Fálkinn - 16.01.1959, Qupperneq 9

FÁLKINN
9
þú varst barn, en nú erlu orðin ung
stúlka.
— Æ, mamma, hann Janos tekur sér
það svo nærri. Hann skilur ekki í því,
sagði hún með grátstafinn í kverk
unum og hálf skömmustuleg.
Mamrna brosti ofur rólega: — Jan-
os er skynsamur piitur. Og ég get
gjarnan sagt þér, að það var faðir
hans, sem bað mig um að tala við
iþ'ig, Hann vill ekki iáta drenginn
sinn elta þig á röndum. Þetta er ágætt
fólk, og veit hvernig það á að haga
sér.
Ég gat engu svarað til þessa. í þá
daga þráttaði maður yfirleitt ekki við
foreldra sina. Eftir þessa stund í litlu
stofunni lijá mömmu, sá hún ekki
Janos nema i fjarlægð, eða þegar hann
kom inn í hús til að sækja byssur
pabba til hreinsunar. Einu sinni hitt-
ust þau í trjágöngunum, jjau nániu
staðar og töluðu ósköp blátt áfram
saman.
— Við verðum alltaf að vera vinir,
Janos. Er það ekki? Hún varð að
segja þetta áður en þau skildu.
— Gefðu mér rósina, sem ]ni held-
ur á í hendinni, nagisaya, sagði hann.
Hún rétti honum rósina, og hann
stakk henni í hnappagatið á jakka-
horninu. Ekki gat neitt verið við það
að athuga. Þetta var lítil, hálfút-
sprungin, hvít rós, rétt svo að sá i
gula duftberana.
Skömmu síðar trúlofaðist hún
Ferenc.
Brúðkaupið var óumræðilega við-
hafnarmikið, veislur og dans og
hljómlist, kirkjan virtist nötra i tára-
þoku ,með öllum blaktandi ljósunum.
Það var ástæðulaust að gráta yfir
þessu, Ferenc hafði verið góður
maður.
Janos iiafði verið i þjóðbúningi og
bjálpað ti! við veisiuundirbúninginn.
Hann beygði sig djúpt yfir hönd lienn-
ar þegar hún fór úr föðurgarði og
sagði hátt og rólega: — Guð blessi
aila þína vegi, nagsaya!
Ó, hvar eruð þið núna, öll sem
dönsuðuð þann fagra sumardag? Dá-
in? Flutt úr landi í þrælkun? Aldrei
mundi hún fá svar við þeim spurn-
ingum. Þau höfðu verið tætt sitt í
hverja áttina hér á jörðinni, fjölskyld-
ur höfðu sundrast á dimnmni fiótta,
eins og næturþokan yfir landamær-
unum.
Það voru dagar sem hún þorði ekki
að hugsa til. Eins og til dæmis þegar
bún var komin að niðurlotum í enda-
lausri biðröðinni á nistingsköldu
vetrarkvöld í London. Ógeðslegur
dóni hafði nuddað sér upp að öxlinni
á henni og livíslað gegnum tann-
skörðin:
— Þú hefir fimmtiu pund? Ég
hjálpa.
Hún starði á hann án þess að skilja.
Hvernig átti hún að hafa fimmtíu
pund? Og þó svo hún hefði haft þau,
hvað kom það manninum við?
— Þú borgar mér fimmtiu pund,
ég útvega þér mann. Ekta breskan
mann! Það gengur i hvellinum, marg-
ir, margir gera það. Þá sleppur þú
við að norpa i biðröðinni.
Þessi stund liafði honni fundist
vera lágmarkið. Henni hafði tekist að
iosna við manninn, en hún fékk cnn
velgju þegar hún hugsaði tii þessa.
Mikið liafði hún verið heppin að geta
komist í nokkurnveginn sjálfstæða
stöðu þarna hjá Parkington! Þau
hjónin vissu ekkert um hana, annað
en hún var útlagi og gat búið til góð-
an mat. Þau voru notaleg við liana,
þó þau litu niður á hana.
