Iðnneminn - 01.12.1933, Blaðsíða 2

IÐNNEMINN
Um járniðnaðarnám.
Járniðnaðarstéttin er nú orð-
ið einhver fjölmennasta iðnað-
arstétt Reykjavíkur.
Eg ætla nú lítillega að minn-
ast á hvernig aðöúnað járniðn-
nemar eiga við að húa.
Járniðnnemi, sem byrjar lær-
dóm lijá einliverjum af þeim
stærri járniðnaðarfyrirtækjum,
sem hér eru í Reykjavík, verð-
ur fyrst að vinna í þrjá mán-
uði hjá fyrirtækinu og er sá
tími skoðaður, sem reynslu-
tími fyrir báða aðila.
Nú er það vitanlegt að
minsta kosti einn lærimeistari
hér í bæ, hefur leikið það
hvað eftir annað að segja nem-
endum upp og fært þeim það
til saka, að þeir væru ekki
hæfir til starfsins, þrátt fyrir
að vitalega hafi hann gjört
þetta til þess að njóta ávaxta
af starfi þeirra, þennan tíma,
^óftn.
Nú nálgast jólin einusinni
enn, og það munu efiaust vera
fáir, sem ekki veita því eftir-
tekt, eklci er svo lítið gért til
þess að vekja meðvitund fólks
á því að muna eftir jólagjöf-
unum, sem á að áliti sumra
manna að vera nauðsynlegt að
gefa liverjum kunningja sínum.
Þeir menn sem helzt er átt
við hér að framan eru kaup-
menn og yfirleitt þeir sem
verzlun stunda.
Það er vafalaust að aldrei
er auglýst meira en rétt fyrir
jólin, enda munu verzlanir
aldrei selja jafn mikið á sama
dagafjölda og síðustu dagana
fyrir jólin.
Leikfangaverzlanirnar stilla
út þeim vörum sem eigendur
þeirra vita að helzt muni freista
en er samt sem áður ekki
skuldbundinn þeim á neinn
hátt. I löguin um iðnaðarnám
frá 31. maí 1927, í 2. gr. stend-
ur meðal annars: »Þeim sem
tvisvar hefir rofið námssamn-
ing í verulegum atriðum að ó-
fyrirsynju, er óheimilt að taka
iðnnema«. Ég hefi getið þessa
til að sýna fram á að læri-
meistararnir fara oft á hak við
lög þau, sem sett eru um iðn-
aðarnám. Hugsun meistara er
fyrst og fremst að nota lær-
lingana, sem ódýrt vinnuafl
og að afloknu námi kunna
hinir »útlærðu« lítið eða ekk-
ert í þeirri grein, sem þeir
annars ættu að vera fullnuma
í. Þá mættí nú einliver spyrja
sem svo: hvernig getur nú
iðnneminn leyst af hendi próf-
stykki það, sem að hann er
skyldaður til með lögum frá
31 maí 1927. 1 11. gr. stendur
m. a.: >Þegar kenslutíminn er
á enda, skal nemandi hjálpar-
laust leysa af hendi prófsmíð,
eða inna af hendi eitthvert
það verk, er sýni að hann sé
fullnuma í iðn sinni«. Ég und-
irstrika orðið hjálparlaust, því
þar í liggur galdurinn. Þeir
nemendur, sem ekki geta leyst
»sveinsstykki« af hendi með
góðu móti er hjálpað til þess.
Svo eftir að þeir hafa leyst
af hendi sveinsstykki eru meist-
ararnir lausir allra mála við
þá og geta svo með sinni nið-
urdrepnu samvisku kastað þeim
á gaddinn.
En hvorum aðilanum er
þetta nú að kenna, er það iðn-
neminn, sem ekki hefir hæfi-
leika til þess að læra iðnina,
eða er skeytingarlaus um lær-
dóm sinn. Hið fyrra getur ekki
átt sér stað, saman ber 5. gr.
1. um iðnaðarnám; hitt getur
að vísu átt sér stað, en það er
þá undir flestum tilfellum læri-
barnanna, löngun þeirra til
að eignast það sem þau sjá vex
í hvert skifti sem þau sjá það,
þau þrábiðja því foreldrana
um að gefa þeim eitt eða annað
sem þau tiltaka svo foreidrarn-
ir geta ekki fengið af sér ann-
að en verða við bón þeirra
og velja þá leið að gefa þeim
eitthvert leikfang í jólagjöf
stórt eða lítið, dýrt eða ódýrt
eftir því hvað ástæður þeirra
leyfa, en þannig er það að
þessar verzlanir helzt fá fólk
til að verzla við sig.
Jólin sýna okkur áreiðanlega
hest fram á það af öllum há-
tíðurn ársins, við hversu mis-
jöfn kjör fólk á að búa hér
í hænum, margir af bæjarbú-
um geta lifað og leikið sér
eins og þeir framast bafa tíma
til, þeir hafa næga peninga til
að kasta út fyrir allskonar
óþarfa hluti sem geta orðið
þeim til skemtunar og virðast
heldur ekki spara það neitt.
Þetta fólk býr í villum og öðr-
um fínum íbúðum þar sem alt-
af er næg biría í gegn um stóra
glugga á daginn en á kvöldin
og á nóttunni, þegar vakað er
eru þær fylltar þægilegri birtu
frá rafmagnslömpum, sem
hanga hér og þar bæði í lofti
og á veggjum.
Þá er að taka- fyrir aðrar
íbúðir, smá kofa sem slegnir
eru saman úr steypumótaborð-
um og kassafjölum en gerðir
nokkurnvegin vatnsþéttir með
tjörupappa. 1 slíkum húsakynn-
um getur að vísu verið nægi-
lega bjart á daginn en í sum-
um þeirra er ekkert rafmagn
heldur aðeins olíutírur, en þar
sem þannig vill til að raf-
magnsljós eru þá eru þau ekki
notuð nema það allra minsta
sem hægt er að komast af með,