Fálkinn - 24.07.1959, Side 5

FALKINN
.... OC FJÖRAR BRENNIVlN
FRÁSÖGUBR9T
r. F T I R
yeAtA
in, látlaus og hlédræg, sönn ímynd
húsmóður og móður. Krustjev talaði
oft um „Ninu sína“ og hrósaði henni
fyrir, hve annt hún léti sér um
börnin. Þó að hann lenti stundum
í ævintýrum með söngkonum og'
dansmeyjum, skilaði hann sér alltaf
aftur til Ninu — hún var lifakkerið
hans, eina örugga athvarfið.“
Meðal flokksmanna Krustjevs var
mikið talað um hve mikil áhrif
Nina hefði á hann. Það kom oft
fyrir, að hann æddi heim til hennar
fyrir hádegið, er hann hafði orðið
óstjórnlega reiður á einhverjum
fundinum. Eftir nokkra klukkutíma
kom hann aftur — í sólskinsskapi.
Fólk sagði oft: Krustjev ber aðeins
virðingu fyrir og hefur beyg af
tveimu manneskjum. Önnur þeirrra
er Chosain, sem þýðir húsbóndinn
(þ. e. Stalin), hin er Nina Nikola-
jevna. Hann er hræddur við Stalin,
en ber virðingu fyrir Ninu. Mann-
gæzka hennar jafnar misfellur hans
og galla. Þessvegna getur hann ekki
án hennar verið.
Meðan „hreinsunin" fór fram
og ýmsir leiðtogar og fjölskyldur
þeirra nötruðu af kvíða, sneru marg-
ir sér til Ninu og báðu ásjár. Þeir
vissu, hve mikið vald hún hafði
yfir Nikita. Margir Rússar, er áttu
ættingja sem biðu dauða síns, leit-
uðu til hennar. En hún gat ekkert
gert. Krustjev spyr konu sína aldrei
ráða um stjórnarframkvæmdir sín-
ar. En Nina hefur oft hjálpað fólki
á annan hátt, og er kunn fyrir hjálp-
semi sína við sjúklinga og gamal-
menni. Fátæk kona biður hana aldr-
ei árangurslaust um mat, fatnað eða
peninga.
Þegar Krustjev er veikur, fær
enginn nema Nina að hjúkra honum.
Hann hleypir ekki öðrum að. Hann
trúir ekki á læknana, þorir kannske
ekki að hleypa þeim inn úr dyr-
unum. í stað lyfja úr apótekinu not-
ar frú Krustjev gömul húsráð og
grasalyf við manninn sinn! Og hon-
um batnar! Stundum getur hún líka
fengið hann til að vera heima
nokkra daga og hvíla sig. Karaka-
tenko segir: Þá hefur hann það til
að spila á harmoniku tímunum sam-
an og syngja gamlar vísur. Og vodka-
flaskan stendur alltaf hjá honum.
Ég man sérstaklega eftir einu skipti,
er hann var heima eftir veikindi,
að hann gleymdi alveg skyldustörf-
um sínum og neitaði meira að segja
að svara í símann. Þá hvísluðu sam-
verkamenn hans í Kreml: „Nú er
hann í stofufangelsi og fær ekki að
koma í skrifstofuna.“
Nina sést afarsjaldan á almenna-
færi. En stundum sést hún þó aka
í einhverjum bílnum, sem Nikita
hefur til afnota. Þá er hún að fara
á milli verzlananna, sem aðeins eru
ætlaðar æðstu foringjunum. Hún
kaupir oft ótrúlega mikið af varn-
ingi í einu, ef henni finnst tæki-
færisverð á vörunni. Karakatenko
segir svo um þetta: „Það var pískr-
að um, að hún keypti oft vörur
handa ættingjum og vinum, sem
ekki höfðu tækifæri til að' verzla
í þessum ríkisreknu sérverzlunum.“
Sem sagt: Karakatenko á heima
vestan járntjalds. Og honum segist
svona frá Ninu og Nikita hennar.
Þó að Nina Nikolajevna sé hæglát
og hlédræg, hefur hún aldrei verið
hrædd við að segja meiningu sína.
Hún er engin tepra.
