Fálkinn - 11.09.1959, Blaðsíða 11

FÁLKINN
11
☆ ☆☆ LITLA SAGAN ☆☆☆
Tækifærið mikla
☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆
Hinn ríki og voldugi forstjóri
Húðgeir Hólm var á ferli í allt öðru
borgarhverfi en hann átti heima í.
Allur er varinn góður; þessvegna
hafði hann ekki farið í bílnum sín-
um, — það gátu spunnist sögur,
ef blái undrabíllinn hans sæist
standa í Bertugötunni.
Hann nam staðar við fornfálegt
hús í Bertugötu, leit á númerið og
brosti neyðarlega. — Jæja, þetta
var þá númer 22, í þessum kumb-
alda átti Pétur Arnórs heima. Ha,
ha, — það var hægt að gráta af
hlátri yfir því.
Forstjórinn labbaði inn í portið,
leit á nafnatöfluna. Pétur Arnórs
bjó á annarri hæð. Hann gekk upp
stigann.
Á dyraspjaldinu stóð: Pétur Arn-
órs, skrifstofumaður. Forstjórinn
gat ekki stillt sig um að glotta.
Hann hringdi, og dyrnar opnuðust
fljótt. Ungur maður — það hlaut
að vera Pétur Arnórs — var að fara
út, og nú kom það á daginn að þetta
var lítill aukvisi, rúmlega tvítugur.
Hann virtist vera blóðlaus, en tals-
vert spraðibassalegur.
Húðgeiri Hólm varð hugsað til
spikfeitrar konu sinnar. Það var
kannske eitthvað til í þessu, að and-
stæðurnar ættu vel saman. Þessi
veslings písl, hann gat varla verið
aumlegri en þetta.
Húðgeir Hólm vék formálalaust
að erindinu.
— Þér eruð ekki blá-ókunnugur
konunni minni, sagði hann.
Pétur Arnórs varð ennþá minni
og aumlegri, þarna sem hann stóð.
Átti hann að þverneita, eða taka
flengingunni. Hann var semsé ekki
í neinum vafa um hver maðurinn
var.
— Eg vil þegar í stað benda yður
á, sagði forstjórinn, — að ég er alls
ekki kominn hingað til þess að gera
yður neitt illt. — Þér eruð Pétur
Arnórs, er ekki svo?
Skrifarinn flýtti sér að hugsa.
Hann gerði sér ljóst að hinn afbrýði
sami eiginmaður mundi ekki svífast
neins. Hann varð að finna ráð til
að snúa sig út úr þessu.
— Því miður, sagði mannpíslin,
— en ég leigi bara herbergi hjá
Pétri Arnórs. Hann er sjálfsagt úti.
Forstjórinn var á báðum áttum.
Það gat hugsast að maðurinn segði
satt.
— Þetta er viðvíkjandi sérstöku
máli, sagði forstjórinn. — Þessi Pét-
ur Arnórs skrifstofumaður hefur
verið talsvert mikið með konunni
minni upp á síðkastið.
— Já, einmitt það? sagði Arnórs.
Þessu trúi ég. Hann sagðist eiga að
hitta frú Hólm inni á Röðli eftir
klukkutíma og hlakkaði skelfing til.
Frúin er digur eins og útblásin
vindsæng.
— Það er svo að sjá sem þér
þekkið þetta, sagði forstjórinn.
— Nei, ég leigi sem sagt bara hjá
Arnórs, — hann hugsar um sitt og
ég um mitt. En Pétur Arnórs var
linur í hnjánum. Sá forstjórinn að
hann var að ljúga, eða sá hann það
ekki?
— Gott og vel, sagði forstjórinn.
— Viljið þér gera svo vel að taka
á móti skilaboðum til Arnórs. Það
stendur þannig á að mér kæmi mjög
vel að hann stryki með konuna
mína. Eg vonaði að hitta hann
heima, þessvegna stakk ég þessum
peningum á mig. Hann dró þykkan
búnka upp úr vasa sínum. — Þetta
HABIB
Fyrrverandi lífstíðarfangi og út-
lagi er fyrir skömmu sestur í forseta
stól Túnis, en sögu kalífadæmisins
þar er lokið. Breytingin sem orðin
er þokar Túnis framan úr miðöld
og í námunda við nútímann, þó að
miðaldahugsunarháttur sé enn ríkj-
andi hjá mörgum Túnisbúanum.
Því að hinn nýi forseti í Túnis
er nútímamaður í hug og hjarta.
Hann heillaðist ungur af vestrænni
menningu, og þessvegna varð hann
umbótamaður með þjóð sinni og
gerði fyrir hennar hönd þær kröfur
til sjálfstæðis, sem nú hafa náð fram
að ganga. —- En fulltrúi miðaldanna
andstæðingur Bourgiba, sem nú hef
ur orðið að þoka fyrir öldu nýja
tímans, er hinn afsetti bey Sidi Mo-
hammed Lamine, þjóðhöfðingi í
austurlandastíl og hermikráka Har-
un al-Raschid, sem hélt um sig hirð
dverga, fékkst við að búa til gull
og undirskrifaði embættisskjöl sín
með lélegum gúmmístimpli, en
hafði aðeins eitt áhugamál: að
auðga sig og fjölskyldu sína með
því að mergsjúga þegnana. Eftir
burtför hans er einum slíkum pó-
tentáta færra í veröldinni og er það
vel.
Habi Ben Ali Bourgiba er fæddur
árið 1903, af miðstéttarætt í Túnis.
Faðir hans var barnakennari og
setti son sinn til mennta 1 París.
