
um. Eftir 'honum hét lúxusskipið
italska, sem sökk í vetur. Aðmírállinn
brenndi Tunisborg til ösku, náði helm-
ingi Barbarossaflotans og sigldi sigur-
för til baka til Genua, og þóttist nú
hafa gert ránfuglinn Barbarossa ó-
virkan.
En Barbarossa var ekki af baki
dottinn. Hann tók sér nýja bækistöð
i Jijelli, þar var ágæt höfn og vel var-
in af náttúrunnar hálfu. Uruj Barbar-
ossa tók sér lieitið ,.soldán af Jijelli"
og sat um kyrrt um hríð. En þá bað
Salim prins af Alzír hann um hjálp
til að reka Spánverja af höndum sér
og brá Barbarossa þá skjótt við með
16 skip og 6000 manns og tók bæki-
stöðvar Spánverja. En Márarnir sem
þarna bjuggu, sáu fljótt að þeir voru
komnir úr öskunni í eldinn, því að
Barbarossa reyndist miklu verri en
Spánverjarnir. Og einn góðan veður-
dag myrti hann Salim prins, er hann
var i baði. Nú báðu Márarnir i Alzír
sina fornu féndur, Spánverja um lið-
veislu, en þeir stóðust ekki Tyrkjum
snúning, og skip þeirra strönduðu í
ofsaveðri. Sjóræningjarnir lögðu allt
Alzír undir sig og árið 1517 var Uruj
Barbarossa orðinn öllu ráðandi í
Norður-Afríku.
Þessu gátu Spánverjar ekki unað
og sendu nú 10.000 manna her til
Afriku, undir stjórn de Comares
greifa. Varð orrusta við Tlemcen og
Barbarossa rekinn á flótta. Elti de
Comares flóttann til Alzír og náði
Barbarossa við á eina og þar varðist
Barbarossa meðan nokkur af mönnum
hans stóð uppi. Barðist hann sem
hetja, þótt einhentur væri, löðrandi í
blóði, en var að lokum ofurliði borinn.
Khair-ed-Din bróðir hans sat í
Aizir er hann frétti fall bróður sins.
Iijóst hann nú við að lokið væri veldi
sjóræningjanna í Afríku, enda mundi
svo hafa farið ef de Comares hefði
lialdið úfram sókninni. En liann
sneri aftur til Spánar og þóttist hafa
allt ráð sjóræningjanna i hendi sér.
Khair ed-Din var engu minni her-
maður en bróðir hans, og miklu meiri
stjórnmálamaður. Hélt hann nú áfram
ránum og gerði strandhögg á vestur-
Frakklandi ásamt foringjum sinum
— Dragut, Salih Reis og Aydin Reis.
Hann hrakti Spánverja úr stöðum
þeirra í Alzír og jafnaði virkin við
jörðu, en notaði grjótið lir þeim í
hafnargarð þann, sem enn stendur í
Algeirsborg. Hafði liann nokkur þús-
und kristna þræla i hafnargerðinni,
sem tók tvö ár.
Frægðarorð Khair-ed-Din barst til
eyrna Selims soldáns i Miklagarði, og
gerði hann honum orð um að heim-
sækja sig. Og nú hélt Khair-ed-Din
öllum flota sínum til Istanbul. Selim
soldán og Ibrahim stórvezír lians sáu
að korna skipun á tyrkenska flotann.
brátt, að þarna var rétti maðurinn.
Gerðu þeir hann að stór-aðmírál og
25. september 1537 gersigraði hann
Andrea Doria í orrustunni við
Prevesa.
Þó að Khair-ed-Din væri tekinn að
eldast var hann enn jafn herskár og
áður. Réð iiann einn öllu Miðjarðar-
hafi og 1543 gerði Franz I. Frakka-
konungur bandalag við hann gegn
Karli V. keisara. í júlí það ár hélt
Khair-ed-Din flota sínum til Toulon
og var vel fagnað, þótt undir þiljum
skipa hans væru mörg þúsund kristn-
ir fangar. En í Frakklandi lireyfði
enginn litla fingurinn til að bjarga
þeim, en sjóræningjarnir á skipunum
rændu fólki á götunum í Toulon og
höfðu með sér um borð. Franz kon-
ungur reyndi að hylma yfir þetta at-
hæfi, en þó gat bandalagið við sjó-
ræningjana ekki lialdist til lengdar.