Ef henni mislíkar eitthvað, er hún
til með að láta syngja í tálknunum.
Það kom sér ekki alltaf vel meðan
Ég er staddur í smáþorpi úti á
landi. Það skiptir ekki máli hvað
þorpið heitir. Þessi óverulegi at-
burður gæti nefnilega hafa gerzt á
nákvæmlega sama máta í hvaða
þorpi sem er.
Ég þarf að finna símstöðina og
geng eftir götunni. Ég segi götunni,
eins og það væri ekki nema um
eina götu að ræða í þessu þorpi. En
þannig er það einmitt í þessum
þorpum úti á landi. Það er ekki
nema ein gata, allt hitt eru stígar
eða húsasund. Og við þessa götu er
símstöðin alltaf. Kaupfélagsstjórinn
býr líka við þessa götu, vanalega í
úthverfi þorpsins og það er stór
garður í kringum húsið hans og
tré og blóm. Og við götuna býr líka
afgreiðslumaður flugfélagsins eða
sérleyfishafans eftir því hvar á
landinu þorpið er.
Auðvitað finn ég símstöðina fljót-
lega. Hún er staðsett miðja vegu
milli afgreiðslu flugfélagsins, sem
er auðkennd með emileruðu skilti
Stalin lifði. Henni var ‘lítið um hann.
Það var fullyrt, að Stalin hefði ein-
hvern tíma látið tukthúsa hana til
að venja hana áf að hafa gagnrýni
í frammi. Þetta hefur verið staðfest
af háttsettum embættismanni, sem
síðar flúði til Vesturlanda.
Eftir að Krústjev náði völdum,
sást hann oft með Jekaterinu Furtes-
eva. Það er sagt að vingott sé með
þeim, og þau hafa þekkst lengi.
Hún var einn nánasti samverka-
maður hans, er hann var forðum
flokksritari í Moskva. Furteseva er
fyrsta konan, sem komizt hefur í
Æðsta ráðið. Hvort það er vegna
vináttu við Krustjev, skal ósagt lát-
ið, en svo mikið er víst, að maður-
inn hennar var látinn fara sem
sendiherra til Belgrad — konulaus.
Árið 1954 sást Furteseva víða.
Hún var þá í ferðum með Krust-
jev og Bulganin, þó að hún hefði
ekki opinberu embætti að gegna.
Síðar lét Krustjev hana gegna hús-
móðurstörfum við opinberar móttök-
í Kreml. Nina tók þessari auðmýk-
ingu rólega. Jekaterina en ekki Nina
! fánalitunum og húss kaupfélags
tjórans með hansagardínum úr
iiöfuðstaðnum fyrir öllum glugg-
um, svo sólin uppliti ekki gefjun-
aráklæðið á útskornum armstólun-
um.
Ég bið um samtal við Reykjavik
og afgreiðslustúlkan, sem er með
nærsýnisgleraugu og efrigóm, sem
skröltir svolítið brosir til mín og
segir að ég verði að bíða, því það
séu nokkrir á undan mér, þetta sé
nú ekki nema þriðja ilokks stöð. Ég
sé engan þarna inni utan okkur
tvö sitt hvoru megin við afgreiðslu-
gafið. Hún segir hina bíða hingað
og þangað á línunni.
Ég sætti mig við biðina og horfi
út um gluggann á tjörupappa-
kiiædda skúrana, sem þrengja sér
fast upp að hverju einasta íbúðar-
húsi.
Afgreiðslustúlkan var önnum
kafin við iímaafgreiðsluna, með
heyrnaj tæki fest við eyrun og tal-
trekt útfrá hökunni. Hún með-
var viðstódd, þegar Krustjev afhenti
Lenin-orðurnar. En það var Nina,
sem hélt samkvæmið á eftir, heima
hjá Krustjev. Og Jekaterina var
ekki boðin þangað!
Aldrei hefur nokkur maður feng-
ið að vita skoðun Ninu á þessu sam-
bandi Nikita og Jekaterinu. Hún
hugsar um heimilið og virðist ekki
hafa neitt gaman af háheitunum.
