Fálkinn - 13.06.1966, Blaðsíða 28

HJOLID
SNÝST
EFTIR GUÐMUND ÞORSTEINSSON
EGAR ég kom til Hafnarfjarðar í ársbyrjun 1928, var
Magnús Guðjónsson einn hinna fyrstu manna sem ég
kynntist þar — og ávallt að öllu góðu.
Magnús er fæddur í Stóra-Lambhaga í Hraunum (sem þá
tilheyrðu Garðahreppi) 21. september 1891 Hann ólst upp
við að starfa að hverju sem til féll, eins og þá var títt, og
var þá smali m. a. Þá var á Straumi drengur sem nefndur var
Stefán, og var kært með honum og Manga. Þessi drengur varð
síðar nokkuð kunnur undir nafninu „Stjáni blái“ — einkum
eftir að Örn Arnarson gjörði hann nær ódauðlegan með kvæði
sínu; en það átti á vissan hátt rætur allt aftur í samveru
þeirra smalanna suður í Hraununum.
1910 fluttist Magnús að Langeyri við Hafnarfjörð, og þó
hann væri þar ekki nema þrjú ár, var hann oft kenndur við
staðinn síðar.
Eftir það fluttist hann inn í þorpið, byggði sér hús við
Austurgötu 10 og átti þar heima síðan, til 1947.
Sjómennsku hafði Magnús byrjað ungur á opnum skipum
suður i Hraunum — og átti hún nokkur ítök í honum síðan,
þó aðalstarfssvið hans yrði alltaf á landi. í Hafnarfirði réðist
hann fyrst á kútter Elínu“, sem Aðalbjörn Bjarnason var
þá með, en hætti þar eftir tvær vertíðir. En 1917 verða
stefnuhvörf í lífi hans; þá fékk Ágúst Flygenring Ford-vörubíl,
—annan af tveimur sem komu nær samtímis. Magnús tók
að sér stjórn á honum, og ók honum sumurin 1917 og 1918,
en 1919 eignaðist hann sjálfur slíkan bíl, og hóf á honum
sitt aðalævistarf.
Þá voru byrjaðir fólksflutningar á litlum bílum, og í smá-
um stíl; en í viðlögum var líka fljótlega farið að flytja fólk á
palli vörubíla, á trébekkjum sem tyllt var niður. Þá hug-
kvæmdist Magnúsi, að láta smiða kassa á vörubílinn sinn, og
fékk „Kristin vagnasmið“ í lið með sér. Enga reynslu var
þá við að styðjast í þessu efni, og varð Magnús að segja
sjálfur fyrir smiðinni; er það víst hans eina afrek í byggingum.
Efnið var að mestu „panel“ — og ekki hefði sá farkostur
þótt glæsilegur nú — en þá var fólk ekki orðið mjög vand-
fýsið.
Kristinn smíðaði kassann af sinni kunnu vandvirkni, kass-
inn tók 13 farþega — og var starað stórum augum á það
furðuverk. Bíllinn, — svo búinn, varð brautryðjandi kassa-
bílanna, sem skipuðu sómasamlega sinn sess í þjóðlífinu, við
eðlilega þróun þess, þó nú sé saga þeirra öll, — og að mestu
týnd tveim kynslóðum.
Þegar þessi bíll tók að flytja fólk á milli Hafnarfjarðar og
Reykjavíkur, kostaði farið fram og aftur þessa leið 7 kr.
með litlu fólksbílunum sem þá voru til; í kassa Magnúsar
slapp fólk með 5 kr. Fór því varla hjá, að kassabíllinn væri
litinn hornauga af þeim sem kepptu um flutningana. En
alþýðuna munaði um hverja krónuna þá, svo kassinn varð
vinsæll — og eigandinn einnig.
Brátt sagði til sín reynsluleysið í smíðinni; kassinn liðað-
ist mjög, því í honum voru engir skrúfboltar, en vegir harðir
og holóttir í þá tíð þegar varla var um aðra orku að ræða
til vegaviðhalds en handaflið eitt, og verkfæri lítið meira
Magnús hjá síðasta bílnum, sem hann átti. Ilinar myndirn-
ar eru úr skemmtiferðum, sem Magnús fór fyrrum á opn-
um bíl og á kassabíL
FALKINN