Fálkinn - 10.07.1963, Blaðsíða 32
0
Ferðin til Isaíjarðar
Framh. ai bls. 31.
urinn hérna á Velli. Hann er fermdur.
En hann er stundum með okkur að
gamni sínu. Annars mundi honum leið-
ast.“
Börnin litu hvert á annað. Kennslu-
konan sá það og deplaði augunum
framan í stóru stelpuna.
„Mér er svo sem sama þó ég sé^ í
skólanum," sagði Addi óspurður. „Ég
þarf ekki að taka próf.“
„Það er aldursmunur á skólaþörn-
unum hérna hvort eð er, og allt lífið
er nú skóli, Addi minn, og allir menn
eru kennarar. En vertu nú ömmudreng-
ur, Addi minn, og sæktu mér í eldinn.“
Gamla konan fór fram og drengurinn
með henni.
„Leiðist honum nokkuð?“ spurði
Dedda, þegar drengurinn hafði lokað
eldhúshurðinni á eftir sér.
„Hann fær aldrei bréf frá fólki sínu
syðra,“ sagði Grímur gamli.
„Je,“ sagði Dudda Sidda. „Hugsar
enginn til hans?“
„Jú, sei sei,“ svaraði Grímur gamli:
„Hann er í einhverju ungmennaskot-
félagi, sem sendi honum æfingabyssu.
Það var hægt að skjóta gegnum léreft
með þessu tóli. Ekki var það nú hættu-
legra en svo. En kerlingin mín afvopn-
aði hann. Þetta er bezti drengur.“
„Og nú er skólastofan upptekin
okkar vegna,“ sagði Teddi við Ásthildi.
Niðurlag næst.
Clara Srliuinann . . .
Framh. af bls. 11.
unga stúlku, jafnaldra honum, til að
bjóða á skemmtun.
Það var hin 12 árum yngri Julie,
hin yndislega og heilsutæpa dóttir henn-
ar, sem Brahms varð ástfanginn í, og
um hríð voru þau víst nánast trúlofuð,
en hann tók skrefið ekki til fulls, senni-
lega vegna þess, að hann vonaðist stöð-
ugt eftir móðurinni, en ef til vill af
því, að hann hikaði við að bindast
berklaveikri stúlku. Clara stríddi hon-
um blíðlega, og hefði áreiðanlega ekki
heldur verið sem ánægðust með að fá
einmitt hann fyrir tengdason. Julie lét
þó ekki draga sig á þennan hátt. Hún
elskaði Brahms, en hún óskaði ekki eftir
að eyðileggja líf sitt, og einn góðan
veðurdag giftist hún ríkum ítala. Enn
eitt áfall fyrir Brahms. Clara ritaði í
dagbókina:
. . . Hann virtist alls ekki hafa bú-
izt við neinu slíku og fékk algert tauga-
áfall. Hann er ekki samur maður, lít-
ur sjaldan inn og er fámæltur, þá
sjaldan hann er hérna. Hefur hann í
raun og veru elskað hana?
Spurning hennar var á fullum rök-
um reist. Hann fann útrás fyrir alla
sorg sína með því að fara heim og
skrifa eitt af langfegurstu verkum sín-
um, Altrapsodie (sem Kathleen Ferrier
32 FÁLKiNN
hefur m. a. sungið), er flutt var við
brúðkaup Julie og manns hennar 22.
september 1869!
Það þyrmdi óðfluga yfir sál hins ó-
hamingjusama Roberts Schumanns. Dag
nokkurn fannst hann hvergi heima og
lögreglan hóf leit. Hann fannst með-
vitundarlaus í Rín, þar sem hann hafði
reýnt að drekkja sér. Clara Schumann
þorði ekki að hafa hann heima og tókst
að koma honum fyrir á sjúkrahúsi í
Endenich, þar sem læknarnir gátu ekki
gefið neina von um bata. Með sjö börn
í eftirdragi og ósegjanlega framfærslu-
byrði, vildi Clara ekki viðhalda heim-
ilinu, eins og það var. Nokkrum barn-
anna var komið fyrir hjá vinum, öðr-
um hjá móður hennar í Berlín, og síð-
an tók hún aftur upp þráðinn á lista-
ferli sínum, sem hafði legið niðri í
næstum 15 ár.
Börnin og móðirin héldu ekki fram-
ar hópinn. Öðru hvoru sá hún eitt
þeirra, öðru hvoru annað, en meðan
hún átti sumarbústað í Baden-Baden í
nokkur ár, voru nokkur þeirra þar hjá
henni í einu. Var hún þá ekki góð og
ástrík móðir? Vissulega, en hún átti
einskis annars úrkosta en að starfa af
kappi til að vinna fyrir daglegu brauði
handa sér og eins mörgum börnum og
henni var auðið. Stolt hafnaði hún hjálp
í reiðufé frá efnuðum vinum. Stolt
sagði hún nei við beinni aðstoð. Henni
fannst það þó sjálfsagt, að hún fengi
dálítil eftirlaun frá Diisseldorf eftir
stjórn Roberts Schumanns á hljómsveit
borgarinnar um árabil, en annar.s hefði
hún vissulega getað bjargað sér.
