Verkalýðsblaðið - 10.01.1985, Side 3

urnir, efnahagsleg völd í sjóðum og
fyrirtækjum og pólitísk völd innan
ramma samfélagsskipaninnar. Þessi
verkalýðsaðall fjarlægist fólkið og
tekur samvinnu við atvinnurekendur
og ríkisvaldið fram yfir fjöldabaráttu
og einhliða aðgerðir verkafólks. Sam-
tímis á umbótastefnan greiðan að-
gang að launafólki vegna þess að
arðránið er falið; þ.e. fólki virðist
það fá greitt jafnvirði verðmætanna
sem það raungerir með vinnu sinni.
Nauðsyn breytinga og óréttlæti arð-
ránsins eru ekki augljósar staðreynd-
ir; aðeins virðist þörf smábreytinga.
Frá Þingvöllum. Var goðaveldið rikisvald höfðingjaættanna án ríkisvalds?
3* Borgaralegt lýðræði
— rlkisvald
3.1
Borgaralegt
lýðræði
Marx-lenínistar hafa litið á borgara-
legt lýðræði sem stjórnunar- og kúg-
unarform auðvaldsins. í þessu felst
einföldun. Borgaralegt lýðræði er
vissulega stjórnarform og kúgunar-
tæki. En jafnframt felast í því and-
stæður kúgunar og yfirráða, þ.e. lýð-
réttindi sem eru alþýðunni afar mik-
ilvæg og hafa verið vanmetin af
kommúnistum.
Til mikilvægustu lýðréttinda sem
felast í borgaralegu lýðræði má telja
almennan kosningarétt, samtaka-
frelsi, tjáningarfrelsi og réttaröryggi.
En jafnframt þessum mikilvægu lýð-
réttindum eru innbyggðir í borgara-
legt lýðræðisskipulag þættir sem
beinlínis koma í veg fyrir að alþýða
manna geti notað sér það til að
skapa sér framtíð á eigin forsendum.
Þannig er efnahagslegt vald í hönd-
um fárra auðherra, einkum handhafa
einokunarauðmagns. Pólitíska kerfið
(þingræðið, flokkakerfið, kosninga-
fyrirkomulagið), byggir á óvirkni fjöld-
ans. Skoðanamyndun (þ.e. fjöimiðl-
un, skólum o.fl.) er stjórnað af stór-
auðmagninu og ríkisvaldi sem þjónar
því, en réttargæslan miðar oft frekar
að verndun eigna en manna og
mannréttinda.
Kommúnistar verða að verja borg-
araleg lýðréttindi í auðvaldsskipulag-
inu og berjast fyrir þeim. En jafn-
framt verða þeir að geta afhjúpað og
útskýrt það tvíeðli þingræðis og borg-
aralegs lýðræðis að í því felist í senn
ákaflega þýðingarmikil pólitísk rétt-
indi alþýðu til handa en einnig og
ekki síður stéttarvald og alræði borg-
arastéttarinnar.
3.2
Rlkisvald og riki
I audvalds-
þjóðfélagi
Ríkisvaldið er hluti af stéttarvaldi
borgarastéttarinnar. Stéttarvaldið
nær ennfremur m.a. til fjölmiðla,
hugmyndafræði og féiagslegra tengsla,
að ekki sé talað um efnahagslífið.
Sem hluti stéttarvalds er ríkisvaldið á
öllum tímum aðferð eða möguleiki
ráðandi stéttar til að halda andstæð-
um stéttum, hópum eða einstakling-
um í skefjum, með líkamlegu ofbeldi
ef annað bregst.
Ríkið (þ.e. miðstýrt kerfi stofnana,
ráðuneyta, dómsvalds og lögreglu/hers)
er á hverjum tíma valdatæki ráðandi
stéttar. Skipulagning og form þessa
tækis er mismunandi á hverjum tíma
og breytilegt frá einu landi til annars
enda markast skipan þess fyrst og
fremst af sögulegri þróun stéttabar-
áttunnar. íslenska goðaveldið var
þannig fyrsti vísir að rikisvaldi höfð-
ingjaættanna án formlegs ríkis enda
voru innri stéttaandstæður lítt þróað-
ar og ytri hætta lítil sem engin,
a.m.k. í upphafi.
Söguleg þróun íslenskrar stéttabar-
áttu undanfarin 80—100 ár (upphaf
innlends ríkisvalds má e.t.v. miða við
heimastjórn 1904) hefur skilað okkur
ríki sem hefur margvísleg önnur hlut-
verk en það eitt að verja stéttar-