Fálkinn - 12.10.1956, Side 4
1
4 FÁLKINN
2.
Ég var tvífari
Monty’s!
MONTY í SMÁSJÁ.
Nokkrum dögum síðar var afráðið
að ég skyldi fara til aðalstöðvanna í
Portsmoutli, og mér var sagt að cng-
inn vissi af mér, en öllu yrði iiagað
samkvæmt skipunum sem hermála-
ráðuneytið sendi. Ég fór og gaf mig
fram þar sem mér hafði verið sagt,
og á aðalstöðvunum tók ofursti einn
alúðlega á móti mér, fór með mig
inn í stofu nokkra og bað mig um að
bíða þar. Ég iðaði af eftirvæntingu,
cn var orðinn svo vanur ýmsu óvæntu,
að ég varð ekki vitund hissa þegar
dyrnar opnuðust og Lester kom inn.
— Jæja, James, sagði hann. — Þér
villtust ekki? Hérna liittið þér marga
foringja, en þeir eru ekki nema sára-
fáir, sem vita nokkuð um yður, svo
að þér verðið að ríghalda yður sam-
an. Það eru sem sé aðeins þér og ég,
sem vitum allt. Frá því í fyrramáiið
verðið þér í sveit hershöfðingjans og
fylgið honum allan daginn í ýmsum
eftirlitsferðum. Foringjar munu að
vísu furða sig á hvaða erindi þér
eigið þarna, en þeir eru vanir að hlýða
skipunum og varast óþarfa spurning-
ar, svo að þér getið látið eins og
])ér séuð beiina hjá yður. Sá eini sem
þér getið talað við i trúnaði er
Dawnay ofursti — það er hann einn
sem veit hvers vegna þér cruð þarna
í hópnum.
Daginn eftir elti ég Montgomery
hershöfðingja, ásamt sveit hans, í níu
klukkutíma. Hann skoðaði inargar
lierhúðir og miðstöðvar, sem verið
var að undirbúa Fraklandsárásina í,
og ég fékk gott tækifæri til að athuga
þann. Ég lærði hverja einustu hreyf-
ingu 'hans, ég sá hvernig hann gekk,
hvernig hann hélt höndunum fyrir
aftan bak, livernig liann talaði og
hv.ernig hann brosti, og loks fannst
mér ég þekkja hann út og inn. En
samt sárkveið ég fyrir að leika hlut-
verkið, því að — hvernig mundi fara
ef ég liitti gamla kunningja hershöfð-
ingjans?
Montgomery virti mig ekki viðlits
ailan daginn, en daginn eftir sagði
Lester mér að hann hefði tekið eftir
mér og verið ánægður með mig.
Vikuna næstu liélt ég áfram að æfa
hlutverkið út í æsar, og laugardaginn
var mér boðið að dvelja fram yfir
helgina hjá hershöfðingjanum og for-
ingjaráði hans. Þá lærði ég livernig
han borðaði, og mér til mikillar
hörmungar komst ég að raun um, að
hann reykti hvorki né drakk. Mér
fannst það allt annað en skemmtileg
tilhugsun að verða að neita mér um
vindlingana.
Og svo nálgaðist frumsýningardag-
urinn. Ég var hjá klæðskeranum, sem
tók mál af mér og saumaði á mig ein-
kennisbúning hershöfðingja, og ég
fékk smíðaðan á mig gervifingur, því
að ég hafði misst
fingur í fyrri
heimsstyrj öldinni.
Og svo kom
skipunin. Eftir tvo
daga átti ég að
fara til Gibraltar
sem Montgomery
hershöfðingi.
LOKAÆFINGIN.
En fyrst átti að
fara fram „loka-
æfing“ í hermála-
ráðuneytinu og
þar átti ég að taka
við síðustu skip-
unum. Einkennis-
búningurinn var
tiibúinn og ég
liafði farið í stutta
flugferð til þess
að prófa hvort ég
þyldi að fljúga,
því að það hefði
orðið leiðinlegt til
afspurnar ef Mont-
gomery hefði orð-
ið loftveikur á
leiðinni. Allar til-
raunir höfðu tek-
ist vel og æfing-
um á hlutverkinu
lokið, nú var að-
eins eldsldrnin
eftir.
