Fálkinn - 24.07.1963, Síða 9
Þessi mynd er tákn-
ræn fyrir viðureign
Rússa og Þjóðverja í
heimsstyrjöldinni sið-
ari. Rússneskur her-
maður ríður framhjá
þýzkum skriðdreka,
sem hefur verið yfir-
gefinn.
tvisvar tekinn fastur og farið með nng
á lögreglustöð, þar sem hálfvitlausir
Gestapó-unglingar yfirheyrðu mig næst-
um alla nóttina. „Þú gengur með háls-
tau og dansar tango eins og úrkynjað-
ur Englendingur“ sögðu þeir. „Hvers
vegna ertu ekki í samtökum okkar og
hjálpar til að hreinsa kynstofninn?“
Svona og ámóta voru spurningarnar
sem þessir ruddar, hálfærðir af áróðri
Hitlers og Göbbels létu dynja á mér.
En eg var heppnari en margir aðrir:
Mér var sleppt að morgni og eg slapp
við misþyrmingar, sem svo margir aðr-
ir urðu fyrir. Ástandið versnaði stöð-
ugt. Eg kvaddi konuna mína og börnin
tvö og fór til Englands, og réðist á eitt
af stórskipunum þeirra sem þjónn. Eg
var hjá þessu enska skipafélagi í tvö
ár án þess að koma heim. Þetta var
útlegð, en hve margir landar mínir
voru ekki í útlegð á þessum árum?
Næstum daglega bárust manni fréttir
af þeim sem flýðu land; ég hitti marga
þeirra hingað og þangað úti um heim.
En eg varð líka var við að það var
betra að segja ekki of mikið þótt mað-
ur hitti landa sinn erlendis, því arm-
ur Gestapo var langur og þeir höffðu
líka sent „sína“ menn til útlanda und-
ir því yfir.skyni' að þeir væru flótta-
menn.
Það var árið 1937 að eg kom aftur
heim. Börnin mín þekktu mig varla
og eg var ákveðinn í að þola heldur
kúgun Hitlers-stjórnarinnar en að láta
þvæla mér í útlegð öðru sinni. En kann-
ski sýnir þetta hve barnalegur ég var
sjálfur og kannski hafði ég á þessum
tveim árum gleymt einhverju af því
sem skeði áður og maður gat alltaf
átt von á. Eg ætlaði að fá mér atvinnu
en kom að lokuðum dyrum: Sá sem
ekki er í samtökum þóknanlegum nas-
istum fær ekki vinnu. Eg leitaði á fund
gamals vinar míns sem rak stórt veit-
ingahús. Hann tók mér vel en sagðist
ekki þora að taka mig í vinnu nema eg
gengi í „Vinnufylkinguna“. Eg hugsaði
að fyrst maður væri tilneyddur, þá
yrði það svo að vera. Ég fór og sótti
um upptöku. Sama dag var eg tekinn
til yfirheyrzlu hjá Gestapó. Þeir vildu
fá að vita hvað eg hefði verið að gera
hjá Bretum. Hvort eg hefði gefið þeim
upplýsingar um endurvígbúnað Þýzka-
lands. Eg neitaði og sagðist einungis
hafa leitað út fyrir landið vegna löng-
unar til þess að sjá heiminn. Þá stóð
þessi skepna upp og barði mig í andlit-
ið. Eg ætla ekki að segja þér framhald-
ið, en mér var kastað út úr bygging-
unni. Þegar eg skreiddist heim þekkti
konan mig ekki. Sama kvöld tók ég
lest til Frakklands. Eg vann á ýmsum
stöðum í Frakklandi, aðallega suður
við Miðjarðarhaf næstu tvö árin. Fór
aldrei heim.
Síðsumars 1939 leit út fyrir að allt
væri að fara í bál og brand. Eg átti
í miklu sálarstríði. Átti eg að verða
kyi-r í Frakklandi ef til stríðs kæmi
milli þess og Þýzkalands og eiga það
víst að verða settur í fangabúðir, eða
átti eg að fara heim þar sem eg yrði
umsvifalaust settur í herinn til þess að
berjast fyrir valdhafana, sem ég hataði.