Þar las hann lögfræði og tók dokt-
orspróf í Sourbonne. Er hann kom
heim aftur gerðist hann málaflutn-
ingsmaður og varð vel til skjólstæð-
inga, en jafnframt fór hann að taka
þátt í stjórnmálum og gerðist einn
bezti liðsmaður stjálfstæðishreyf-
inarinnar í Túnis. Hann var orðinn
vesturlenzkur í husunarhætti og
fylgjandi almennum mannréttind-
um, og þessvegna reyndist honum
stundum erfitt að eiga samvinnu
við hina múhameðsku sjálfstæðis-
menn í ,,destour“ flokknum svo-
nefnda, sem voru ofstækisfullir og
höfðu önnur sjónarmið til málefn-
anna en hann. Fór svo að hann
sagði skilið við þá og stofnaði sinn
eiginn flokk, sem hann nefndi „neo-
destour“, árið 1934. Flokkur hans
komst brátt í endregna andstöðu
við hina þröngsýnu nýlendupólitík
Frakka, og varð til þess, að Bour-
giba varð að lifa mörg beztu mann-
dómsár sín í fangelsum eða í út-
legð, en einmitt þessvegna varð
eru 75.000 krónur, sem ég hafði
hugsað mér að láta Arnórs fá, því
ef maður ætlar að strjúka með frú,
sem alls konar dekri er vön, er eins
gott að hafa aura upp á vasann.
Hann stakk seðlunum í vasann
aftur. — Jæja, viljið þér heilsa
Arnórs frá mér — hann veit hvar
hann getur hitt mig. Verið þér sæl-
ir.
Og svo fór forstjórinn. En nú leið
yfir Pétur Arnórs, í fyrsta sinn á
æfinni.
BOURGIBA
hann átrúnaðargoð viðreisnarmanna
í Túnis, og kom honum vel síðar,
í viðureigninni við helsta keppi-
naut sinn innan sjálfstææðishreyf-
ingarinnar, Salah Ben Youssef, sem
er ákafur fylgismaður Nassers hins
egypzka. Bourgiba hefur unnið á
og Youssef tapað fylgi. Það er eink-
um hin blásnauða bændastétt sem
trúir á Bourgiba — og hún er allra
stétta fjölmennust í Túnis. Þessvena
hefur hinn nýi forseti þjóðarfylgi.
Nú er hann sestur að í höll beys-
ins, sem fulltrúi hins nýja tíma —
aldar lýðræðisins. En þó er raun
réttri ekkert lýðræði til í Túnis:
Bourgiba er í rauninni einræðis-
herra, þrátt fyrir allar sýnar fallegu
lýðræðisræður frá síðustu áratug-
um. Hann mun telja sig betur fær-
an um að marka framtíðarstefnu
ríkisins en þegna sína, sem flestir
eru hvorki læsir né skrifandi.
Og hann hugsar út fyrir Túnis-
landamærin. Draumur hans er sá
að verða ráðandi maður í norður-
afríkönsku ríkjasambandi, en þar
eigi þrjú ríki samstöðu: Túnis, Mar-
okkó og Alsír. í hinu síðastnefnda
landi hefur allt verið í uppnámi
lengi og fyrirsjáanlegt er að sá ljóti
leikur verður aldrei stöðvaður með
vopnum heldur aðeins með sann-
girni í garð undirokaðrar þjóðar,
sem átti undir högg að sækja gagn-
vart óviturlegri nýlendustjórn.
Bourgiba hefur stundum verið
kallaður arabiskur Nehru, og það
er alls ekki fráleit mannkenning.
Báðir hafa þessir menn setið í fang-
elsi árum saman fyrir forustu sína
í sjálfstæðisbaráttunni. Og í skoð-
unum þeirra er margt svipað. Þar.
kemur mjög víða fram húmanistísk
ur hugsunarháttur, og báðir virðast
þeir vilja vera málamiðlarar milli
austurs og vesturs. Þó eru Túnis-
búar tvímælalaust vestrænni í hugs-
un en Indverjar eru.
Það er einnig vert að veita því
athygli, að Bourgiba varast mjög að
hafa náið sambandi við hinn stór-
pólitíska klifurapa Nasser, sem
telur sig til þess kjörinn að verða
foringi Arabaþjóðanna og auka hat-
urseld gegn vesturþjóðunum. Frá
því sjónarmiði mega vestrænar þjóð
ir fagna því, að Bourgiba sitji í
sem traustustum sessi.
Fyrsti farrseti Tunis —
Vitið þér ...?
að lengsti stigi heimsins er í
Kína?*
Fyrir 2000 árum var byggður stein-
stigi neðan af jafnsléttu upp að
musterinu á fjallinu helga, Tai
Shan. í stiganum voru 6000 þrep,
en nú er ekki nema lítið eftir af
þessu forna mannvirki.
að 40 stunda vinnuvikan veld-
ur örðugleikum ■ Bandaríkj-
unum?
Miðlungs-Ameríkanínn er nefnilega
í vandræðum hvernig hann eigi að
verja löngu frístundunum um
hverja helgi. Stórblöðin vestra hafa
efnt til samkeppni um beztu ráðin
til þess að drepa frístundirnar og
heita verðlaunum fyrir beztu ráðin.
Hefur þetta orðið til þess að ný
stétt manna er komin til sögunnar
vestra: frístundaráðunautar.
☆
OFUR EÐLILEGT. — Fræga fólkið
úr filmunum getur hvergi verið
án þess að gónt sé á það. Þegar
franska filmdísin Michele Morgan
leigði sér hestvagn fyrir nokkru
gat hinn fornlegi rómverski jálkur
vitanlega ekki stillt sig um að góna
á hana áður en hann lötraði af
stað.