— Hún er sannkaliaður fjársjóður,
sagði frú Parkington við kunningjana.
En hún gætti sin að segja ekki of
mikið við Mitsi sjálfa. Þess konar
fólk getur orðið stórt upp á sig.
ÞETTA sama kvöld kom frú Parking-
ton niður í eldhúsið eftir miðdegis-
verðinn. Það bar svo sjaldan við, að
Mitsi hélt að eitthvað hefði verið að
matnúm, á þessum lögregluheimsókn-
ardegi hennar. En — ónei, erindið
var allt annað.
— Ég ætla að láta þig vita um þetta
núna strax, Mitsi. Við verðum að
haida sérstakicga stórt samkvæmi í
næsta mánuði. Eins og þú veist er
hann Parkington í kynnum við ýmsa
— stjórnarerindreka, kaupsýslumenn
— ýmis konar frægt fólk. Hér í borg-
inni verður haldið stórt mót bráðum,
og við verðum að bjóða ýmsum heim,
sem þangað koma.
— Já, einmitt, sagði Mitsi, áhuga-
söm og undirgefin eins og hún átti
vanda til.
— Meðal geslanna verður líka fólk
frá Ungverjalandi, liéit frú Parking-
ton áfram. Það er gaman fyrir þig,
finnst þér það ekki? Ég ætlast auð-
vitað ekki til að ])ú annist um und-
irbúningin ein, og þess vegna hefir
Parkington fengið eina bestu sam-
kvæmismatarstofuna til þess að ann-
ast þetta að mestu. En okkur datt í
hug að það væri gaman að þú gætir
búið til eitthvað gott og skemmtilegt
— ungverska rétti — aukreitis. Til
lieiðurs iandsmönnum þínum.
— Það skal ég gera, sagði Mitsi.
En hún fékk hjartslátt við tilhugsun-
ina um að eiga að sjá landa í borð-
stofunni. — Ég á vonandi ekki að
ganga um beina? sagði hún.
Frú Pnrkington setti upp þóttasvip.
—- .Tú. vitanlega liafði ég hugsað mér
það! Það var einn þátturinn i öllu
saman. Við ætlum að útvega þér
verulega smellinn búning, svona eins
og þeir nota i Ungverjalandi, það væri
svo skemmtilegt og Hfgaði svo vei
upp .. .
Mitsi sagði: — Nei, frú Parkington.
Alit annað vil ég gera fyrir yður, en
þetta get1 ég ekki gert.
Frú Parkington kom iijn í bóka-
stofuna og hlassaði sér niður i stól-
inn við arininn, andspænis Parking-
ton.
— Það er þá eitthvað grunsamlegt
við Mitsi. Ég veit að liún er fyrir-
mynd i öllum sínum verkum, en það
er auðséð, að einhverju verður liún
að levna.
— Já, en þegar ég hugsa til mat-
arins, sem hún býr til, er ég fús til
að hjálpa til að breiða yfir öll henn-
ar leyndarmál, sagði Parkington.
STÓR, grænn vörubíll með áletruðu
nafninu Mac Greggor & Co. rann upp
að liúsinu. Þjónar iiopmiðu út og
báru inn gyilta stóla, borðhiera, dam-
asdúka og postulin. Og loks báru þeir
inn svo mikil kynstur af blómum, að
Mitsi varð frá sér numin. Hún spurði
brytann:
— Má ég raða þessum blómum áð-
ur en þau verða sett á borðið?
— Gerðu það sem þú vilt, en ])ú
verður að bera ábyrgð á þvi sjálf
þegar höfuðpaurinn kemur, sagði
brytinn. Hann var í önnum.
Svo leysti Mitsi utan af þéttum
blómabögglunum. — Þau eru í kös,
eins og fióttafólk, sagði hún við
sjálfa sig. — Nú er best að reyna að
láta þau líta út eins og þau væri
komin heim.
