Fálkinn - 22.02.1961, Blaðsíða 6

Yísindamenn og listamenn berjast
alla ævi fyrir frægð og frama, en
flestir ná ekki að jafnaði settu marki
fyrr en þeir eru komnir á grafarbakk-
ann eða jafnvel undir græna torfu. í
heimi kvikmyndanna eru þó annað uppi
á teningnum. Kvikmyndin getur gert
þjóna sína heimsfræga á nokkrum mán-
uðum.
Þannig var með Marlene Dietrich.
Hún þurfti ekki nema eina kvikmynd
til þess að verða í einu vetfangi heims-
fræg. Myndin var „Blái engillinn“, þar
sem hún lék daðursdrósina og kippti
fótunum undan barnakennaranum og
smáborgaranum, sem Emil Jannings lék
af engu minni snilld en hún.
En enginn skyldi halda, að hún hafi
unnið þennan sigur undirbúningslaust.
Það var margt búið að drífa á daga henn-
ar áður.
Þegar hún var barn að aldri, langaði
hana til þess að verða fiðluleikari og
var byrjuð að læra. Þá varð hún fyrir
því óláni að snúa á sér úlnliðinn svo
illa, að hún varð að leggja þetta nám
„Hugrökk og heiÖarteg", segir Ernest
Hemingway um Marlene Dietrich.
með öllu á hilluna. Að öllum líkind-
um hefur þetta litla atvik ráðið úrslit-
um um það, að Marlene Dietrich varð
heimsfræg leikkona. Þau eru oft og tíð-
um undarleg, þessi litlu en örlagaríku
atvik.
Marlene Dietrich er gervinafn, eins
og svo margt listafólk notar. Réttu
nafni heitir hún hvorki meira né minna
en Maria Magdalena von Losch. Faðir
hennar var liðsforingi í prússneska hern-
um, búsettur í Weimar, hinum fræga
bæ Goethes, og þar fæddist Maria Mag-
dalena 27. desember 1904. Faðir henn-
ar féll á austurvígstöðvunum í síðari
heimsstyrjöldinni og fluttist hún þá með
móður sinni til Berlínar. Eftir að hún
varð að hætta fiðluleiknum lærði hún
jöfnum höndum söng og leiklist og gekk
á leikskóla Max Reinhardt.
Það var einnig hjá honum, sem hún
fékk fyrsta hlutverk sitt á leiksviði, í
„Taming of the Shrew“ eftir William
Shakespeare. Næstu árin lék hún jöfn-
um höndum á leiksviði og í kvikmynd-
um. En fyrsta stóra hlutverk hennar
á leiksviði var í „The Great Baritone“
árið 1925 og síðan sigldu ýmsir söng-
leikir í kjölfarið. Og loks varð það, að
hún lék í hinni margrómuðu og víð-
frægu mynd „Blái engillinn“, að margra
dómi minnisstæðustu og mest hrífandi
kvikmynd, sem gerð hefur verið. Eftir
leik sinn í þessari mynd var Marlene
Dietrich orðin sú stjarna, sem skærust
þótti á kvikmyndahimni Evrópu. Þetta
var rétt fyrir 1930.
Síðan var hennar nær eingöngu getið
í sambandi við amerískar kvikmyndir
frá Paramount og United Artists. Þar
rak hver stórmyndin aðra, og margar
þeirra voru á sínum tíma sýndar hér
á landi og fólk man eflaust eftir þeim.
Við skulum nefna fáein nöfn til upp-
rifjunar: „Marocco", „Shanghai Ex-
press“, „The Blonde Venus“, „The Devil
is a Woman“, „The Lady is Willing“,
austurlandamyndin „Kismet“, og svona
mætti telja lengi vel.
Það er ekki svo lítið, sem skrifað hef-
ur verið um Marlene Dietrich, og af
þeim skrifum er ljóst, að hún er sterk-
ur persónuleiki, sem þeir gleyma seint,
er kynnzt hafa. Ernest Hemingway skrif-
aði langa grein um hana, og birtist
hún fyrst í LIFE 1952. Hann segir þar
meðal annars:
„Hún er hugrökk og heiðarleg, góð
og göfuglynd. Hún var aldrei leiðinleg
og jafn heillandi hvort heldur er að
morgni dags, þegar hún er klædd í síð-
buxur og vaðstígvél eða að kvöldi dags,
þegar hún er uppbúin og skartar sínu
fegursta. Tilfinning hennar fyrir lífinu
er tengd hvort tveggja í senn, hinu
skoplega og harmræna, og gerir það
að verkum, að hún er aldrei fyllilega
hamingjusöm, nema hún sé ástfangin.
Þegar hún elskar, gerir hún gys að því.
En það er aðeins kaldhæðni,
Þótt hún hefði ekki annað til að bera
en rödd sína, þá gæti hún samt hrifið
hjarta þitt. En hún hefur að auki hinn
6 FÁLKINN