Fálkinn - 13.06.1966, Blaðsíða 38

Framh. af bls. 30.
fór ég þangað með Magnúsi,
og aftur í „Fjörðinn", án þess
að hann vildi taka nokkuð fyr-
ir það. Vissi ég þó ekki til að
hann ætti neitt sérstakt við
mig að virða. Hygg ég þetta
ekkert einsdæmi verið hafa;
a. m. k. var til í Hafnarfirði
í minni tíð þar svohljóðandi
orðtæki: „Eruð þið með í Fjörð-
inn, strákar?“
Alltaf var það framborið i
góðlátlegum glettnistón — og
eignrð „Manga“ — eins og hin-
ir fjölmörgu góðkunningjar
hans kölluðu hann oft. Mér
þótti alltaf sérlega vænt um
hann, og varð þess var, að svo
voru margir fleiri.
Á þessu stutta yfirliti sést
það, að Magnús hefur brotizt
í ýmsu — þó ekki sé það allt
talið. Samt er það svo, að ekki
hefur hann efnazt á þessari
þjónustu — þrátt fyrir hófsemd
og sparsemi á öllum sviðum,
en um riízku held ég að hon-
um hafi aldrei verið brugðið.
Hygg ég að ég hafi aldrei
þekkt neinn mann komast nær
því, að „elska náungann eins
og sjálfan sig“. Sýnir útkoman,
að hann hefur alltaf haldið sínu
þjónustugjaldi í lágmarki, mið-
uðu aðeins við það, að standa
í skilum við alla, án þess að
„lifa hátt“.
Við erum öðru hvoru að mæt-
ast, mér til óblandinnar ánægju
því sem sagt, hjólar hann enn
um allan bæ, flesta daga, léttur
í hreyfingum, hress í máli og
lífsglaður, góðfús og greiðugur,
eins og hann hefur verið alla
ævi. Hygg ég hann vera einn
þeirra lánsömu, sem ekki eiga
neinn óvildarmann, og getur
hann því horft rólcgur móti
ókomnum tíma. Óska ég því —
og áreiðanlega margir fleiri,
allra heilla þessum aldna heið-
ursmanni og sanna syni alþýð-
unnar. Gefi hamingjan Fróni
ætíð marga hans líka!
• Undarlegir hlutir
Framh. af bls. 15.
átta ára var farið með hann
til London, til þess að vísinda-
mönnum gæfist tækifæri til að
rannsaka hann nákvæmlega.
Þeir lögðu fyrir hann þungar
prófraunir, en undrun þeirra
óx aðeins, því að Zerah, sem
38
FÁLKINN
kunní ekki eínu sínni undir-
stöðuatriði í reikningi, gat sam-
stundis gefið þeim svör við
ótrúlegustu hlutum, eins og
til dæmis að reikna út rótina
af 268,336,125 um leið og hann
margfaldaði 8 upp í sextánda
veldi!
Meðan hann dvaldi í London
bað hertoginn af Gloucester
hann að segja sér hvaða að-
ferð hann hefði notað til að
margfalda 21,735 með 543, og
svaraði unglingurinn einfald-
lega: „Ég margfaldaði bara
65,205 með 181!“ Útkoman var
rétt, en hann gat ekki fremur
en prófessorarnir útskýrt
hvernig hann fór að.
Þegar stærðfræðingurinn Je-
didiah Buxton varð að velta
dæmunum fyrir sér svo klukku-
stundum, eða mánuðum skipti,
kom Johann Martin Dase með
svörin eftir nokkrar sekúndur,
eða mínútur. Hann fæddist í
Hamborg árið 1824 og var álit-
inn svo áreiðanlegur reikni-
meistari, að vísindamenn leit-
uðu oft til hans með stjarn-
fræðilegar tölur sínar. Eitt sinn
margfaldaði hann hundrað
stafa tölu með annarri svipaðri
á mínútu, sem er helmingi
hraðar en rafeindareiknar nú-
tímans geta.
Ef þetta sannar eitthvað, er
það einfaldlega að mannshug-
urinn býr yfir furðulegum
eiginleikum, sem eru lítt skilj-
anlegir og að mestu leyti
óskýrðir.
(Þessi kafli og tveir aðrir I
þættinum Undarlegir hlutir: Ein-
kennilegur staður og Óhappa
bíllinn, eru teknir úr bók sem
heitir á ensku „Stranger than
Science" eftir Frank Edwards,
en hún kemur út í haust hjá
Hörpuútgáfunni á Akranesi. 1
þessari bók er heilmikill fjöldi
greina um furðuleg fyrirbæri.)
