Fálkinn - 21.10.1963, Blaðsíða 37

um, svo að hann eftirléti ríkinu
erfingja.
Það varð árið 1515 að kon-
ungur fékk sér til drottningar
Elísabetu af Habsburg, ætt-
stóra konu. Hún var systir
Karls 5. keisara, eins valda-
mesta þjóðhöfðingja siðskipta-
tímans. Þau eignuðust nokkur
börn. En þrátt fyrir það hélt
konungur uppi frillulífi sínu
með Dyveku hinni fögru. Sið-
ferðispostulum í ríki hans þótti
nóg um, og ekki sizt klerka-
stéttinni og aðlinum, sem voru
svarnir fjandmenn konungs.
Torben Oxe hét maður. Hann
var ríkur lénsmaður, og hafði
þegið tekjumikil lén af kon-
ungi. Hann var hinn mesti
skálkur og illmenni og lét ekk-
ert tálma sig, ef hann ætlaði
að koma vilja sínum fram.
Svo bar við árið 1517, að
Dyveka hin fagra, konungs-
frilla, veiktist og lá á sóttar-
sæng í nokkra daga. Torben
Oxe greip þá tækifærið til að
losa ríkið við hina fögru frillu
konungs. Hann sendi henni
nokkur kirsuber. Eftir að Dyv-
eka hafði neytt berjanna lézt
hún. Konungur varð þess brátt
vís, að Torben Oxe var valdur
að dauða hinnar fögru ástmeyj-
ar hans, sem hann harmaði ó-
stjórnlega. Konungur lét háls-
höggva Torben Oxe opinber-
lega í Kaupmannahöfn og varð
hálfu verri eftir þessa atburði
en nokkurn tíma áður í garð
aðals og klerka.
Móðir Dyveku, Sigbrit að
nafni, hafði fylgt henni til
Kaupmannahafnar. Hún varð
brátt í miklum metum hjá kon-
ungi og leitaði hann oft til
hennar um ráð, því að hún var
vitur kona. Eftir dauða Dyv-
eku varð Sigbrit önnur hönd
konungs til ráða í ríkinu. Hún
réði öllu sem hún vildi ráða
og er talið, að hún hafi að
mestu séð um tollamál lands-
ins. Þeir sem sóttu um embætti
ill sigur og bar góðan ávöxt.
Þau Sigbrit og Ögmundur
lögðu á ráðin, hvernig hentug-
ast yrði að ná fundi konungs,
svo að fullur sigur fengist í
málum biskupsefnis. Ögmund-
ur gaf Sigbrit stórgjafir og þar
á meðal annan lúðurinn góða.
Dáðist hún mjög að lúðrinum,
því að hún hafði glöggt auga
fyrir listrænni smíði. Ögmund-
ur hafði verið vitandi þess, þeg-
ar hann lét sm,ða lúðrana, að
Kristján 2. hafði mikið yndi af
listasmíði, enda var hann undir
áhrifum fornmenntastefnunn-
ar, hvað áhrærði skoðanir á
listum og listaverkum. Hafði
konungur kynnzt slíku gegnum
viðskipti sín við Niðurlönd.
Hann var mikill aðdáandi Al-
brechts Dúrers, málarans og
myndskerans fræga, sem er
einn af frumherjum forn-
menntastefnunnar í iistum á
Vesturlöndum.
Þar kom máli þeirra Sigbrit-
ar og Ögmundar, að frúin bað
hann vera viðbúinn hvenær
sem væri til að ganga á fund
konungs. Hún ætlaði að gera
honum viðvart, þegar hún teldi
heppilegt, að hann hitti kon-
ung. Liðu svo fram stundir um
sinn.
Svo rann upp sá dagur, að
Sigbrit gerði Ögmundi boð, að
hann mætti koma til fundar við
sig og konung. Ögmundur var
allra manna höfðinglegastur og
þekkilegur ásýndum. Hann var
bleikhærður og fagureygður,
augun blá, smá og snör. Hann
var manna karlmannlegastur
á vöxt og limu, stór vexti og
spengilegur. En í dagfari var
hann allra manna hirðulausast-
ur um klæðnað sinn, og
var venjulega heldur tösulega
klæddur, eins og títt er um
skapmikla og einbeitta menn.
Þegar Ögmundur hafði feng-
ið boðin frá Sigbrit, klæddist
hann hefðarbúnaði, og í það
eina sinn á allri ævinni kenndi
hann geigs nokkurs, er hann
átti að ganga á fund Kristjáns
konungs. Varð honum þá það
til ráðs, þrátt fyrir að með því
bryti hann klausturheit sitt, er
hann hélt í miklum heiðri, að
hann lét færa sér vín og drakk
af þrjá sopa, og munu soparnir
ekki hafa verið smáir, enda
gerðir að tölu og til fulltingis
í minningu heilagrar þrenning-
ar guðdómsins. Að því búnu
fór hann á fund konungs og
var fús að taka því sem að
höndum bæri, hvort heldur
væri biskupstign eða líflát.
Framhald á næstu síðu.
í konungsgarð, urðu að koma
sér vel við Sigbrit og gefa
henni stórgjafir til að mýkja
skap hennar og fá hana til að
tala máli sínu við konung. Var
Sigbrit því voldugasti maður
Danaveldis og réði mestu um
mörg mál, sem miklu skiptu.
Þegar Ögmundur Pálsson
kom til Kaupmannahafnar, fór
hann fljótlega á fund Sigbritar
og kom sér í mjúkinn hjá
henni með gjöfum vegleg-
um. Tókst honum með glæsi-
mennsku sinni og hofmann-
legri framkomu, að komast svo
í vinfengi við Sigbrit, að hún
hét honum fullum styrk til að
fá samþykki konungs til bisk-
upsvígslunnar. Þetta var mik-
RAÐ S Ó FI húsgagmarkitekt SVEINN KJARVAL
litið & húsbúnaðinn hjá húsbúnaði « « «
EKKERT HEIMILIÁN HÚSBÚNAÐAR
SÁMBAND HÚSGAGNAFRAMLEIÐENBA
laugavegi 26 simi 209 70
FALKINN
37