Ljósberinn - 01.10.1960, Blaðsíða 4

síðar neyddur til að svipta hann herstjórn og
fela hana Tilly aftur.
Nú var ekki útlit fyrir annað en að öllum
mótmælendum yrði útrýmt úr Þýzkalandi, ef
ekki bærist hjálp.
Kristján IV. Danakonungur hafði gert til-
raun til að hjálpa þeim. Hann hafði sent her
til Þýzkalands en beðið hinn smánarlegasta
ósigur.
Hvaðan átti þá hjálpin að berast? Trúaðir
mótmælendur hrópuðu til Drottins um hjálp.
★
Gústaf Adolf Svíakonungur átti um þessar
mundir í höggi við Pólverja, en honum fannst
það vera köllun sína að bregða vdð og fara
trúbræðrum sínum í Þýzkalandi til hjálpar.
Gústaf Adolf var elzti sonur Karls IX. og
fæddur 9. des. 1594. Hann þótti strax afburða
hæfileikum gæddur. Hann var glæsimenni
hið mesta á að sjá, og gáfumaður svo af bar.
Hann var snemma settur til mennta og talaði
bæði latínu, þýzku, hollenzku, frönsku og ít-
ölsku, einnig var hann vel fær í rússnesku og
pólsku og grísku. Hann var mælskumaður
með afbrigðum og svo snjall í rökræðum að
fáir stóðust hann. í Þýzkalandl háði hann eitt
sinn rökræður á latínu við Jesúíta prest um
kvöldmáltíðina og rak hann á stampinn.
17 ára gamall tók hann við ríki eftir föður
sinn. Hann reyndist einn ástsælasti konungur,
sem Svíar hafa átt. f samfleytt 50 ár höfðu
Svíar átt í ófriði, og reyndist Gústaf hinn
snjallasti og sigursælasti hershöfðingi.
En það, sem gerði hann mestan, var trú
hans. Hann átti einlæga lifandi trú, grund-
vallaða á Guðs orði. Hann las mikið Guðs orð
og sótti styrk og kraft í íhugun þess og bæn.
Hann lét halda guðsþjónustur fyrir her-
mönnum kvölds og morgna og kraup þá sjálf-
ur á kné við hlið þeirra og bað um blessun og
handleiðslu Guðs.
Uppáhaldssálmur hans var sálmur Lúthers
„Vor Guð er borg á bjargi traust."
★
Þegar fregnin barst um það, að Gústaf Ad-
olf ætlað.i að halda með her sinn til Þýzka-
lands vakti það fögnuð mikinn meðal mót-
mælenda.
Kaþólskir menn höfðu að spaugi og kváðu
snjókonunginn mundu bráðna, er hann kæmi
suður í hitann. — Þó buðu þeir nærri 200
þúsund krónur hverjum, sem færði þeim
hann hvort heldur væri dauðan eða lifandi.
Gústaf Adolf sté á land í Þýzkalandi með
13000 manna lið. Hans fyrsta verk, er hann
var kominn á þýzka grund var að falla á kné
og biðja til Guðs!
Það var erfitt verk, sem hans beið og vanda-
samt. Ekki hvað sízt vegna þess að margir
af þýzku mótmælenda furstunum vildu halda
sér utan við stríðið og varðveita hlutleysi sitt.
En Gústaf var svo snar í snúningum að
hann var kominn að borgarmúrum þeirra áð-
ur en þeir gátu rönd við reist og ýmist knúði
þá til liðveislu eða fór leiðar sinnar um lönd
þeirra hvort sem þeim líkaði betur eða ver.
í september 1631 bar fundum þeirra Tillys
saman skammt frá Leipzig. Þar var háð
grimmileg orrusta, sem lauk með fullkomn-
um sigri mótmælenda.
Um vorið bar fundum þeirra aftur saman
við Lech. Þar særðist Tilly og lézt skömmu
síðar af þeim sárum.
Eftir fall Tillys varð keisarinn aftur að leita
til Wallensteins um herstjórn. Alls konar lýð-
ur sveif að honum á ný.
f ágúst um sumarið hittust þeir Gústaf Ad-
olf og Wellenstein við Nurnberg. Var þar hin
grimmilegasta orrusta, en lauk þó svo að
ekki varð útséð um hvor sterkari væri.
6. nóvember um haustið rann upp hinn
örlagaríki dagur við Lutzen, er herjum þeirra
Wallensteins og konungs lenti saman á ný.
Veður var hráslagalegt. Konungi mun hafa
verið ljóst, að nú skyldi úrslitaorusta styrj-
aldarinnar háð.
Hann sendi eftir presti sínum og þeir voru
heilan klukkutíma inni saman á bæn. Síðan
hófst venjuleg morgunguðsþjónusta fyrir all-
an herinn og að henni lokinni söng allur her-
inn, 20,000 manns, stríðssöng Lúthers „Vor
Guð er borg á bjargi traust.“
Þegar skjaldsveinn konungs kom með
skjaldarmerki hans, sagði konungur: „Farðu
frá með þetta, Guð er skjaldarmerki mitt.“
Konungur reið fram með fylkingunum og
taldi kjark í hermenn sína: „Nú höldum við
fram í Guðs nafni,“ sagði hann. „Jesús, Jesús
gefðu okkur að berjast þínu heilaga nafni til
dýrðar 1 dag,“ sagði hann enn fremur og síð-
Framh. á bls. 114.
104
LJOSBERINN