Fálkinn - 19.06.1963, Blaðsíða 9

Árni Gunnarsson blaðamaður ræðir við stúdent frá Suður-Afríku
svartir geta ekki búið saman
Þegar Bradfield varð 5 ára hófst
skólaganga hans. Hann var 9 mánuði
ár hvert í skólanum, og lauk námi
þegar hann varð 18 ára. Hann tók þá
próf, sem jafngildir stúdentsprófi hér.
Síðan vann hann alls konar störf og
síðast hjá tryggingafyrirtæki. Frá Af-
ríku fór hann fyrir tveim árum, starf-
aði hjá fyrirtæki í London, en síðan á
bóndabæ á Sjálandi. Hann ætlar til
Kanada eftir að hann hefur farið heim,
og ætlun hans er að læra eitth'vað um
landbúnað og jarðrækt.
★
Hver borg og hvert þorp í S-Afríku
skiptist raunverulega í tvennt, hverfi
hvítra og svartra. Lítill samgangur er
þar á milli. Svertingjarnir fá að vísu
að koma inn í borgarhverfi hvítra, en
í flestum tilfellum verða þeir að vera
farnir þaðan fyrir vissan tíma á kvöld-
in. Bradfield segir, að fáir hvítir menn
hætti sér inn í borgarhverfi hinna
svörtu, og alls ekki eftir að kvölda tek-
ur. Þangað fer aðeins vopnuð lögregla,
og þá oftast fleiri en einn og fleiri en
tveir í senn.
Flestra fjölskyldur hvítu mannanna
hafa þó svertingja í þjónustu sinni.
Margir þeirra hverfa til heimila sinna
á kvöldin, en hafi þeir starfað hjá
sömu fjölskyldunni í nokkur ár og sýnt
trúmennsku búa þeir á heimilum hinna
hvítu. Fjölskylda Bradfields hefur haft
sömu svertingjakonuna í yfir 15 ár.
Svertingjarnir fá þá fæði og föt, en
er greitt lágt kaup.
Um vandamálin í sambúð hvítra og
svartra í S-Afríku, segir Bradfield:
„Svartir og hvítir geta ekki búið
saman. í dag er á milli þeirra óbrúan-
leg gjá. Það eru aðeins örfá ár síðan,
að hinir hvítu í S-Afríku fóru að gera
sér grein fyrir að svertinginn er mann-
leg vera, en ekki áburðardýr. Menn
hafa gert sér ljósa nauðsyn þess, að
svertingjar nytu menntunar og ann-
ars, sem gæti skapað hjá þeim félags-
legan þroska. Þessi þróun hefur gengið
hægt, og verulegur árangur mun ekki
sjást fyrr en eftir tugi ára eða lengri
tíma. í hópi svertingjanna eru háskóla-
menntaðir menn, foringjarnir, sem
krefjast aukinna réttinda til handa
svertingjum. En þó allir fengju kosn-
ingarétt, myndi ekki nema hluti þeirra
vita til hvers þeir væru að kjósa, og
gera það aðeins eftir skipunum foringj-
anna. Sú spennitreyja, sem svarta
manninum er haldið í í dag mun fyrr
eða síðar bresta, og hvað verður þá.
Þeir eru margfalt fleiri en hvítu menn-
irnir. Aðskilnaðurinn verður að eiga
sér stað áður en slíkt verður. Grund-
völlur fyrir góðri sambúð er ekki fyrir
hendi. Undirbúningur undir það, að slíkt
mætti verða, hófst ekki nógu tíman-
lega. En þetta eru vandamál, sem eng-
inn skilur, nema sá sem hefur verið í
Suður-Afríku og það lengi.“
„Fjöldi svertingja kemur á hverjum
degi til stórborganna. Margir þeirra
koma frá svertingjaþorpum inni í landi,
þar sem þeir hafa búið í leirkofum við
lífsskilyrði, sem enginn hvítur maður
gæti sætt sig við. Á milli hinna mörgu
þjóðflokka svertingja eru stöðugar ill-
deilur. Þeir ræna og rupla hver frá
öðrum, og þetta er orðið eðli þeirra.
Þegar þeir koma til borganna þar sem
allar kröfur til þrifnaðar og umhirðu
eru eðlilega mikið hærri, skapast mörg
vandamál. Þetta fólk þekkir ekki lög
hvíta mannsins, það er það sem við
köllum ,,þjófótt“, og þegar við reynum
að skýra fyrir þeim, að það sé rangt
að taka hluti, sem aðrir eiga, skilja
þeir það ekki. Ef þeir fá hrein og þokka-
leg húsakynni til að búa í, líða aðeins
nokkrar vikur þar til allt er orðið
óhreint og í megnustu óreiðu. Það er
ekki hægt að ásaka þetta fólk, en það
tekur langan tíma að kenna því, og
sumt af eldra fólkinu getur aldrei lært
þetta.“
„Þið hér á Norðurlöndunum þekkið
ekkert til þessara vandamála. Það er
kannski eðlilegt að ykkur finnist þessi
afstaða hvíta mannsins í S-Afríku
óskiljanleg og meðferðin á svertingj-
Framh. á bls. 36.
R. Bradfield, ungi stúdentinn frá Suður-Afríku, sem
spjallað er við hér að ofan er búsettur í Höfðaborg
(myndin hér til hægri). Hann segir okkur sitt hvað frá
ástandinu í heimalandi sínu og ber þá hæst kynþátta-
vandamálið. Á myndinni hér að ofan sjáum við vega-
bréf Bradfield. Efst stendur W, eða white (hvítur).

FÁLKINN 9