Leið hennar lá öðru hvoru til Eng-
lands, þar sem hún kunni sérlega vel
við sig, og við mörg tækifæri var henni
boðið að leika fyrir Victoríu drottningu
og Albert prins í Buckinghamhöll. Á
einni þessara ferða fékk hún slæmar
fréttir frá sjúkrahúsinu í Endenich.
Heilsu Roberts Schumanns hrakaði ört,
og hún hætti við að ferðast lengra, til
að heimsækja hann. Hún var hjá hon-
um, þegar hann dó, og skrifaði sama
kvöld í dagbókina:
— Ást mín er horfin. Hann hefur
tekið allt með sér, alla hamingju mína,
og nú byrjar nýtt líf fyrir mig.
Sjúkdómar og sorgir.
Aðeins 37 ára gömul varð hún ekkja,
og hún giftist aldrei aftur, enda þótt
bæði Brahms og fleiri væru reiðubúnir
til að kvænast henni. „Ást mín til þín
er ólýsanleg,“ skrifaði Brahms henni.
Hún hristi aðeins höfuðið. Hún hafði
tekið ákvörðun sina — hún vildi að-
eins „hjónaband“ við listina, þessa
miklu, ljómandi list, sem krafðist allr-
ar sálar hennar og líkama. Nokkrum
árum síðar lá henni við að lamast. Hana
verkjaði í handleggina, taugarnar voru
bilaðar, það voru „launin“ fyrir ára-
langa, yfirmannlega baráttu við sjúk-
dóma annarra, eiginmannsins og barn-
anna, en hún vildi ekki láta bugast.
Leikur hennar svo að segja linaði þján-
ingar hennar.
Vinátta margra varð henni til góðs,
eikum hið gamla samband við Brahms,
en nú varð vart við vissan kala, eftir
að honum varð dálítið á í messunni.
Hann fylgdist með veikindum hennar
í bréfum hennar og skrifaði henni einn
góðan veðurdag, að hún ætti að fara
hægar í sakirnar: „Á þínum aldri ætti
fólk að taka það rólega .... “ Á þín-
um aldri- Hann gerði hana þannig að
gamalli konu, enda þótt hún væri að-
eins 52 ára að aldri. Hneykslanlegt, —•
og þó var það ekki með öllu rangt,
því að einmitt þá fann hún, að kraft-
arnir voru að dvína, og þáði kennara-
stöðu við tónlistar.skólann í Berlín. Hún
gegndi þeirri stöðu í sex ár og fluttist
þá til Frankfurt, þar sem henni buð-
ust enn betri kjör.
Hún varð ekki hamingjusöm á efri
árum. Hún leit aftur yfir farinn veg
með sorg og iðrun, henni fannst víst
eins og hún hefði líka eyðilagt líf
Brahms. Hann gleymdi henni aldrei og
kvæntist aldrei. Auk taugabilunarinnar
veiktist hún af öðrum sjúkdómi, sem
tónlistarmenn óttast meira en allt ann-
að: heyrnarleysi. Það gerði hana bitra
út í lífið. Hún varð uppstökk og erfið
í umgengni, þegar henni gat ekki einu
sinni hlotnazt að njóta síðustu fegurð-
ar í tilverunni: tónlistarinnar. „Það er
helmingi erfiðara fyrir listamann að
verða gamall,“ skrifaði hún í dagbók-
ina.
Á öndverðu sumri 1896 fann hún
dauðann nálgast, en hélt þrátt fyrir allt
dauðahaldi í lífið. Hún fann, að hún
gat stöðugt verið tveimur dætrum sín-
um og barnabörnum nokkurs virði. „Nú
kemur Eugenie heim frá London, og
þá verð ég svona hræðilega á mig kom-
in .... “ kveinaði hún.
Hinn 10. maí hætti hjarta hennar
að slá, og sá eini, sem Marie dóttir
hennar kvaddi á vettvang, var Brahms.
Hann sá um útför hennar og sneri
því næst aftur til Vínar. Þar tók hann
dauða sínum tæpu ári á eftir henni,
eftir að hafa fundið til meiri einmana-
leika og tómleika þessa síðustu mán-
uði en nokkru sinni fyrr.
PIIAEURA
Framhald af bls. 23.
saman, og hönd hans haldandi um tólið.
Ef ég vissi bara, hverju heimili hans
líktist. Það var margt, sem ég vissi
ekki.. .
„Þú lofaðir, drengur, þú lofaðir.“
Rödd Thanosar var niðurbæld, sann-
færandi. Ég vissi að Alexis mýktist
ekki.
„Alltaf síðan ég sá þig í París hef
ég sagt við sjálfan mig: Þetta sumar
verður Alexis hjá okkur ....“
Ég beygði mig yfir diskinn, hrædd
um að heyra hinn ánægjulega tón, sem
ég vissi að myndi koma í rödd hans
á hverju augnabliki. Ég vildi hafa Alex-
is nálægt mér og var hræddari við
hann en dauðann.
Framh. á bls. 36.