Nýtt kirkjublað - 01.06.1910, Qupperneq 6
126
NÝTT KIRKJUBLAÐ.
konungs og stjórnar form en ekki efni. í þriðja fyrirkomu-
laginu skifta söfnuðir og prestar völdunum með sér, og kall-
ast jiær kirkjur öIdungukirkjur, (Presbýterar). Faðir þessa
fyrirkomulags var Kalvín, eins og Lúter var faðir rikiskirkn-
anna. Presbýterar eiga allmikla sögu á Englandi og Skot-
landi. Lýðvalds — eða sjálfstæðisbygging Kalvíns hefir til
þessa dags verið þyrnir í augum jafnt biskupa sem konunga.
Því að heggja helgivald hata þeir og forðast, og presta sína
nefna þeir ekki svo, heldur „þjóna“ (ministers) eða prédikara og
öldunga. Skyldu þeir vera valdir menn og vel lærðir, en
vígslur þóttu óþarfar og enginn þeirra átti að hafa hærri met-
orð en aðrir, en þó varð það snemma að söfnuðir fóru meir
eftir þeirra ráðum en annara safnaðarlima, þótt allir hefðu
jöfn atkvæði. Yfirstjórnin er að öðru leyti í höndum synodus-
þinga og enn æðri samkomu, (konference).
Eftir Presbýtera lögum og venjum laga sig allir hinir
stóru fríkirkjuflokkar á Englandi, nema hvað Baptistar sumir
hafa biskupa. Það er því þessi öldungaskipan á kirkjustjórn
og safnaðarfyrirkomulagi, sem langhelzt ætti að eiga við hér
á landi, ef til kæmi.
Eg segi: ef til hœmi, því mig órar fyrir, að sú Róma-
borg verði ekki bygð á einum degi á Islandi. Það fyrirkomu-
lag á hér enga rót í landi, og rætur stórra stofna er vandi að
rækta og verður ekki á stuttum tíma. Að fríkirkja þrífist hér
eða annarstaðar á Norðurlöndum án biskupsvalds og fastrar
yfirstjórnar, það er nálega óhugsandi.
Hin presbýteríanska kirkja myndaðist fyrir langt og blóð-
ugt stríð gegn andlegri og líkamlegri kúgun og gerræði. Fjöld-
inn lærir aldrei öðruvísi að stjórna sér í félagi eða fara með
atkvæði. En að vísu eigum vér Islendingar fornan og fagran
kirtcjuspegit, sem fáar þjóðir eiga jafngóðan, og mætti hann
kenna oss margt og mikið í þeim hlutum, sem sjálfsstjórn
viðvíkur. Það er kirkjufyrirkomulag vort á dögum þjóðveldis
vors, þegar það stóð í blóma.
Eg bendi á alt þetta lauslega, en skal í öðrum smákafla
benda á hinar helztn hættur, sem einnig fylgir þessu frjálsasta
og fullkomnasta kirkjuskipulagi, sem kristnin á til.