Ljósberinn - 01.12.1957, Page 5

sýslumaðurinn hafði sent í sinn stað, og hróp-
aði í sífellu: „Býður nokkur betur, — fyrsta,
annað og þriðja,“ — og svo slær hann stóreflis
högg í dyrnar með hamrinum, sem hann er
með í hendinni; en mér fannst rétt eins og
hann hefði slegið í kollinn á sjálfri mér, því
að það var reyndar hann gamli Rauður, sem
var verið að selja. Gamli Rauður! Margar
góðar endurminningar voru tengdar við hann.
Frá því ég mundi eftir mér, hafði gamli klár-
inn verið í eign foreldra minna, eitt sinn ung-
ur og fjörugur, með eldsnör augu og reistan
makka; en nú var augað farið að dofna, fótur-
inn frái tekinn að stirðna og Rauður var orð-
inn ellimóður og þungur í spori, — en hann
var æskuvinur minn og félagi. Fáir gátu
reynzt mér betri en hann, alltaf var hann
jafn þolinmóður við mig, þó að mér gengi
stundum illa að komast á bak honum, og
aidrei sýndi hann mér nokkra hrekki. Gamli
Rauður var sómahestur, og nú sveið mér meir
en frá verði sagt, að sjá hann seldan Grími á
Læk. Ég leit til hans társtokknum augum, þar
sem hann var að naga þúfurnar fyrir neðan
hlaðvarpann, stór og sterklegur, með hvít
síðutök, merki um miskunnarleysi mannanna.
— Mér sýndist einhver sorgarsvipur á hon-
um biessuðum klárnum. Það var 'þó líklega
ímyndun ein, sem átti rót sína að rekja til tár-
anna, sem voru alltaf að streyma örar og ör-
ar úr augum mínum. Rauður minn, auming-
inn! En nú átti ég ekkert í honum lengur, nú
var Grímur á Læk eigandi hans, og ég sá
að Grímur labbaði til hans. Hann skoðaði
Rauð vandlega; svo sneri hann sér að Páli
syni sínum. — Þar held ég. að ég hafi gert æði
mikið axarskaft, að kaupa þennan jálk svona
dýrt. En ég vona reyndar að geta haft upp
verðið hans í haust; ég sel hann þá til út-
landsins!
Ég tók snöggt viðbragð. — Selja Rauð til út-
ianda! Og allar sögurnar, sem ég hafði heyrt
um hestameðferðina þar, þutu eins og örskot
í huga mínum. Sögurnar um hestana, sem aug-
un voru stungin úr, og heyrnarlausu hestana í
kolanámunum og margar fleiri ógurlegar sög-
ur, og ekki síður allt, er ég hafði heyrt talað'
um meðferðina á þeim á leiðinni yfir hafið,
þar sem þeiin var þrengt saman í loftillt lest-
arrúm, þar sem þá vantaði öll þægindi, — og
þetta átti Rauður minn eftir að þola. — Þetta
LJÖSBERINN
voru þá launin hans eftir 20 ára dygga þjón-
ustu. Ég þoldi ekki að hugsa um það. Ég hljóp
út í rigninguna, burt frá fólkinu, burt frá
bænum og alla leið upp í ærhúshlöðu, sem
nú var hér um bil tóm. Ég fleygði mér ofan
á heytugguna, sem var í einu horninu. Og
nú revndi ég ekkert að stöðva grát minn. Tár
mín voru helguð gamla klárnum; dygð hans
og tryggð stóð mér svo glöggt fyrir hugskots-
sjónum. Hjartasorg mína skilja allir þeir, sem
séð hafa á bak góðum vini, án þess að hafa
geta launað honum nokkru. Loks reis ég á
fætur og fór að tína stráin af fötunum mínum.
Svo fór ég að skoða heyið í hlöðunni. Það var
taða, ilmandi og græn; hún var ætluð kúnum
með beitinni, sem enn þá var svo léleg. Ég
vissi það fullvel, að þetta hey mátti ekki
snerta til neins annars, allra sízt handa hest-
unum. Þeir urðu löngum að sjá um sig sjálf-
ir, hvernig sem viðraði, Rauður ekki síður en
aðrir, þrátt fyrir ónýtar tennur. En ég braut
ekki heilann lengi um það. Ég leit í kringum
mig, hvort nokkur kæmi, svo tróð ég eins
miklu heyi og ég gat í nýju svuntuna og valdi
það, sem mér þótti bezt úr heyinu. Svo labb-
aði ég af stað með heyið í svuntunni. Ég leit
vandlega í kring um mig. Ég vildi síður mæta
fólkinu, enda þótt ég þættist enga óhæfu að-
hafast. Ég ætlaði einungis að kveðja æskuvin
minn og gefa honum ofur lítinn ætan bita að
skilnaði.
Ég kom auga á Rauð fyrir neðan kálgarð-
inn. Það var búið að beizla hann og leggja á
hann reiðtygi. Ég teymdi hann upp að garð-
inum og fleygði tuggunni fyrir framan hann.
Rauður var ekki seinn á sér að bragða á töð-
unni, en ég greip báðum handleggjunum um
háls honum og grúfði andlitið að makkanum
á honum, og enn á ný komu tár mín til sög-
unnar. Ég heyrði, að einhver kom að baki
mínu, en ég leit ekki við. — Aumingja Rauð-
ur! heyrði ég að sagt var. Þá leit ég við; það
var hann Egill á Borg, sonur hreppstjórans.
Við Egill vorum jafn gömul og áttum bæði
að fermast næsta ár.
— Á hann ekki bágt? spurði ég hálfkjökr-
andi, án þess að líta á Egil.
— Er búið að selja hann? spurði Egill.
— Jú, jú, og meira að segja til útlandsins
eða sama sem það. Grímur keypti hann og
segist ætla að græða á honum í haust.

141