• Chaplin
Framh. af bls. 20.
fögur, svo lifandi og tilfinn-
ingarík, svo hávaxin, já svo dá
samlega hávaxin. Hann sem er
sjálfur svo lítill hefur alltaf
verið veikur fyrir hávöxnum
konum. Og þessi fagra, há-
vaxna kona var gift nafntog-
aðum kvikmyndaframleiðanda
sem hann kannaðist við. Það
var lítill vandi að ná tali af
þeim, Sofia tók boði hans með
ánægju, eg eftir níu ára hlé
byrjaði Chaplin aftur á kvik-
myndagerð.
VINUM hans og aðdáendum
leizt ekki meira en svo á
þetta tiltæki. Chaplin er orð-
inn þjóðsagnapersóna í lifanda
lífi, helgur gripur, ódauðlegur
listamaður á sviði kvikmynd-
anna, goð á stalli. Rykfallið
goð kannski, en goð engu að
síður. Hvers vegna þarf nær
áttræður öldungurinn að vera
að hætta sinni klassísku frægð
sem listskapandi með því að
leggja út í samkeppni við sér
yngri menn og reyndari í ný-
tízku kvikmyndagerð? Tækni
hans er úrelt og gamaldags, og
hvað hefur hann til málanna
að leggja í dag? Hversdagslegt
ástarævintýri með Sofiu Loren
og Marlon Brando? Hamingjan
góða!
Andstæðingar hans hlakka
hins vegar yfir þessu. Þeir
halda því fram, að Chaplin
hafi aldrei verið annað og
meira en skemmtilegur trúður,
góður skrípaleikari, en að öðru
leyti yfirborðslegur og væm-
inn. Nú sé hann orðinn gamall
og staðnaður, lifi enn í liðinni
tíð og haldi sér við tækni, til-
— Nei, þegar ég hugsa mig betur um held ég, að
ég vilji bara hafa stofuna einlita.
finningar og persónur sem
verki hlálega á nútímafólk.
En Chaplin fer sínu fram.
Hann les ekki blöðin, og hann
lætur fortölur eins og vind um
eyrun þjóta. Hvað veit hann
um vísindaskáldsögur og fram-
úrstefnu? Ekki neitt, og hann
langar ekki til að vita það.
Chaplin segir og hefur oft sagt
áður, að heimurinn breytist
aldrei og hafi aldrei breytzt,
hinn eini veruleiki sé manns-
hjartað, og hvert er hlutverk
þess? Að elska. Hann leggur
áherzlu á hjartað og ástina,
hinar sígildu mannlegu tilfinn-
ingar, bros og tár, auðæfi og
fátækt, kossa og kinnhesta,
hatur og ást, mann og konu.
Hann er ekki með neinar
vangaveltur. „Þeir héldu, að
ég væri hættur,“ segir hann.
„Búinn að leggja árar í bát.
Gleymdur og grafinn. Nei, ég
er ekki hættur. Ég beið míns
tíma. Ég er þjónn listagyðjunn-
ar. Þegar hún kallar er ég
reiðubúinn."
EF til vill er gyðjan hans
gamaldags, ef til vill þekk-
ir hún enga framúrstefnu, ef
til vill hefur hún engan boð-
skap að flytja ... en hún þekk-
ir hjörtu mannanna, og hún
ratar leiðina sem til þeirra ligg-
ur. ★ ★
• Sálfræfóm
Framh. af bls. 25.
Svo var kona sem alltaf fann
til dapurleika í setustofunni
sinni. Hún gat ekki slappað af
þar, meira að segja þegar hún
var þreytt. Loks varð henni
ljóst, að þótt herbergið væri
smekklega útbúið, var enginn
stóll í því nógu þægilegur til
að sitja lengur en fimm mín-
útur í honum, og bláir veggirn-
ir (samt var hún hrifin af blá-
um lit) verkuðu kuldalega og
niðurdragandi á hana. Hún
hefði getað látið mála stofuna
með öðrum lit, en þess í stað
lífgaði hún upp á bláa litinn
með grænum plöntum, mál-
verkum sem mikið gult var í,
og stórum, skrautlegum látúns-
bakka. Öllum á heimilinu leið
betur eftir það, vegna þess að
hún var ánægð, og stofan var
áfram blá þegar allt kom til
alls.
Það voru líka hjón sem létu
duglega strákinn sinn fá rautt
herbergi og skildu svo ekki af
hverju hann átti erfitt með
svefn. Þótt flest börn séu hrifn-