Fálkinn - 23.01.1963, Blaðsíða 38

Tak eigi grásleppn í
Framhald af bls. 17.
hans, þar sem hann sjálfur ætti ekki
heima í sýslunni og langt til hans og
erfitt að sækja. Einnig að hann héldi
lítt uppi lögum í festing og stofnun
hjúskapar og að lokum að hjúskapur
Páls sjálfs væri í megnasta óstandi og
til almenns hneykslis. Beiðast þeir þess,
að Páll verði settur frá sýslunni. En
ekki varð af, að Páll missti sýsluna,
en hann hét í viðurvist Odds biskups
Einarssonar og umboðsmanns höfuðs-
manns, á fundi er haldinn var í Vatns-
firði að bæta ráð sitt. Mun Ari síðar
sýslumaður Magnússon í Ögri bróður-
sonur Páls hafa veitt honum lið nokkuð
í þessu máli.
En grunur er á að hér hafi verið
undirbúin árás á Pál af Oddi biskupi
Einarssyni, enda gefur síra Jón fróði
Halldórsson í Hítardal það í skyn, og
hafi það verið í sambandi við hjú-
skaparmál síra Jóns Loftssonar í Vatns-
firði, er kvænti sig sjálfur. En Staðar-
hóls Páll hafði veitt presti lið nokkuð.
En Páll hafði áður freklega móðgað
biskup í bréfi og brá honum þar um
lausaleiksbrot og að hann væri lítilla
manna. Endar bréf Páls til biskups á
vísu þessari:
Þeim lyft er neðan úr lágri stétt,
leiddur upp á vald og mekt,
hafi sá lukku í heiðri slétt,
rún sýni honum ekki stærri prett.
Páll var skáld gott, eitt hið bezta
á íslandi sér samtíða. Honum var mjög
létt um að yrkja og kastaði oft fram
vísum. Hann var mælskumaður mikill,
meinyrtur og hittinn. Á stundum kenn-
ir mjög í vísum hans kerskni og glettni.
Páll var skapstór og stórmennska hans
fram úr hófi, og átti hann oft erfitt að
hemja lund sína, eins og eftirfarandi
saga hermir:
Páll var eitt sinn á ferð á sjó á nýju
skipi, vel útbúnu og vel mönnuðu. Sum-
ir herma, að hann hafi verið á leið
undan Jökli með hlaðið skip af föng-
um. Á sömu leið var óvildarmaður
hans og fór honum mjög samhliða, og
varð kappsigling á milli þeirra. Bar
lítt til tíðinda í fyrstu. En þar kom, að
á leið þeirra varð sker eitt nyrzt í
Gassaskerjum. Einn háseti Páls spurði
hann, hvort ekki ætti að beita fyrir
skerið, en Páli þótti það vera krókur
að sneiða fyrir skerið og svaraði með
vísu:
Ýtar sigla austur um sjó
öldujónum káta,
skipið er nýtt, en skerið hró,
skal því undan láta.
Aðrir hafa vísuna þannig:
Snemma á degi, mjög var morgnt,
mengið svaraði káta,
Skipið er nýtt, en skerið fornt,
skal því undan láta.
38 FÁLKINN
Er ekki að orðlengja það, að litlu
síðar bar skipið á skerið, og þurfti ekki
að sökum að spyrja, skipið brotnaði og
fórust menn nokkrir, einn eða fleiri.
Þá kom þar að skip óvildarmanns Páls,
og spurði formaður þess: „Viltu þiggja
líf, Páll bóndi?“ Páll svaraði: „Gerðu
hvort sem þér þykir sóma betur.“ Síðan
var þeim bjargað af skerinu. En er Páll
var kominn í skipið, settist hann aftur
á hnífil, sneri baki fram, en hafði báða
fætur útbyrðis og sat þannig til lands.
Skömmu eftir að þeir voru lentir,
gekk Páll að formanni, laust hann kinn-
hest og gaf honum 20 hundruð í jörðu,
með þeim orðum, að hið fyrra væri
fyrir spurninguna, en jörðin fyrir
björgunina. Skerið, sem Páll lenti á,
nefna sumir Tindastól, en aðrir Páls-
flögu.
Eftir því sem Páll eltizt, jókst sér-
vizka hans og undarlegt háttalag. Um-
mæli eru til um þetta í málskjali, laust
eftir dauða hans: „En ég hygg flestum
mönnum í þessu landi muni kunnugt
vera, hversu annarlegur og sérlegur sá
góði mann Páll, var í mörgum háttum.