Brytinn staldraði við er hann fór
lijá, horfði á handaverk Mitsi og sagði:
— Já, sjáurn til. Mér finnst þetta fal-
legt svona, en guð hjálpi yður ef hús-
bóndanum finnst annað!
UPPI í bókastofunni tiíkynnti frú
Parkington: — Það er best að þú
vitir það — að ég hefi afráðið að fara
með manninn úr ungverska sendiráð-
inu niður í eldhús til Mitsi, úr því
að hún þorir ekki að koma upp og
sýna sig. Hver veit nema hann þekki
hana og geti gefið okkur upplýsingar
um hana.
— Hvað þurfum við að vita um
hana, meira en við vitum: að hún er
besta eldakona í heimi! Geturðu ekki
látið hana í friði? Hún liefir sjálfsagt
gildar ástæður til að vilja ekki sýna
sig.
— Já, ég er viss um að hún hefir
ástæður til þess, svaraði frú Parking-
ton fastmæit.
— Þér er best að segja eins og
Kipling: Spurðu aldrei hvers vegna
eplin roðni, svaraði maðurinn henn-
ar. Enginn mun að vísu geta eignað
Kipling þessi orð, en Parkington bar
virðingu fyrir þessum höfundi, og
notaði hann alltaf sem samherja sinn
þegar liann þurfti á spakmælum að
halda.
Mitsi var niðri i eldhúsi og hafði
engan grun um ráðabruggið sem fram
fór viðvíkjandi henni. Ilún lilóð
freistandi fjöil úr almas retes og
kremes beles á kínapostulínsskálar
frú Parkington. Maturinn var tilbú-
inn, þjónarnir frá matstofunni slökktu
í vindlingunum og fóru i kjólfrakk-
ann og settu á sig alvarlegri svip. Og
nú rann svartur, gljáandi bíll upp
að dyrunum. Mitsi liélt að þarna væri
fyrsti gesturinn að koma, en brytinn
hvíslaði, að nú kæmi Mac Greggor
sjálfur til að lita eftir öllu.
Skömmu siðar gat liann tilkynnt
Mitsi, að allt væri í lagi uppi í borð-
salnum. — Og húsbóndinn spurði sér-
staklega liver hefði raðað niður blóm-
unum. IJann ætlar að koma niður
sjálfur og þakka yður fyrir það, sagði
brytinn.
— Ég get ekki talað við neinn núna,
það er nóg að þér skilið þakklætinu,
sagði Mitsi.
— Þér þekkið ekki húsbóndann, sé
ég, sagði brytinn. — Nú kemur hann
til að þakka yður fyrir.
Mitsi iiafði engan tíma til að svara.
Frú Gruel, konan sem kom á daginn
til að þvo, var ekki komin, þó að
henni hefði verið gert orð. Líklega
liafði henni þóknast að misskilja orð-
sendinguna og „lialda að það væri
á morgun“. En hvernig sem það nú
var — svo mikið var víst að Mitsi
var ein um allt. Hún heyrði fiðlutóna
niður tii sin gegnum lyftuopið, um-
gang. mannamál — samkvæmið var
byrjað. Lyftan kom niður með tóm
glös, föt og diska. Mitsi herti á belt-
inu um eldlnissloppinn sinn, setti
hreina diska og glös í lyftuna -—
þetta gekk allt eins og í sögu ...
Þegar brakaði í hurðinni bak við
liana liélt liún að það væri brytinn,
sem væri að koma, og sagði eins ró-
lega og hún gat: — Ég flýti mér eins
og ég gct. Nú koma steikurfötin.
En þegar hún leit við sá liún að þetta
var ekki brytinn. Hún strauk hand-
leggnum um lieitt ennið og iiugsaði
með sér að þetta væri hinn margum-
talaði húsbóndi, sem væri að heim-
sækja liana.