Vart munu tvær ólíkari konur
vera til en þessar. Fremsta stjórn-
málajrú Rússa er lítið fyrir heimilis-
störf, en hún hefur gaman af nátt-
klúbbum og fallegum fötum. Þegar
hún var í Róm hér um árið, heim-
sótti hún meira að segja fornróm-
verskan klúbb, þar sem fólk etur
liggjandi.
En Nina berst ekkert á og klæðist
líkt því sem hún gerði, er hún var
kennslukona og játaðist smiðnum,
fyrir 35 árum.
Það er ekki vandalaust að vera
kona hins geðríka Nikita Krustjevs.
En rússneskar konur eru vanar því
að sjá um heimilið og hlýða bónd-
anum.
höndlaði hinar ýmsu snúrur og
þræði af mikilli list og talaði í sí-
fellu .... Hóll, Hóll, halló. Nei,
Brún . . . það svárar aldrei á Hóli,
ha .. . já, strax og þeir svara. Og
svona heldur hún áfram, þylur upp
alls konar nöfn á bæjum og mönn-
um og þorpum. Öðru hvoru brosir
hún hughreystandi til mín, svona
til að létta mér biðina. Og loksins
svaraði þessi Hóll hennar... Já,
Hóll, mikið er ég búinn að reyna að
ná í ykkur. Nú, var verið að gifta,
þá er ekki von þið megið vera að
því að svara í símann. Hver voru
að gifta sig? Nú, þau? Ha, . . . nú
voru þau ekki gift? Ha, . .. og skíra
líka... nú, það er svo sem ekki
von þið megið vera að því að sinna
símagreyinu. Hjá hverjum var ver-
ið að skíra? Nú hjá þeim? voru þau
búin að eiga barn? Já, þau eru þá
að minnsta kosti gift áður en það
var skírt. Já, alveg rétt. Ég þarf að
ná í einhvern Þorstein hjá ykkur,
sem er með skurðgröfuna. Það er
fyrir Reykjavík. Og ef hann er ekki
við, þá einhvern, sem getur tekið
skilaboð til hans. Já, láttu mig vita
strax .. .
Þá koma tveir rc^jóslegnir piltar,
fimmtán eða sextán ára, inn í af-
greiðsluna, ganga að afgreiðslulúg-
unni og biðja um skeytaform, eins
og þeir orða það. Þeir fá skeyta-
formið, líta tortryggnislega á mig,
færa sig út í horn og taka að hvísl-
ast á, en herbergið er ekki stærra
en svo, að ég kemst ekki hjá, að
heyra til þeirra þrátt fyrir allar
hvíslingar .. . Já, byrjaðu. Áfengis-
verzlun ríkisins.
Já, þegiðu. Heldurðu að ég viti
það ekki? Tvær ák. . ., heyrðu,
hvernig á að skrifa ákavíti?
Ég veit það ekki. Það er útlenzka.
Hafðu það bara á-k-a.
Allt 1 lagi. Og fjórar brennivín.
Fjórar, ertu vitlaus? Það er alltof
mikið.
Það er ekkert of mikið. Héraðs-
mótið er um þarnæstu helgi.
Jæja, allt í lagi.Og svo bara nafn-
ið undir.
Auðvitað, heldurðu að ég sé ein-
hver asni? Mitt eða þitt?
Ekki mitt, ertu bandvitlaus?
Pabbi mundi sleppa sér.
Svo ganga þeir að afgreiðslu-
lúgunni, rétta skeytið inn fyrir,
segja ekkert, borga, roðna eilítið í
vöngum og ganga hratt út.
Stúlkan heldur áfram . .. Já, ég
veit það. Er einhver Gunnar Run-
ólfsson hjá ykkur? Er hann Gunn-
ar ekki Ragnarsson, nú er þetta
strákur úr Reykjavík? . . . Já, mig
vantar hann fyrir Reykjavík. Uppi
í fjalli. . . nei, ég get ekki beðið
með línuna. Láttu mig þá vita . ..
Já, halló . .. nei, sæl mamma mín.
Já, þau voru hjá mér í dag. Ég . ..
ég verð að vera hér til sex, maður
er svo sem bundinn sunnudaga sem
aðra daga. Já, mamma mín. Veiztu,
Framh. á 14. síðu.