Franz tæmdi alla opinbera sjóði til
að greiða umsamið verð „fyrir hjálp-
ina“ og auk þess gaf liann Khair-ed-
Din 400 múhamedanska fanga, er
hann hafði haft á galeiðunum, en
Khair afhenti enga kristna ú móti.
Tveim árum siðar sálaðist Khair-ed-
Din í Istanbul, og töldu Tyrkir hann
lieilagan mann!
Dragut kapteinn tók við sjóráns-
stjórninni, liafði hann einkum rænt
í vestanverðu Miðjarðanhafi og reynt
margt. Árið 1540 hafði Andrea Doria
Frumsýning blaðamannakabaretts-
ins siðastliðið laugardagskvöld tókst
mcð afbrigðum vel, og eru menn á
einu máli um það, að þetta sé ein
besta sýning sinnar tegundar, sem
hér hefir verið.
Bjarni Guðmundsson blaðafulltrúi
bauð gesti velkomna áður en sýning-
aratriði hófust, en kynnir var Baldur
PRESTA-STRÍÐ.
í Þrenningarkirkjunni í Brooklyn
varð fyrir nokkru einkennileg deila,
sem lík'lega lýsir miklum trúmála-
áhuga. Kirkjuráðið hafði, með sam-
þykki biskupsins, farið þess á leit
við séra William Melish, prest safn-
aðarins, að hann léti af störfum, og
jafnframt skipað séra Robert Thomas
sem nýjan prest. Voru nýjar skrár
settar á allar dyr kirkjunnar. til þess
að afstýra þvi að séra Melisli kæmist
inn. En aðfaranótt næsta sunnudags
brutu fylgismenn hans upp skrúðhús-
dyrnar og Melisli liélt morgunguðs-
þjónustuna eins og liann var vanur.
En nýi presturinn kom lika og hélt
náð honum og sett í fangelsi, en
Khair-ed-Din greiddi lausnargjald fyr-
ir hann þrem árum síðar. Og veldi
sjóræningjanna var ekki brotið á bak
aftur. Það hélst í nær 300 ár enn, og
lauk ekki fyrr en Frakkar lögðu Alzir
undir sig, árið 1830. Þá loks hvarf
sjóræningjafáninn af Miðjarðarhafi —
fáni sem eigi aðeins hafði verið ógn-
un og skelfing öllum þeim, sem sigldu
um það haf, lieldur líka fjarlægum
þjóðum, svo sem íslendingum.
Georgs. Hljómsveit Sveins Ólafssonar
lék undir með skemmtiatriðunum og
einnig við tískusýninguna í hléinu.
Fálkinn hefir áður sagt frá helstu
skemmtiatriðunum, sem tókust öll
mjög vel. Einna mesta hrifningu
vakti xyloplionleikur systranna Gittu
og Lenu, en þó er erfitt að gera upp
á milli skemmtiatriðanna. *
samkeppnisguðsþjónustu. Melish var
i prédikunarstólnum en séra Thomas
stóð fyrir altarinu og öskruðu þeir
hvor um sig eins liátt og þeir gátu.
Og i sálmasöngnum kepplust áhang-
endur hvors um sig við að yfirgnæfa
hinn. Þegar séra Thomas fór heim
að fá sér bita, náði séra Melish
altarinu á sitt vald, og lireyfði sig
hvergi þegar séra Thomas kom aftur.
— Það kom í ljós að áhangendur séra
Melish voru yfir 300, en ekki nema
20—30 voru með séra Thomas. Lagði
hann þá á flótta úr kirkjunni með
fylgismenn sina.
Múhameðssinni í Cairo hefir leikið
illilega á flugfélagið Trans World
Airways. Hann kom á skrifstofu fé-
lagsins og spurði hvort hann gæti
keypt svonefndan fjölskyldufarmiða
fram og til baka til Ameríku, þannig
að fjölskyldan kæmist fyrir hálft
gjald. Því var játað, en brúnin þyngd-
ist á afgreiðslumanninum þegar þessi
Allah-þegn kom labbandi' með fjórar
konur sínar og fjórtán börn. Eftir
mörg 'simskeyti milli Cairo og New
York varð TWA að bíta í súra eplið
og láta allan hópinn fá far fyrir liálft
gjald.