Ljósberinn - 01.12.1941, Blaðsíða 19

L JÖSBERINN
enda voru þau kölluð strokk-kerti. Þau
voru búin til á þann hátt, að búnir voru
til kveikir úr fífu eða ljósagarni, ef það
var þá til; en það var mikiil vandi að
búa til góða kveiki úr fífu. Það þurfti
að tæja fífuna og snúa hana svo sauian
í jafna og góða kveiki; þá var strokkur-
inn tekinn, sett í hann heitt vatn undir
og svo brædd tólg. Yatnið var sett í
hann, bæði til þess að liitiuu béldist
lengur á tólginni og til þess að hærra
væri í strokknum. Kveikirnir voru svo
festir á smá spýtur; svo var einum og
einum kveik difið niður í tólgina og
síðan hengdir yfir kollu, og storknaði
þá tólgin sem toldi við kveikina. Það
var hægt að hafa svo marga kveiki sem
maður vildi; gat maður þá dyfið þeim í
tólgina til skiftis, og alltaf bættist nýtt
lag af tólg utan á, þar til að kertin voru
orðin nógu gild, þá voru þau tilbúin; en
þá þurfti líka að steypa eitt kóngakerti,
það var miklu stærra og þríarmað. Það
var búið til á þanu hátt, að fyrst var
búinn til einn langur kveikur, síðan hnýtt-
ir tveir kveikir á hann neðan til. Þá
voru þrír kveikir upp um pípuna, en
ekki nema einn endi að neðan; svo var
þessu dyfið í tólgina, og þurfti þá að
beygja aukakveikinn, út frá stofninum, á
meðan tólgin var að storkna, svo að
kertið yrði fallega þríarmað. A þessu
kerti var svo kveikt á jólanótt, og gaf
það meiri birtu en einfalt kerti.
Loksins kom svo hinn langþráði að-
fangadagur. Það fyrsta var, eftir að við
krakkar vorum kornin á fætur, að borða
morgunmat, sem var eius og vanalega,
skyrhræringur og súrt slátur. Nú þurft-
um við að borða vel, því nú áttum við
ekkert að fá, fyrr en kl. 6 um kvöldið.
Sá dagur var lengi að líða. Mamma hafði
svo mikið að gera, að hún gat lítið sinnt
okkur. Pabbi var í fjárhúsunum allan
daginn; hann þurfti að hreinsa þar allt
og taka til hey til næsta dags, svo fljót-
legt væri að gefa skepnunum, ef veðrið
207
yrði svo, að hægt væri að fara til kirkju.
x4uðvitað gerðum við eldri drengirnir
allt, sem við gátum, til að hjálpa til, svo
sem að skúra baðstofugólfið og margt
fleira.
Nú kom mamma inn með stóran bala
með heitu vatni, til að baða okkur, þá
kom nú líf í tuskurnar, þó að það væri
ekki svo óvanalegt að baða sig í þessum
stóra bala, þá fundum við það, að uú
yrðum við að baða okkur alveg sérstak-
lega vel. Við þau eldrj urðum að hjálpa
þeim yngri, því enn átti mamma margt
ógert framini. Svo komu hrein fötin og
við hjálpuðum yngri börnunum að klæða
sig og klæddutn okkur svo sjálf með
mikilli vandvirkni. Og nú vorum við
orðin fínt fólk.
KI. 6 var boriuu iuu jólamaturiuu og
loksins var setzt til borðs. Þegar allir
voru setztir, tók pabbi sálmabókina og
söng borðsálminn og las borðbæu á eftir,
svo signdi Liann sig, og urðum við auð-
vitað að gera það líka. Hverjum var
skammtað útaf fyrir sig. Fyrst þykkur
mjólkurgrautur með smjöri og kanel og
sykri út á. Svo hrokaðir diskar með hangi-
keti, flatbrauði og sméri. Og ofan á öllu
þessu skörtuðu 3 heilar laufabrauðskök-
ur og á diskbarminum var jólakertið.
En auðvitað máttum við ekki borða þetta
allt í einu, það varð að eudast fram á
gamlársdag; eu þá var skammtað alveg
eins.
Eftir máltíðina las svo pabbi jólalest-
urinn í Péturshugvekjum, og söng jóla-
sálmana. Auðvitað sungu allir, sem gátu,
með houum. Þegar því var lokið, var
mál að fara í fjósið og á eftir fjósverk-
unum kom svo kaffið; og það var nú
eiginlega það bezta, því kaffi var ekki
að jafnaði drukkið uerna á stórhátíðum,
og allra sízt með kleinum og lummum.
Svona leið nú jólanóttin í rólegheitum
og sakleysi. Við vorum hæg og hljóð,
allt of fín til að leika okkar vanalegu
leiki. Við kveiktum þó á jólakertunum,