Hann vildi skilja við sína eiginkonu
lifandi. Þar með uppbyrjaði hann hinar
og aðrar fánýtar klaganir, svo sem
mörgum er kunnugt, og virtist góðum
mönnum þær ekkert afl hafa. Um aðr-
ar nýjungar og uppfyndingar, sem
hann fór með, viljum vér ekki tala,
vegna tengda og skyldsemi“. Jón lærði
segir um Pál: Hann var „ofbjóðanlegur
í orðum og lét fátt ótalað, allra manna
ófalskastur“. En Páll vildi líka bæta
misgjörðir sínar, segir Jón lærði:
„hann taldi sér aldrei minkun að bæta
og biðja fyrir sinn misgerning. Það
gera nú fáir höfðingjar á fslandi".
(Heim: Menn og menntir, Alþingis-
bækur íslands, ísl. fornbr. s., Biskupa-
sögur Jóns Halldórssonar, Safn til sögu
fslands, Annálar, Sýslumannaævir, Ár-
bækur Espólins o. fl.).
Orusta á . ..
Framhald af bls. 21.
unni og inn í salinn. Á hann er skrifað
stórum stöfum að reykingar séu strang-
lega bannaðar. í þessum kassa hafa
blaðamenn aðsetur sitt. Þá er annar
kassi á gafli miklu minni og óveglegri.
í honum hafa venjulega tveir strákar
aðsetur sitt og færa töflu hvernig leik-
ar standa. Á öðrum gaflinum eru fest-
ir upp rimlar sem notaðir eru í sam-
bandi við leikfimikennslu og þegar
mikið er í húsinu á leik sem þessum
er það siður stráka að klifra upp í
rimlana svo þeir sjái vel yfir völlinn.
Það kom. því okkur ekkert á óvart
þegar maður aftur í þvögunni sagði
við félaga sinn rétt áður en leikurinn
hófst.
— Það er merkilegt hvað þeir drepa
lítið af krökkum hér í þessu húsi.
Og nú hlupu liðin inn á völlinn og
í salnum upphófust mikil köll og baul
eftir því með hvoru liðinu menn héldu.
Svo flautaði dómarinn í flautu sína og
fyrirliðarnir gengu fram, tókust í hend-
ur og krónu var kastað upp og sá sem
vann hlutkestið kaus mark. Leikurinn
hófst. Það varð talsverð spenna meðal
áhorfenda sem óspart kvöttu „sína
menn“.
Það getur verið gaman að fylgjast
með áhorfendum að svona leik og oft
skemmtilegra en leikurinn sjálfur. Það
hefur líka að sögn komið fyrir í þessu
húsi, að áhorfenda hafi verið vísað úr
húsi fyrir óspektir og settur í aðgöngu-
bann um nokkra mánuði. Og menn eru
ekki að vanda málið, þegar þeim líkar
ekki dómarinn. Líflátsdómar eru mjög
algengir og allskonar sóðaleg köll að
mótherjum. Þetta á að sjálfsögðu ekki
við um alla áhorfendur, en það er al-
gengt engu að síður.
í fyrstu var leikurinn frekar rólegur
en þegar fram í sótti og fór að líða á
tímann og liðin frekar jöfn, fór að fær-
ast harka í leikinn og dómarinn þurfti
oft að stöðva hann með flautu sinni.
Rétt fyrir aftan okkur var maður sem
virtist vera ákaflega vel heima í lögum
þeim sem leikurinn er leikinn eftir, og
hann var ósínkur á að miðla öðrum af
þekkingu sinni. Og það voru mörg brot,
sem hann sá, en dómarinn tók ekki
eftir og stundum þegar dómarinn var
að stöðva leikinn sagði hann:
— Því í ósköpunum er hann nú að
stöðva leikinn fyrir þetta?
í hálfleik kom mikið los á áhorfenda-
skarann. Menn þurftu annað hvort að
fá sér kók ellegar fram á gang að fá sér
nikótín.
Og þegar leikurinn hefst að nýju er
komin meiri harka í hann. Leikmenn
taka ómjúklega hver á öðrum og sumir
fá byltu. Þetta er ekki í sumum tilfell-
um ósvipað og þegar í réttunum er ver-
ið að taka rollurnar og snúa þær niður.
f eitt skipti þarf dómarinn að vísa leik-
manni af velli, en það er víst frekar
algengt.
Þrengslin í húsinu eru óskapleg og
áhorfendur standa inni á vellinum í
hornunum. Það er mikið um köll og svo
taka menn upp á þeim skolla að baula.
Þá eru þeir víst að mótmæla einhverju
hjá dómaranum.
— Skjóttu maður, skjóttu!
— Látið ekki manninn vaða svona!
— Stroffí!
— Mega utanbæjarmennirnir allt?
Og hámarki ná lætin rétt fyrir leiks-
lok, þá er eins og þakið af bragganum
ætli að rifna. Þegar leikurinn hefur
verið flautaður af og Fram aftur unnið
24:20, ryðjast áhangendur sigurvegar-
anna inn á völlinn með miklum fagnað-
arlátum.
Við bíðum þar til flestir eru farnir
út, þá höldum við á eftir ánægðir yfir
því að vera heilir á húfi.
Or.