Svo réðist þýzki herinn inn í Pólland
og Bretland sagði Þýzkalandi stríð á
hendur í september 1939. Eg veit ekki
hvort eg get útskýrt það fyrir þér eða
nokkrum öðrum, en þegar stórveldi
segir manns eigin landi stríð á hendur
þá vaknar með manni viss kennd; jafn-
vel þótt manns eigin landi sé stjórnað
af óþokkum. Eg kom heim sömu nótt
og stríðsyfirlýsing Stóra-Bretlands
gegn Þýzkalandi gekk i gildi.“
★ í HERNUM.
„Það liðu ekki nema nokkrir dagar
frá þvi eg kom heim, þar til mér var
sagt að mæta til skrásetningar og skoð-
unar í einni stöðinni nálægt Hamborg.
Æfingarnar hófust og það var manni
léttir, að enda þótt margir af yfir-
mönnunum og óbreyttum, væru flokks-
bundnir nazistar, þá var það þó andi
hersins sem réði, með öllum þeim
erfðavenjum sem margra alda her-
mennska hefur skapað.
Okkur var sagt að stríðið mundi ekki
standa nema nokkra mánuði, því enda
þótt fátt skeði fyrsta veturinn þá
renndu atburðir vorsins 1940 stoðum
undir það að foringinn hefði rétt að
mæla. Ég hef oft hugsað um það síðar,
en hugsaði ekki um það þá, hvernig
Evrópa liti út í dag, hefðum við sigr-
að. Þá óskaði maður sér sigurs í stríð-
inu og hvað var líka eðlilegra? Við
vissum ekki ýkja mikið af hörmung-
um stríðsins heima í Þýzkalandi þetta
ár. Herdeild mín var send til Frakk-
lands og síðar til Hollands. Þar blasti
viðurstyggðin við og við hermennirnir
gátum með eigin augum séð hvað það
var sem „Luftwaffe" hafði svo mjög
hælt sér af. En svona er strið og það
sama átti eftir að ,ske hér í Þýzkalandi
og i Englandi og í Rússlandi og víðav.
Eg var allvel að mér í frönsku og var
þess vegna fluttur í deild sem hafði
með málefni franskra borgara að
gera. Það versta við þetta var, að þá
komst eg aftur í snertingu við Gestapó
og allt sem því fylgdi. Svo hófst her-
ferðin til Rússlands. Ég var orðinn vanur
sömu aðbúð í flestu og óbreyttir her-
menn. Það hefir verið .skrifað um her-
ferðina til Rússlands, sem segja má að
hafi endað við Stalingrad og í umsátr-
inu við Leningrad. Okkur gekk mjög
vel framan af og Rússarnir voru á
stöðugum flótta. Þeir brenndu bæina
og akrana og brutu brýrnar. Landið
var eins og eyðimörk þar sem þeir höfðu
tíma til þess að ganga frá því, en stund-
um vorum við fyrri til og náðum smá-
bæjum og bændabýlum óskemmdum.
Okkur var innrætt að hata Rússana, um
þá uppfræðslu sáu pólitiskir trúnaðar-
menn í hernum, en að öðru leyti höfð-
um við ekki mikið af SS-mönnum að
segja. Elcki fyrr en þeir voru sendir á
eftir okkur til þess að þvinga okkur
áfram eftir að víglínan var komin aust-
ur undir Volgu. Eg talaði áðan um
gamlar erfðavenjur í þýzka hernum.
Samkvæmt þeim tókum við fanga þeg-
ar hægt var og ætluðumst til þess að
þeir væru settir i fangabúðir að baki
víglínunni. Okkar hersveit tók marga
slika, þeir voru fluttir burtu og við í
hernum vissum ekki annað en þeir
væru þar með úr hættunni. Það var
ekki fyrr en SS-mennirnir hættu að
nenna að flytja þá burtu, heldur tóku
af okkur hópana og skutu þá á staðn-
um að mér varð ljóst í hvert regin-
djúp villimennsku við vorum komnir.“
Framh. á bls. 31.
FÁLKINN 9