Morguninn eft-
fór ég í hermála-
ráðuenytið og
„leikstjórarnlr“ þrír úr leyniþjónust-
unni, Lester, Watts og Hervey tóku
á móti mér. Tveir aðrir menn voru
lika viðstaddir þarna, Heywood liers-
höfðingi, sem átli að verða mín hægri
hönd í ferðinni, og Moore kapteinn,
sem var adjutant minn.
— Nú ætla ég að gefa yður stutt
yfirlit um áformið, byrjaði Lester. —
Siðdegis á morgun akið þér í ákveðið
liús í London, og þar skiptið þér um
einkennisbúning — og verðið Mont-
gomery hershöfðingi. Siðan akið þér
í opinni bifreið út á flugvöllinn, svo
að fólk geti séð yður á leiðinni. Þjóð-
verjar hafa eflaust fréttasnata sem
sjá um að Berlín fái vitneskju um
ferðalagið. Á flugvellinum verða ýms-
ir háttsettir foringjar, sem kveðja yð-
ur og óska yður góðrar ferðar. Þér
eigið að fljúga í einkaflugvél forsætis-
ráðherrans, svo að ferðin verði með
svo hátiðlegum svip sem unnt er. Á
flugvellinum eigið þér að gera her-
skoðun á liðinu sem þar er viðstatt,
tala síðan nokkur orð við flugstjór-
ann og stíga svo inn í vélina. Skiljið
þér?
— Já, þetta er auðskilið, ofursti.
— Ég get ekki gefið yður ítarlegri
upplýsingar. Þér verðið að bjarga yð-
ur sjálfur, að öðru leyti. Haga yður
eins og Monty mundi hafa gert undir
líkum kringumstæðum. Og nú skulum
við hafa æfingu. Borðið þarna táknar
flugvélina, stólarnir tákna liðið á
vellinum, ég og þessir tveir stólar
hérna erum hinir háttsettu foringjar,
Watts er flugstjórinn, Hervey áhöfn-
in i vélinni og þessi stóll er bifreiðin.
Við lékum burtfararathöfnina og
Lester hélt áfram: — Þér lendið i
Gibraltar klukkan átta að morgni, og
landstjórinn mun taka á móti yður.
Hann kemur þó ekki sjálfur á flug-
völlinn, en sendir umboðsmann sinn
þangað. Ymsir foringjar koma og
bjóða yður velkominn. Heilsið þeim
og lítið svo við og spyrjið eftir Foley
majór, sem hefir verið látinn vita um
yður. Talið við hann í nokkrar mín-
útur eins og þér væruð Monty, farið
svo inn í bifreiðina mcð lionum og
akið lil landstjórahallarinnar. Þér
munuð sanna að þarna verða saman-
komnir margir forvitnir, til að góna
á yður, meðal annars spánskir verka-
menn flugvallarins, og ýmsir þeirra
eru snuðrarar fyrir óvinina. Við höf-
um þcgar látið það kvisast að Monty
muni koma við í Gibraltar, á leið til
austurlanda í leynilegum erindum.
Við höfum séð um að þýsku njósnar-
arnir fái vitneskju um þetta. Þess
vegna verður fylgst með hverju spori
sem þér stígið, og Hitler fréttir um
það allt saman.
— Ég skil, ofursti.
— Ilallarvarðsveitin mun heilsa
með hermannakveðju þegar þér komið
í landstjórahöllina, og Eastwood hers-
höfðingi, fornkunningi yðar, sem nú
er landstjóri í Gibraltar, mun bjóða
yður velkominn.
— Fornkunningi minn?
— Já, Eastwood og Monty eru
gamlir kunningjar. Þegar þér liittið
hann eigið þér að segja: „Sælir nú
Rusty!“ og hann svarar: Halló,
Monty!“ Þér skuluð ekki vera smeyk-
ur þvi að landstjórinn veit hvernig
i pottinn er búið. En varið þér yður
á brytanum, þvi að hann hefir verið
vikaþjónn hjá Monty árum saman.