ÞETTA var hár maður og fyrirmann-
legur. Hann var í vönduðum sam-
kvæmisfötum og í jakkahorninu var
lítil hvít rós með gylltu hjarta. Ef
hún hefði ekki vitað að það var ó-
mögulegt, hefði hún lialdið að einn
, gesfanna hefði villst þarna niður.
— Eruð þér ein að vinna hérna,
frú, sagði hann. — Hvers vegna var
ég ekki látinn vita það — ég hefði
getað sent einhvern tii að hjálpa, því
hér er nóg að gera fyrir tvo.
— Ég hefi vanist að verða að hjálpa
mér sjálf, sagði hún stutt.
• Mac Greggor spurði: — Eruð þér
Ungverji?
— Já, ég er Ungverji. Og allt i einu
datt henni í hug: Þetta hlýtur að
vera ungverski gesturinn i samkvæm-
inu. Þau hafa sent hann hingað til
þess að skoða mig ...
— Eruð þér frá Kendares? spurði
gesturinn með forvitnishreim.
— Já, ég er frá Kendares.
Þau stóðu sitt hvorn megin við
eldhúsborðið. Nú færði hann sig
kringum borðið til hennar, tók um
votar hendur hennar og þrýsti þeim
að andlitinu á sér.
— Þekkir þú mig ekki. livíslaði
hann. — Hefurðu gleymt bjarndýra-
veiðunum og kofanum okkar á Eikar-
ási, og rósinni sem þú gafst mér síð-
ast — þú sérð að ég ber alltaf hvítu
rósina þína, hún hefir hjálpað mér
— þekkir þú mig virkilega ekki?
Hún starði á magra andlitið og i
því sá hún drenginn'frá æskuárunum,
augun brostu til iiennar, áköf, eins
og þau liöfðu gert fyrir löngu .. .
— Janos, sagði lnin. — Ert það þú,
Janos? Hvað ert þú að gera hérna?
Ert þú stjórnarerindreki ... ert þú
kaupsýslumaðúr ... hvernig stendur
á þvi að þú þekkir herra Parkington?
Hann skellihló, og nú varð hann
alveg eins og drengurinn, sem hafði
leikið sér við hana við hvíta húsið.
— Hvorugt, sagði hann. — Ég er
veislumatarstofan í eigin persónu. Ég
er Mac Greggor & Co. Ég var heppinn
að læra af henni Zuönnu i gamla
daga. Ég fór ti! Englands og byrjaði
við eldavélina, maður kemst vei
áfram hér í landi. Nú hefi ég þessa
matstofu og er í þann veginn að
stækka hana, bráðum er ég orðinn
riki maðurinn, sem ég ætlaði mér að
verða, nagisaya. Stjórnarerindreki .. .
svei — þessir stjórnarerindrekar eru
i sifelldum kröggum. En að sjóða sig
ríkan ... það er eitthvað annað! En
hvað gerir þú hérna — í eldhússlopp?
Hún hló líka. — Ég sýð mat líka,
ég er eldakona hérna á heimilinu.
— Þú hættir því. Nú hefi ég gott
hús handa þér, virkilegt hús. Þar skal
þér vera óhætt fyrir úlfum og bjarn-
dýrum, rósin min ... ástin mín ...
FRÚ Parkington liafði skýrt gestin-
um frá ungverska sendiráðinu i Paris
alla málavöxtu áður en hún fór með
hann niður eldhússtigann og opnaði
dyrnar. Þau heyrðu að barið var í
lyftuna og kallað eftir fleiri glösum.
En cnginn svaraði.
Á miðju eldhúsgólfinu stóð Mitsi,
umvafin Mac Greggors-matstofunni.
Kötturinn pirði á þau augunum úr
skotinu. Þau tóku ekkert eftir að
dyrnar voru opnaðar, en heyrðu Mac
Greggor segja upp aftur og aftur:
Dragan, dragan — og svo nagisaya.
— Við komum líklega til óþæginda,
sagði Ungverjinn og hörfaði út aftur
og frú Parkington líka.
— Þetta er það versta sem ég hefi
Framhald á bls. 14.