Nýtt kirkjublað - 01.10.1908, Blaðsíða 8

224 NÝTT KIRKJUBLAÐ _ ________________
urinn, sem heílr kosið prestinn fyrir andlegan leiðtoga og laun-
ar honum fyrir starf hans, hafi siðferðislegan rétt að geta
losnað við hann og eigi þessvegna heimtingu á, að geta sagt
honum upp að lögum, og eg hefi haldið því fram að aðhald-
ið er af því leiddi mundi styðja mjög að skyldurœkni presta
og horfa til umbóta.
Okkur séra Lórusi greinir mest á um uppsagnarvaldið.
Fyrst og fremst finst honum óþolandi að hægt sé að
segja upp prestum, en ekki öðrum embætlismönnum af þeim
er njóta starfs þeirra. Þetta er ekki rétt athugað.
Verkahringur prestsins er alveg einstakur í sinni röð.
Hann er alt annars eðlis en annara embættismanna. Hjá
prestinum er um andlega leiðsögu að ræða. Kröfurnar verða
því alt annars eðlis. Hjá prestum og á samvinnu þeirra við
söfnuðina geta verið óteljandi misfellur, er liggja langt fyrir
utan verkahring og valdsvæði kirkjustjórnar.
Misfellur á embættisrekstri flestra annara starfsmanna þjóð-
félagsins eru optast þannig lagaðar, að umboðsvaldið getur
haft tök á þeim.
Eina staðan, sem er sambærileg við preslsstöðuna, er
staða alþýðukennaranna eftir fræðslulögunum nýju. -- Þykist
eg þó vita, að jafnvel ekki séra Lárusi dettur í hug, að fá
kennurum ákveðnar með lögum fasta, óuppsegjanlega stöðu
æfilangt, hversu handónýtir sem þeir kynnu að reynast og
er þó ólíkt hægra með eftirlit af hendi hins opinbera með
kennaranum en prestinum. Kröfurnar til kennarans eru miklu
færri og ákveðnari.
Fjarstæða er að ætla, að uppsagnarvald safnaðanna mundi
fæla menn frá að gjörast prestar. Ungum mönnum um tví-
tugsaldur, sem eru að velja sér lífsstöðu, kemur það vist sein-
ast til hugar, að þeir séu óhæfir fyrir þá stöðu, er þeir hafa
hug á. Sneiði menn þvi hjá prestsstarfinu mundi þvi ekki
valda uppsagnarvaldið, heldur launakjörin. Og þá er að bæta
þau og koma þeim í samræmi við laun annara embætta og
sýslana.
Undarleg mótsögn er það hjá séra Lárusi, að hann tel-
ur uppsagnarvald safnaðanna sjálfsagt „ef fríkirkja væri i
landinu“, en óhæfu „meðan ríki og kirkja eru sameinuð.“
Hver er svo sem munurinn? Söfnuðiruir ráða nú alveg