Nýtt kirkjublað - 01.07.1908, Blaðsíða 7

NÝTT KIRKJUBLAÐ.
151
sækja fram á leið, aS endurnýja sig og fullkomna með nýrri
prófun og nýjum rannsóknum, ímyndandi sér, aS nú sé full-
komnuninni náS, þá hefir hún i frá sömu stundu fyrirgert
öllum rétti til aS kallast vísindáleg fræSigrein.
Þessu gleyma þeir menn sem meSal vor tala meS mestri
fyrirlitningu og óvild um hina nýju guSfræSi og heimta af
guSfræSingunum aS þeir viki ekki frá útlistunum eldri tíma
á sannindum trúarinnar. Þeir sjá ekki, aS þeir heimta þar
ómögulega hluti; því guSfræSin getur ekki staSiS i staS, all-
ur tilveruréttur hennar sem vísindalegrar fræSigreinar, bygg-
ist á þvi, aS hún sé sífelt aS endurnýja sig og fullkomna.
Þetta sýnir bezt sjálf trúarlærdómasagan. Hver einasti trúar-
lærdómur á sér sína þróunarsögu. Lítum t. d. á sjálfan friS-
þægingarlærdóminn. Hvílíkum umskiftum hefir sá lærdómur
tekiS frá dögum Páls postula til vorra daga! Berum saman
útlistanir fornkirkjufeSranna (Orígenesar, Gregors frá Nyssa
og Ambrósíusar) á þessum leyndardómi guShræSsIunnar, og
útlistanir hinna miklu snillinga miSaldakirkjunnar (Anselms
frá Kantaraborg og Tómasar frá Akvínó), — eSa útlistanir
miSalda’-nillinganna og útlistanir siSbótarmanna og 17. aldar
guSfræSinganna, — eSa loks útlistanir 17. aldarmanna og út-
listanir 19. aldarguSfræSinganna niiklu (Schleiermachers, Marteu-
sens, Thomasíusar og Ritzschls). Og þó tala andstæSingar
hinnar nýju guSfræSisstefnu bæSi um þennan lærdóm og ýmsa
aSra höfuSlærdóma eins og sú skoSun á þeim, sem þeir álíta rétta
vera, hafi frá upphafi kristninnar veriS einráS í kirkjunni og
í engu frá henni vikiS fyr en „vantrúar“-guSfræSi 19. og 20.
aldar kom til sögunnar! En hvernig stendur þá á þessari
skoSun þeirra, sem þeir telja hina einu réttu, og vilja hinda
kirkjuna viS um allar aldir? ÞaS er í flestum tilfellum sú
skoSun, sem hefir veriS drotnandi í uppvexti þeirra og þeir
tekiS trúanlega sem liina einu réltu ogalsönnu kenning, — skoS-
un sem á sínum tima hefir komiS fram sem ný guSfræSi og
veriS viStaka veitt sem nýrri guSfræði, en smámsaman orSið
ofan á.
Yfirhöfuð byggist alt tal þessara manna um yfirburði og
ágæti hinnar gömlu guðfræSi á misskilningi.
Gömul guðfræði er i engu tilliti rétthærri eða verðmætari
en gömul læknisfræði. ESa hvaS mundu menn segja um þann