Lesler tók málhvild og hélt svo
áfram: — Og svo læt ég yður um
livað þér gerið frekar. Ráðgist við
Eastwood og Foley. Þeir lijálpa yður
Svona heilsar og brosir „sá eini sanni“ lord Montgom-
ery. En Clifton James blekkti þúsundir manna með
því að heilsa og brosa alveg eins.
eftir megni, og þeir setja yður inn í
næsta áfangann í ferðalaginu.
Við röðuðum stólunum og borðun-
um á ný og höfðum æfingu á móttök-
unni í Gibraltar. Yfirfórum það sem
átti að gerast á flugvellinum og í land-
stjórabústaðnum, og er við liöfðum
endurtekið þetta nokkrum sinnum var
allt í lagi. Ég hafði lifað mig inn í
ihlutverkið og lokaæfingin tókst vel.
En hvernig mundi frumsýningin
ganga?
ÉG — MONTGOMERY
HERSHÖFÐINGI!
Daginn eflir l>orðaði ég hádegisverð
með Watts og Hervey á Berkeley
Hotel.
— Nú er ekki annað eftir en bún-
ingaæfingin, sagði Watts. — Ég hefi
náð í ljósmyndara, þvi að Churchill
langar til að fá nokkrar myndir.
Þegar við komum aftur voru all-
margir menn saman komnir í „æf-
ingasalnum". Þar voru þessir venju-
legu úr leyniþjónustunni, ásamt Hey-
wood hersliöfðingja og Moore kap-
teini, sem átti að fara með mér i ferð-
ina, tveir sjóliðsforingjar og einn,
sem eklti var einkennisbúinn. Og þar
var ljósmyndavél til taks.
Ég fór inn í herbergið til hliðar
og þar lá eftirmynd af „battledress“
Montgomerys á stólbaki, með öllum
einkennum og boðanginn alþakinn
heiðursmerkjum í öllum regnbogans
litum. Þar lá svört alpahúfan og leður-
jakki, fóðraður gæruskinnum. Jafn-
vel gull-úrfestina, sem hershöfðing-
inn lét lianga milli beggja vasanna,
vantaði ekki.
Ég settist fyrir framan spegilinn
og athugaði á mér ásjónuna og bar
hana saman við Ijósmyndina, scm
hékk við hliðina á speglinum. Ég
þurfti ekki að nota nema lítið af
farða, ögn til að gera mig hæruskot-
inn í kollvikunum, það var allt og
sumt. Ég lagaði á mér yfirskeggið og
ýfði augnabrúnirnar ofurlitið með
bursta. Svo fór ég í einkennisbúning
inn og setti upp alpahúfuna og fór
inn i salinn.
Sjaldan mun leikari hafa staðið
andspænis jafn vandfýsnum áhorf-
endum. Tvisvar sinnum átta augu
rannsökuðu mig nokkrar sekúndur,
og dauðaþögn var í salnum, en svo
heyrði ég umla í þeim, liverjum eftir
annan. Ég fann að mér liafði tekist
vel.
Lester ofursti lét í Ijós óblandna
ánægju sina, og lét Ijósmyndarann
taka margar myndir.
Þegar hann var farinn út gaf Lcster
mér síðustu áminninguna.
— Um að gera að halda sér saman,
en áríðandi að gefa falskar bending-
ar, sem berast til Berlínar. Talið þér
við Eastwood hersliöfðingja, undir
fjögur augu. Hann segir yður tíka
livað þér eigið að gera er þér haldið
áfram ferðinni. Þér eigið að ferðast
um öll löndin við Miðjarðarliafsbotn.
Nú megið þér hvíla yður fram að
nóninu.
Ég fór i liðsforingjabúninginn aft-
ur og lekk mér að borða á Piccadilly
Iíotel með Watts og Hervey, og á eftir
ókum við heim til Heywoods hers-
tiöfðingja, en þar var Lester ofursti
staddur. Nú klæddist ég í föt Mont-
gomerys aftur, og við Lcster áttum
siðasta tal okkar saman.
— Svo var það fjármálahliðin, sagði
hann. — Því miður getur hermála-
ráðuneytið ekki greitt yður „áhættu-
peninga“.