Ljósberinn - 01.06.1960, Blaðsíða 4

skolar beztu gróðurmold fjallshlíðanna nið-
ur í dali, og þaðan berst hún með ánum til
hafs. Þá flytja árnar með sér möl og aur
og sand. Þegar þær kvíslast um grænar grund-
ir dalanna, breyta þær þeim í gróðurlaus-
ar eyrar.
Þessu tekur maður eftir á ferðalögum um
landíð.
Moldin fýkur „út í veður og vind“ í hvass-
viðri, þar sem skógur er henni ekki til hlífð-
ar. Þá leggur mórauða mekki á haf út. Og
hver hefur ekki séð afleiðingar þess: Rof
og há moldarbörð, þar sem áður var djúpur
jarðvegur. Það er kallað uppblástur. Þannig
hafa blásið upp stór svæði víða hér á landi.
Sumir hafa jafnvel óttast, að með tímanum
mundi allur jarðvegur á íslandi blása upp.
Skógur og margvíslegur gróður, og ekkert
annað, getur varnað því. Þar sem skógur er.
liggja rætur trjánna eins og þétt flækja niðri
í jörðinni og binda jarðveginn þannig, að
hvorki getur vatn né vindur eytt honum.
Auk þess er mikið skjól að skógi fyrir
annan gróður. •
Þú veizt, að timbur er eitt af okkar aðal
byggingarefnum. Undanfarið hafa íslendingar •
flutt inn timbur frá útlöndum fyrir 50 millj-
ónir árlega. Það verður því mikill sparnaður
fyrir þjóðina, takist vel til um ræktun skóga
í landinu sjálfu.
Enn er það ótalið, að skógur er ein mesta
prýði hvers lands. Það er ekki að marka, þó
að margir hér á landi sakni ekki skóga. Við
erum gróðurleysi vanir, íslendingar. Það er
ef til vill þess vegna, að margir virðast vera
alveg kærulausir um allan gróður. Þeir brjóta
kvisti og greinar af trjám í fullum sumar-
skrúða, traðka á grasi og henda frá sér rusli
og spilla þannig hreinleika og fegurð landsins.
Ég þekki margt fólk i Noregi, sem mundi
alls ekkj vilja búa, þar sem enginn skógur
er, — alveg eins og margir hér á landi geta
ekki hugsað sér að vera, þar sem ekki sést
til sjávar. Skógurinn er fallegur og hann
venst vel.
Hugsaðu þér, hve miklu, miklu fegurra
landið okkar kæra væri, ef skógur væri, þar
sem nú eru melar, skriður og moldarflög!
Hugsaðu þér, hve miklu, miklu fegurri sveitir
landsins yrðu, væru „grundirnar grasi vafð-
ar, hlíðarnar skógi skrýddar, en víðikjarr
kringum mýrarsundin.“
Ættum við þá ekki öll að vinna að því, að
svo verði? — Ættum við ekki að klæða land-
ið, svo að það verði eins og það var, þegar
feður okkar komu fyrst hingað — að við-
bættum útlendum trjátegundum, víðáttu-
miklum túnum og ökrum?
Skáldið, börnin og skógurinn.
Einu sinni var skáld í Noregi, sem hét Hen-
rik Wergeland. Hann elskaði landið sitt og
orti fögur ljóð um það. En hann reyndi líka
að gera eitthvað til þess að halda við feg-
urð landsins. Hann vildi græða sár þess, flög-
in, sandana og urðirnar. Hann var ævinlega
með fræ í vösunum, þegar hann var á ferða-
lögum eða fór út að ganga, og sáði, þar sem
þurfa þótti. Og enn eru sjálfsagt til tré í
Noregi, sem skáldið Wergeland sáði til.
Hann var löndum sínum góð fyrirmynd.
Við höfum líka mörg skáld, íslendingar,
sem hafa orkt um landið okkar og hvatt
okkur til að rækta auðnirnar og fegra það
og betra. Hannes Hafstein orti aldamótaljóð,
sem ég geri ráð fyrir að mörg börn kunni,
— að minsta kosti þetta erindi:
Sú kemur tíð, að sárin foldar gróa,
sveitirnar fyllast, akrar hylja móa,
brauð veitir sonum móðurmoldin frjóa,
menningin vex í lundum nýrra skóga.
En hver á að vinna að því, að sú spá ræt-
ist? — Já, hver?
Sár okkar elskaða l'ands eru svo mörg og
svo stór, að ekki veitir af að allir, — yngri
sem eldri, leggist á eitt og hjálpist að með
að græða þau.
Það þarf ekki fullorðna menn tii að bera
fræ í vösunum eða gróðusetja trjáplöntur.
í Ársriti Skógræktarfélagsins er skemmti-
ieg saga um mann, Gunnar að nafni, sem
gróðursetti tré á stað einum hér á landi,
þegar hann var tíu ára gamall. Maður einn,
sem vann að skógrækt, réði hann sér til að-
stoðar upp á fimm aura kaup um tímann.
Það var árið 1905. — Vel hafði verið búið
um rætur plantnanna. „Var Gunnar látinn
fara í næsta læk til að bleyta vel í þeim.
LJÚSBERINN